Κάθε εμπόδιο για καλό. Η αδυναμία της Ε.Ε. να αποφασίσει σκληρές κυρώσεις για την Τουρκία ίσως και να μας ευνοεί στη σημερινή συγκυρία.
Σκεφτείτε η Ε.Ε. να είχε ψηφίσει στη Σύνοδο Κορυφής κάποια μέτρα κατά της Αγκυρας με στόχο να συνετίσει τον απρόβλεπτο Ερντογάν κι αυτό να είχε το ακριβώς αντίθετο αποτέλεσμα. Πιστός στο δόγμα «κάνω ό,τι θέλω και δεν υπολογίζω κανέναν», ο σουλτάνος να έστελνε τα γεωτρύπανα συνοδεία φρεγατών στη Νότια Κρήτη.
Είναι φανερό ότι ένα θερμό επεισόδιο μεταξύ Αθήνας και Αγκυρας στη σημερινή συγκυρία, με το κενό εξουσίας στην Ουάσιγκτον, μπορεί να έχει επικίνδυνες συνέπειες για τα εθνικά μας συμφέροντα. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν είναι πασιφανές ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας δεν είναι διατεθειμένοι να παρέμβουν υπέρ των ελληνικών δικαίων και κατά του ταραχοποιού της περιοχής.
Υπενθυμίζεται ότι την τελευταία φορά που η κατάσταση μεταξύ των δύο χωρών είχε φτάσει στα πρόθυρα του πολέμου (το 1996 λόγω Ιμίων) κανένας από τους Ευρωπαίους εταίρους δεν έδειξε ενδιαφέρον να αποσοβήσει τη σύρραξη. Μάταια ο νέος τότε πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης προσπαθούσε μέσα στη νύχτα να βγάλει στο τηλέφωνο τους ηγέτες μεγάλων ευρωπαϊκών κρατών, π.χ. της Γερμανίας. Η κρίση εκτονώθηκε μόνο με την παρέμβαση των Αμερικανών και τη διαμεσολάβηση του Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, η οποία όμως άφησε πίσω της ανοιχτό το θέμα των «γκρίζων ζωνών» στο Αιγαίο.
Με αυτά τα δεδομένα, η απόφαση της Ε.Ε. να περιμένει την ανάληψη καθηκόντων του Τζο Μπάιντεν πριν πάρει εκείνη θέση για κυρώσεις κατά της Αγκυρας, μας ευνοεί. Αυξάνει τις πιθανότητες να μην υπάρξουν νέες ακραίες προκλήσεις από την Τουρκία τον επόμενο μήνα, καθώς και ο Ερντογάν θα θέλει να κάνει κινήσεις καλής θελήσεως προς τη νέα αμερικανική ηγεσία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι κυρώσεις του αμερικανικού Κογκρέσου κατά της Τουρκίας για τους S-400 έχουν αντιμετωπισθεί προς το παρόν με χλιαρές αντιδράσεις από την τουρκική ηγεσία, η οποία δεν θέλει να ανεβάσει τους τόνους ενόψει της εγκατάστασης στον Λευκό Οίκο, στις 20 Ιανουαρίου, του νέου Αμερικανού προέδρου.
Πάντως, για μία ακόμη φορά γίνεται φανερό ότι η Ε.Ε. –η ισχυρότερη οικονομική οντότητα στον πλανήτη– απέχει πολύ από το να γίνει πολιτική υπερδύναμη. Εξακολουθεί να κινείται με βάση τα συμφέροντα (οικονομικά κυρίως) της κάθε χώρας-μέλους της και να αγνοεί το συμφέρον της γενικότερης περιοχής. Το σύνθημα «Ελλάς – Γαλλία – συμμαχία», όσο ελπιδοφόρο κι αν ακούγεται, λίγη ουσία έχει σε μια ελληνοτουρκική σύρραξη. Καμία χώρα δεν πρόκειται να πολεμήσει στον δικό μας πόλεμο, ακόμη κι αν έχουμε αγοράσει από εκείνη μαχητικά αεροπλάνα, φρεγάτες και πυραύλους. Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να συνεχίσει με όλες της τις δυνάμεις τη διπλωματική της κινητικότητα σε φίλους και συμμάχους αλλά και στις άλλες χώρες της περιοχής, γιατί με τον τρόπο αυτό χτίζει γέφυρες εκεί που δεν υπήρχαν (Εμιράτα, Αίγυπτος). Και προκαλεί πολιτικά αντίμετρα στον Ερντογάν, ο οποίος συμπεριφέρεται ανεξέλεγκτα και τυχοδιωκτικά για να αποδείξει ότι η Τουρκία έχει μεταμορφωθεί σε μια ισχυρή περιφερειακή δύναμη που δεν φοβάται κανέναν.
Η Ελλάδα βρίσκεται σε δύσκολη θέση απέναντι σε μια πολύ πιο ισχυρή στρατιωτικά Τουρκία. Απαιτείται η στήριξη όλων των πολιτικών δυνάμεων στο Κοινοβούλιο για την αποτελεσματική ενίσχυση της αμυντικής θωράκισης της χώρας, η οποία έμεινε πίσω λόγω των μνημονίων. Εχουμε ανάγκη να καλύψουμε την ανισορροπία ισχύος στο Αιγαίο με σεβασμό στους φόρους του πολίτη. Δεν είναι δυνατόν, όμως, οι στρατιωτικές δαπάνες να χρησιμοποιούνται για εύκολους λαϊκισμούς – όπως η άρνηση του ΣΥΡΙΖΑ να ψηφίσει τον προϋπολογισμό του υπουργείου Αμυνας, ενώ συγχρόνως πιέζει την κυβέρνηση για σκλήρυνση της στάσης της απέναντι στην Αγκυρα.
Η χώρα δεν έχει τίποτα να φοβηθεί προσερχόμενη στις διερευνητικές συζητήσεις με την Αγκυρα, αδιαφορώντας για τα θέματα και τις αξιώσεις των Τούρκων (αποστρατιωτικοποίηση νησιών, «γκρίζες ζώνες» κ.λπ.). Ετσι κι αλλιώς οι συνομιλίες αυτές αποτελούν ιχνηλάτηση προθέσεων και άτυπη ανταλλαγή απόψεων, όχι διαπραγμάτευση. Η παρουσία μας στις διερευνητικές εξουδετερώνει τα επιχειρήματα των Τούρκων ότι η Ελλάδα είναι αδιάλλακτη και δεν επιθυμεί τον ειρηνικό διάλογο, ενώ η χώρα κερδίζει πολύτιμο χρόνο για να ενισχυθεί στρατιωτικά και οικονομικά. Παράλληλα, η αναγκαστική εκεχειρία που επιβάλλουν οι διερευνητικές κρατάει υπό έλεγχο τους ακραίους της Τουρκίας, που θέλουν να μας σύρουν σε διάλογο υπό την απειλή των όπλων για να επιβάλουν τις αξιώσεις τους.