Θα ήταν κατάρα να μπορούμε να προβλέψουμε το μέλλον, ωστόσο πολλοί μπήκαν στον πειρασμό. Και δεν μιλώ για την απόκτηση υπερφυσικής ικανότητας αλλά για μαθηματικά, για επιστήμη.
Να σας συστήσω λοιπόν τον Αμερικανό χρηματιστή Ρότζερ Μπάμπσον. Αλίμονο, δεν βρίσκεται πια ανάμεσά μας από το 1967 (είχε γεννηθεί το 1875), όμως το αστέρι του έλαμψε στον καιρό του.
Ο Ρότζερ Μπάμπσον, απόφοιτος του περιώνυμου ΜΙΤ της Μασαχουσέτης, είχε πτυχίο μηχανικού, πλην όμως, πριν από περίπου εκατό χρόνια, ίδρυσε χρηματιστηριακή εταιρεία για να εφαρμόσει όλα όσα είχε μάθει από την επιστήμη της στατιστικής. Οπως γράφει η φυσικός και συγγραφέας Μάρσα Μπαρτούσακ στο ωραίο βιβλίο της «Μαύρες τρύπες, η μεγάλη περιπέτεια μιας επιστημονικής ιδέας» (μτφρ.: Νέστορας Χούνος-Παναγιώτης Δρεπανιώτης, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης), επικαλούμενη μια αφήγηση περί τον εκκεντρικό αυτό χρηματιστή από τον ιστορικό της επιστήμης Ντέιβιντ Κάιζερ, ο Μπάμπσον είχε μια «μαθηματική προσέγγιση στη Γουόλ Στριτ».
Ο Μπάμπσον ήταν μαγεμένος από τους τρεις νόμους του Νεύτωνα για την κίνηση και αναζητούσε τρόπους να τους εφαρμόσει απευθείας «στις μελέτες του για τις επιχειρηματικές τάσεις». Η μεγάλη του μανία ήταν ο τρίτος νόμος: για κάθε δράση υπάρχει μια ίση και αντίθεση αντίδραση. Αυτό, για τον Μπάμπσον, σήμαινε ότι «οι μετοχές που βρίσκονταν στα ύψη εκείνη την εποχή σίγουρα θα κατρακυλούσαν χαμηλά στο μέλλον». Αυτά καταμεσής της δεκαετίας του 1920. Ολοι ξέρουμε σήμερα τι συνέβη το 1929.
«Λίγο πριν από το δραματικό κραχ του 1929, ο Μπάμπσον ενημέρωσε τους πελάτες του ότι προέβλεπε άμεση κατάρρευση και τοποθέτησε τα χρήματά του σε χαμηλά “λιμάνια”, γεγονός που του επέτρεψε να περάσει όλη τη Μεγάλη Υφεση ως ένας από τους πιο πλούσιους Αμερικανούς πολίτες» (Κάιζερ).
Τίποτα δεν διαρκεί για πάντα. Συχνά τίποτα δεν διαρκεί πολύ, ειδικά οι λεγόμενες «καλές εποχές». Και, συνήθως, τελειώνουν άσχημα. Θα έπρεπε να το έχουμε προβλέψει και εμείς, έστω και αν δεν έχουμε τα χαρίσματα ενός Μπάμπσον: μετά την περίοδο της αφθονίας, την οικονομική κρίση. Μετά μια μακρά περίοδο χωρίς σοβαρή κρίση στην υγεία, την πανδημία. Δράση-αντίδραση. Και όμως, κατελήφθημεν όλοι εξαπίνης.
Οσο για τον Μπάμσον, είχε και αυτός τις εμμονές του. Το 1948, χρηματοδότησε πλήρως το Ιδρυμα Βαρυτικών Ερευνών (άλλη νευτώνεια επιρροή αυτή): πίστευε ακράδαντα ότι ο άνθρωπος μπορούσε να νικήσει τη βαρύτητα.
Εδώ ατύχησε βέβαια. Η εμμονή του προερχόταν από ένα παιδικό τραύμα: η μεγαλύτερη αδελφή του είχε πνιγεί όταν ήταν μικρή. Ο Μπάμπσον κατηγορούσε τη βαρύτητα ότι την είχε τραβήξει στον βυθό.
Δεν πειράζει που ατύχησε. Χρειαζόμαστε οραματιστές όπως τον Ρότζερ Μπάμπσον, με παιδικά τραύματα που γίνονται έργο. Αυτή είναι η ιστορία της ανθρωπότητας. Η ιστορία του καθενός μας. Καλή χρονιά σε όλους.