Το άρθρο 13 του Συντάγματος ορίζει, στην παράγραφο 1, ότι «η ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης είναι απαραβίαστη. Η απόλαυση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων δεν εξαρτάται από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις καθενός». Η θρησκευτική ελευθερία διακρίνεται στην ελευθερία της θρησκευτικής συνείδησης και στην ελευθερία της λατρείας.
Η Διαρκής Ιερά Σύνοδος, αντιδρώντας στην απόφαση της κυβέρνησης να μην τελεσθούν καθόλου λειτουργίες με πιστούς τα Θεοφάνια, προειδοποίησε ότι θα προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας και στα ευρωπαϊκά όργανα. Οσοι επιχειρηματολόγησαν υπέρ των θέσεων της Εκκλησίας για το άνοιγμα των ναών υπό προϋποθέσεις αναφέρουν ότι ανάλογες προσφυγές κατά κυβερνητικών αποφάσεων που περιόριζαν τον εκκλησιασμό των πιστών έχουν γίνει στη Γαλλία και στις ΗΠΑ και έχουν δικαιωθεί.
Ταυτόχρονα, υποστηρίζουν ότι η κυβέρνηση ορίζει τα μέτρα μέσω κοινών υπουργικών αποφάσεων (ΚΥΑ) και όχι νόμων. Αρα δεν υπάρχει πολιτική διαβούλευση (με ό,τι σημαίνει αυτό) επί των ΚΥΑ, όπως επρόκειτο να συμβεί εάν τα μέτρα ψηφίζονταν με νόμο από τη Βουλή.
Ωστόσο, το Συμβούλιο της Επικρατείας απέρριψε τις προσφυγές κατά των «light» μέτρων τα Χριστούγεννα. Ομως, με αφορμή και την πανδημία –έχει διαπιστωθεί ότι ο συνωστισμός σε θρησκευτικές γιορτές (π.χ. του Αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη) συνέβαλε στη διασπορά της νόσου– είναι σημαντικό να διευκρινιστεί πλέον ο ορισμός των ορίων του θρησκεύεσθαι σε περιπτώσεις ιδιαίτερες. Δεν μπορεί να γίνεται μόνο πολιτική διαχείριση του θέματος.
Για παράδειγμα, το Πάσχα του 2020 τηρήθηκαν αυστηρά τα μέτρα από ιερείς και πιστούς, καθώς την κοινωνία είχε «παγώσει» ο φόβος της άγνωστης ασθένειας και το σοκ του πρωτόγνωρου lockdown. Και εκείνη η απόφαση της κυβέρνησης δεν είχε περάσει από τη Βουλή, αλλά όλοι την τήρησαν. Σήμερα τι άλλαξε και η Εκκλησία επικαλείται το άρθρο 13 του Συντάγματος; Μάλιστα, ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος δήλωσε ότι στους ναούς ελήφθησαν μέτρα, «κοιτάξτε στις πλατείες και στις παραλίες»! Μήπως η Εκκλησία νιώθει ότι προσέφερε αρκετή από τη δική της εξουσία υπέρ της πολιτείας;
Η διελκυστίνδα Πολιτείας – Εκκλησίας για διάφορα ζητήματα υποκρύπτει ένα παιχνίδι ισχύος. Εάν δεν υπάρξει συνεννόηση, φαίνεται ότι το μείζον για την τελική απόφαση είναι το πολιτικό κόστος (η μία πλευρά το επικαλείται, η άλλη το φοβάται). Αντιθέτως, χαμένη είναι η σοβαρότητα.