Η ανταρσία της Εκκλησίας την ημέρα των Φώτων επισκιάστηκε από την ανταρσία των οπαδών του Τραμπ στην Ουάσιγκτον την ίδια ημέρα, λίγες ώρες αργότερα. Τα μίντια έστρεψαν αναγκαστικά εκεί την προσοχή τους και έτσι κυβέρνηση και Ιεραρχία «γλίτωσαν» από τη μεγαλύτερη ενασχόληση των μίντια που θα έριχνε οπωσδήποτε «λάδι στη φωτιά» της έντασης στις σχέσεις τους. Αλλωστε οι όποιες επιδημιολογικές επιπτώσεις της ανυπακοής που έδειξε η Εκκλησία και της ανοχής που έδειξε η κυβέρνηση (όπως σαρκαστικά δήλωσε ο εκπρόσωπος της Ιεράς Συνόδου) θα ανακατευτούν με τις αντίστοιχες των αυξημένων κοινωνικών επαφών τα Χριστούγεννα και την Πρωτοχρονιά, καθιστώντας αδύνατη την απόδοση ευθυνών…
Εκείνο όμως που έγινε σαφές από τη «σύγκρουση» Πολιτείας και Εκκλησίας, εξαιτίας των μέτρων για τους ναούς που αποφάσισε η πρώτη και αντέδρασε η δεύτερη, είναι ότι –όπως πάντα σχεδόν– επικράτησε η Εκκλησία. Αυτό διδάσκει η ιστορία των σχέσεών τους στη διαδρομή των 200 ετών από το 1821 και κακώς η κυβέρνηση δεν έλαβε υπ’ όψιν της δεδομένα και κεκτημένα λαμβάνοντας τις αποφάσεις της. Ωστε να μην υποστεί την ταπείνωση της υποχώρησης –όχι απλά ανοχής–, όταν οι ιεράρχες αποφάσισαν να κάνουν το «δικό τους». Το θέμα δεν αφορά την ορθότητα της απόφασης –αποδείχθηκε αποτυχημένη απόπειρα– της κυβέρνησης να μείνουν κλειστοί οι ναοί την ημέρα των Φώτων προκειμένου να αποφευχθούν οι συναθροίσεις και να μην αναζωπυρωθεί η εξάπλωση της COVID-19, που… αλλάζει τα φώτα σε πιστούς και απίστους αδιακρίτως. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το μέτρο ήταν λογικό και σωστό. Δυστυχώς όμως κανείς στην κυβέρνηση, ούτε ο πρωθυπουργός, θυμήθηκε διδάγματα της πρόσφατης σχετικά Ιστορίας. Οτι δηλαδή «έφαγαν χώμα» πολιτικά όσοι πήγαν να θίξουν τα συμφέροντα της Εκκλησίας της Ελλάδος σε οικονομικά θέματα ή σε θέματα εξουσίας.
Τα παραδείγματα είναι πολλά και αξίζουν αναφοράς για να τα μάθουν οι επόμενοι… υποψήφιοι πολιτικοί που θα πάρουν το ρίσκο. Ο Αντ. Τρίτσης εκπαραθυρώθηκε από τον Ανδρέα Παπανδρέου με ένα παρηγορητικό «έγραψες Ιστορία», όταν προσπάθησε «να βάλει χέρι» σε μοναστηριακή περιουσία και να εντάξει λαϊκούς σε μητροπολιτικά και εκκλησιαστικά συμβούλια. Η Μαριέττα Γιαννάκου έφαγε «επίπληξη» όταν με εγκύκλιό της επιχείρησε να βάλει τέλος στις μεταλήψεις μαθητών μέσα στα σχολεία. Ο Νίκος Φίλης έχασε το υπουργείο του γιατί προσπάθησε να αποσπάσει τα βιβλία των Θρησκευτικών από τον έλεγχο της Εκκλησίας. Μόνον ο Κ. Σημίτης έδωσε και κέρδισε το 2000 τη λυσσώδη μάχη με την Εκκλησία –η οποία είχε και την ανοικτή υποστήριξη της Νέας Δημοκρατίας τότε– για την απάλειψη της αναγραφής του θρησκεύματος από τις ταυτότητες. Το έκανε παρά τις αντιδράσεις ακόμη και μέσα στο ΠΑΣΟΚ και υπολογίστηκε ότι του κόστισε περίπου 3% στις δημοσκοπήσεις.
Οι σχέσεις Πολιτείας και Εκκλησίας στην Ελλάδα δεν διέπονται ούτε από δόγματα ούτε από μεταφυσικές. Είναι απολύτως γήινες και έχουν να κάνουν με εξουσία και οικονομία, όπως παντού άλλωστε. Μόνο που στις άλλες δυτικές χώρες έχουν ξεκαθαρίσει τα πράγματα με τον πλήρη διαχωρισμό Εκκλησίας και κράτους, ενώ εδώ οι σχέσεις παραμένουν κάτι περισσότερο από συγκεχυμένες. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Ελλάδα το υπουργείο Παιδείας είναι και Θρησκευμάτων, ούτε ότι στο Σύνταγμα αναγνωρίζεται ως «επικρατούσα θρησκεία» αυτή της «Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Χριστού».
Στην Ελλάδα η Εκκλησία έχει μάθει να συνδιοικεί. Το έχει επιβάλει με τη συνδρομή και την ανοχή της πολιτικής τάξης από συστάσεως του νεοελληνικού κράτους και είναι αποφασισμένη να αντιδρά δυναμικά όποτε θεωρεί ότι απειλούνται κεκτημένα της. Εχει εμβολιάσει ιστορικά γεγονότα με μύθους για να ταυτίζεται εντελώς η πορεία του έθνους με την ίδια, ώστε να έχει ισχυρά ερείσματα, τόσο στον λαό όσο και σε θεσμούς, επίσημα όργανα και μέσα επηρεασμού. Ετσι διατηρείται ανέπαφος ο «ομφάλιος λώρος» με την κοσμική εξουσία. Το φροντίζουν «δικοί της» δικαστικοί, πολιτικοί, στρατιωτικοί, αστυνομικοί, δημοσιογράφοι, γιατροί και άλλοι επαγγελματίες, πέρα από την απευθείας επιρροή των ιερέων και των μητροπολιτών στις ενορίες και στις τοπικές κοινωνίες. Γι’ αυτό, η παραμικρή αντιπαράθεση μαζί της συνεπάγεται πολιτικό κόστος. Επί Φώτων λοιπόν «φωτίστηκε» με την απαραίτητη νουθεσία και η σημερινή κυβέρνηση. Για να καταλάβει ότι δεν κάνει «κουμάντο» μόνη της!