Οι διερευνητικές συνομιλίες θα αρχίσουν σε μερικές ημέρες. Η Αγκυρα έχει ξεκαθαρίσει, με όσο μεγαλύτερη σαφήνεια μπορεί, πως θα θελήσει να βάλει στην ατζέντα τα ζητήματα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών και της ιδιοκτησίας ορισμένων νησίδων και βραχονησίδων. Δεν νομίζω ότι θα αφήσει πολλά περιθώρια «δημιουργικής ασάφειας», όπως ενδεχομένως θα ήθελαν Ευρωπαίοι διπλωμάτες οι οποίοι ασχολούνται με τον σχετικό φάκελο χωρίς να τον καταλαβαίνουν σε βάθος.
Το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης θέτει η Τουρκία συνεχώς από το 1975 και η Ελλάδα απορρίπτει τον ισχυρισμό επικαλούμενη το επιχείρημα του δικαιώματος στην άμυνα. Το ζήτημα των «γκρίζων ζωνών», όμως, δεν μπήκε ποτέ στις διερευνητικές στο παρελθόν. Αυτά τα δύο θέματα αποτελούν, πάντως, τις εθνικές κόκκινες γραμμές. Αν η Τουρκία επιμείνει από την πρώτη στιγμή να παραβιασθούν, οι διερευνητικές δεν θα πάνε πολύ μακριά.
Και τότε; Τότε θα αρχίσει κατ’ αρχήν η προσπάθεια επίρριψης ευθυνών στην Ελλάδα· αυτό που οι Αγγλοσάξονες ονομάζουν blame game. Οποιος τρίτος δεν γνωρίζει την ιστορία και την πολυπλοκότητα των θεμάτων θα πει «ας τα βρουν στη μέση, να τελειώνουμε». Δεν πάει έτσι όμως, ούτε μπορεί. Στην Ευρώπη του 2021, δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή η αμφισβήτηση εθνικής κυριαρχίας ευρωπαϊκού κράτους. Αν γίνει δεκτό, θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου. Η Ελλάδα γι’ αυτό οφείλει να αναλάβει μια τεχνοκρατική, πειστική καμπάνια στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ. Η Τουρκία το κάνει συστηματικά και παντού, σε ιδρύματα μελετών (think tanks) και άλλα fora. Εχουμε μείνει πίσω.
Πέραν του blame game, υπάρχει ωστόσο και το power game… Το «Ορούτς Ρέις» δεν βρίσκεται στο καρνάγιο για επισκευή. Πλέει κοντά στο Καστελλόριζο και, όπως συχνά υπογραμμίζει η Αγκυρα, είναι έτοιμο να κάνει και άλλες έρευνες. Το ίδιο και τα σκάφη που θα «τρυπήσουν», αν χρειασθεί, στις περιοχές που διεκδικεί η Τουρκία.
Αν οι κόκκινες γραμμές γίνουν σεβαστές, μπορεί να υπάρξουν δίκαιες και λογικές λύσεις στη βασική μας διαφορά. Και αυτό θα ήταν πολύ καλό για όλους. Αν όχι, θα μπούμε σε μια περίοδο παρατεταμένης αστάθειας και επικινδυνότητας.