«Τα όρια ανάμεσα στη σκληρή προπόνηση και στην κακοποίηση θολώνουν. Oταν συμβαίνει η σεξουαλική κακοποίηση, ήδη δεν πιστεύεις στον εαυτό σου».
Η φράση, από μια πρώην αθλήτρια της εθνικής ομάδας ενόργανης γυμναστικής των ΗΠΑ, στο σχετικά πρόσφατο ντοκιμαντέρ «Athlete A», παραγωγής 2020 (που προβάλλεται στο Netflix), είναι το κλειδί για να κατανοήσει αλλά και για να ερμηνεύσει, εν μέρει, κανείς την ψυχολογία του θύματος. Ειδικά αν πρόκειται για έφηβη, που διαμορφώνει τον ψυχισμό της μέσα στην άσκηση των αντοχών, στην ακραία πειθαρχία και στη σιωπή. Μόνο το σώμα οφείλει να μην έχει όρια. Να οδηγείται, χωρίς διαλείμματα, στην υπέρβαση του πόνου, στις απάνθρωπες, σχεδόν, συνθήκες που επιφυλάσσει ο πρωταθλητισμός, χωρίς να είναι βέβαιο ότι η νίκη και η αναγνώριση είναι και η μεγαλύτερη ανταμοιβή. Η κάμερα των σκηνοθετών του ντοκιμαντέρ, Μπόνι Κόεν και Τζον Σενκ, δεν μένει στο αναμφίβολα εντυπωσιακό της εικόνας και του θέματος. Διερευνά την ψυχοσύνθεση των αθλητριών-θυμάτων αλλά και του γιατρού-θύτη, αποφεύγοντας τα εύκολα συμπεράσματα. Aλλο το εμφανές και λυτρωτικό, όπως η καταδίκη του ενόχου, και άλλο η απομόνωση και ο αποκλεισμός, συνθήκη-θερμοκήπιο για κάθε είδους διαστροφή.
Το «Athlete A» αναφέρεται στην «υπόθεση Νάσαρ», το μεγαλύτερο, ίσως, σκάνδαλο σεξουαλικής κακοποίησης στα αθλητικά χρονικά, που συνέβη στην Αμερική. Τον Σεπτέμβριο του 2016 η εφημερίδα The Indianapolis Star αποκάλυψε πώς ο Λάρι Νάσαρ, αθλίατρος της εθνικής ομάδας ενόργανης γυμναστικής των ΗΠΑ, παρενόχλησε σεξουαλικά αθλήτριες κατά τη διάρκεια ιατρικών εξετάσεων. Κι αυτό δεν ήταν παρά η αρχή, μέχρι να αποκαλυφθούν δεκάδες περιστατικά, να συλληφθεί, να δικαστεί και να καταδικαστεί ο δημοφιλής γιατρός, «σε δύο ποινές 60 ετών και στον μεγαλύτερο εξευτελισμό του αιώνα». Ο γιατρός που κακοποιούσε σεξουαλικά εφαρμόζοντας «πρωτοπόρες θεραπείες» τις οποίες κανείς, επί χρόνια, δεν αμφισβητούσε. Κι όποια κοπέλα τολμούσε να αναρωτηθεί ή να κάνει το επόμενο βήμα, να καταγγείλει, ένα ολόκληρο σύστημα φρόντιζε να καλύψει τη φωνή της. Ο Νάσαρ, ένας προβεβλημένος, χαριτωμένος και με χιούμορ άνθρωπος, όπως τον περιέγραφαν, επί 20 χρόνια κρατούσε πρωταγωνιστικό ρόλο στη Γυμναστική Ομοσπονδία των ΗΠΑ.
Η επίμονη και συστηματική δημοσιογραφική έρευνα και το κουράγιο αθλητριών, όπως η Μάγκι Νίκολς, η Αθλήτρια Α, αποκάλυψαν τα έργα και τις ημέρες του Νάσαρ. Η τιμωρία της ήταν η περιθωριοποίησή της. Οι αθλήτριες, οι περισσότερες με ολυμπιακά μετάλλια, παραδέχονται ότι η Ομοσπονδία «δεν έδινε δεκάρα για τα παιδιά». Μέσα από δηλώσεις, αντιδράσεις και συμπεριφορές, παρουσιάζεται μια λεπτομερής τοιχογραφία της κοινωνίας. Οι πρώτες γυναίκες που προχώρησαν σε καταγγελίες διασύρθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ως πόρνες και μπεκρούδες. Την περίοδο που η δυσωδία του σκανδάλου ήταν ήδη διάχυτη, ο Νάσαρ ήταν υποψήφιος για σχολικός σύμβουλος και απέσπασε ποσοστό 22%, πάνω από 2.000 ψήφους! Μια μικρογραφία του διχασμού και της σκληρότητας, του παραλογισμού και της αδιαφορίας, των διαφορετικών πραγματικοτήτων τις οποίες βιώνει μια κοινωνία – όχι μόνο της Αμερικής.
Το «σύστημα», όπως το ονομάζουν οι αθλήτριες, φρόντιζε να ενδυναμώνει το μυϊκό σύστημα αλλά να αποδυναμώνει εξίσου την προσωπικότητά τους. Επρεπε να υπηρετούν τον «στόχο» με χαμηλή αυτοεκτίμηση. Παιδιά με πάθος για την ενόργανη γυμναστική βίωναν την κακοποίηση, σχεδόν ως μέρος της εκπαίδευσής τους. Στη δίκη, οι καταθέσεις των αθλητριών ήταν συγκλονιστικές. Μία εξ αυτών, από τις πρώτες κι αυτή, που με μεγάλο κόστος κίνησαν την υπόθεση, η Ρέιτσελ Ντενχόλαντερ, ζήτησε τη μέγιστη ποινή για «την προστασία ενός παιδιού από την ψυχοφθόρα καταρράκωση που φέρνει ο βιασμός». «Τα παιδιά αυτά αξίζουν κάθε προστασία που παρέχει ο νόμος», είπε, δακρύζοντας.
Μπορεί το «Athlete A» να θεωρείται επίκαιρο αυτήν την περίοδο στη χώρα μας, που υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης στον αθλητισμό ομολογούνται η μία μετά την άλλη, με τη Σοφία Μπεκατώρου να κάνει την αρχή, ανοίγοντας μια σκοτεινή «αποθήκη» καλά κρυμμένων ψεμάτων και διαφθοράς. Η αλήθεια είναι ότι τα τραύματα επουλώνονται μόνο όταν εκτεθούν, όταν οι λέξεις ακουστούν, τυπωθούν, γίνουν εικόνα. Οταν «ανοίξουν» ψυχές εγκλωβισμένες σε κακοποιημένα σώματα.