Ηδη πριν γίνει πρόεδρος, ο Τζο Μπάιντεν σχεδίαζε μια Σύνοδο Δημοκρατιών με σκοπό να προωθήσει τις δημοκρατικές αρχές διεθνώς – είχε γράψει μάλιστα περιγράφοντας την ιδέα του στο περιοδικό Foreign Affairs. Παρά το πλήγμα που προκάλεσε η εισβολή των οπαδών του προέδρου Τραμπ στο Καπιτώλιο στην εικόνα της αμερικανικής δημοκρατίας, για τον πρόεδρο Μπάιντεν η ανάδειξη των αξιών των Ηνωμένων Πολιτειών και η ενίσχυσή των δημοκρατικών ιδεωδών διεθνώς παραμένουν προτεραιότητα της κυβέρνησής του, ακόμη και αν πρόκειται για ένα ιδανικό που ενίοτε μπορεί να μην επιτυγχάνει απολύτως ούτε η ίδια.
Το επιβεβαίωσε τη Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν όταν, ερωτώμενος για τους αντιπάλους των ΗΠΑ που προτρέπουν τη χώρα να κοιτάξει πρώτα τον εαυτό της στον καθρέπτη, απάντησε ότι «δεν είμαστε τέλειοι… αλλά η διαφορά μας είναι πως όταν δοκιμαζόμαστε, ακόμη και όταν οι ίδιοι δοκιμάζουμε τον εαυτό μας, το κάνουμε στο φως, με πλήρη διαφάνεια».
Η επιστροφή στις δημοκρατικές αξίες θα είναι μια πρόκληση για τις χώρες που έχουν απομακρυνθεί περισσότερο από αυτό το ιδανικό, και αναμένεται να δοκιμάσει τις ήδη δύσκολες σχέσεις με την Τουρκία. Δεν είναι τυχαία η προσπάθεια του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να εξωραΐσει την εικόνα του διεθνώς σε αυτό το πεδίο.
Την ίδια στιγμή, ωστόσο, δεν έχει δείξει την ίδια διάθεση να χαλαρώσει τον έλεγχο που ασκεί στην τουρκική Δικαιοσύνη – κάτι που έχει παρενέργειες και στις σχέσεις με τις ΗΠΑ. Οπως δήλωσε ο σύμβουλός του Ιμπραήμ Καλίν, η Τουρκία εξακολουθεί να ζητεί ως προτεραιότητα την έκδοση του ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν ως υπαιτίου του πραξικοπήματος του 2016 – κάτι που δεν πέτυχε ούτε με την κυβέρνηση Τραμπ καθώς δεν έχει πείσει τις αμερικανικές δικαστικές αρχές παρά τις προσπάθειες του τότε προέδρου.
Ενα άλλο αγκάθι στις σχέσεις ΗΠΑ και Τουρκίας είναι η απροθυμία του προέδρου Ερντογάν να διαχωρίσει το PKK, που και οι δύο χώρες θεωρούν τρομοκρατική οργάνωση, από τους Κούρδους της Συρίας. Ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του προέδρου Μπάιντεν για τη Μέση Ανατολή Μπρετ Μαγκέρτ ήταν από τους πρωτεργάτες της ενίσχυσης της οργάνωσης των Κούρδων της Συρίας YPG εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, και η επιστροφή του ενδιαφέροντος των ΗΠΑ για την ασφάλεια της ανατολικής Συρίας θα αναδείξει εκ νέου αυτή τη διαφορά.
Και, φυσικά, το στρατηγικά κρίσιμο ζήτημα αρχής για τις ΗΠΑ παραμένει η προμήθεια των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων S-400 από τη Ρωσία, καθώς θεωρούν ότι με τον τρόπο αυτό η Τουρκία υπονομεύει την ασφάλεια του ΝΑΤΟ. Αν ο Ερντογάν δεν υποχωρήσει σε αυτό, οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις δεν θα επιστρέψουν ποτέ εκεί που ήταν. Οπως το έθεσε ο κ. Μπλίνκεν, είναι απαράδεκτο να εναρμονίζεται «με έναν από τους μεγαλύτερους στρατηγικούς ανταγωνιστές μας, τη Ρωσία, ένας λεγόμενος στρατηγικός μας εταίρος».
Αυτά τα ζητήματα, σε συνδυασμό με τις πολλές εστίες έντασης στις οποίες εμπλέκεται η Τουρκία στην περιοχή, συνθέτουν μια πολύπλοκη εικόνα που δείχνει ξεκάθαρα ότι ο χειρισμός της Τουρκίας είναι πολύ σημαντική πρόκληση που οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να αγνοήσουν, ακόμη και να το ήθελαν.
* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι Nonresident Senior Fellow στο Atlantic Council.