Αν έχεις μάθει να ακούς τι τρως, προσλαμβάνεις το πιάτο σαν έλλογη χειρονομία. Το μπισκότο που ζυμώθηκε με μελάνι σουπιάς δεν είναι σκέτο μπισκότο – βορά στο στομάχι. Είναι ταυτόχρονα και μια αλληγορία για το πώς η ώριμη κουλτούρα χειραφετείται από τους μπακαλιάρους και ξαναζυμώνει τις πρώτες ύλες της, μεταστοιχειώνοντάς τες σε κάτι άλλο. Παίρνει την πεσκανδρίτσα από την Εύβοια και τη συστήνει σαν να ήταν Γαλλίδα.
Το επετειακό μενού του Προεδρικού Μεγάρου μπορεί έτσι να εκληφθεί σαν εκζήτηση του έθνους που είχε, ευτυχώς, την πολυτέλεια να καλλιεργήσει και τον υλικό πολιτισμό. Το μενού θα παρήγαγε από μόνο του αυτό το εφέ εκλέπτυνσης. Δεν χρειαζόταν η σχολαστική μέριμνα του Προεδρικού στο επικοινωνιακό σερβίρισμα (μέχρι και το όνομα του μετακλητού σεφ πλασαρίστηκε ως ανακτορικό μυστικό από το οποίο κρεμόταν τάχα η αίγλη της επετείου). Δεν χρειαζόταν τόση προπαρασκευή για κουζινικά κουτσομπολιά που απευθύνονταν μόνο στο εσωτερικό ακροατήριο.
Εντάξει, υπερβολές. Οι κορωνόπληκτες τελετές δεν γίνονται μόνο για να διαφημιστούμε προς τα έξω. Η εσωτερική τους κατανάλωση –η εξ αποστάσεως συμμετοχή του καθηλωμένου κοινού– είναι όσο ποτέ σκόπιμη. Σκόπιμη ως παραμυθητικό διάλειμμα. Σουπιά αντίδοτο στον ζόφο. Σκόπιμη όμως και γιατί –έστω και φευγαλέα, έστω και εικονικά– αποκαθιστά το χαμένο αίσθημα του πρώτου κύματος.
Ακόμη και για εκείνον που έχει προαποφασίσει να μείνει ασυγκίνητος, η επήρεια αυτών των σκηνοθεσιών δεν εξαντλείται ποτέ στην εθιμοτυπία. Το γεγονός, ας πούμε, ότι οι αρχηγοί θα βρεθούν στο ίδιο κάδρο, κάτω από τα ίδια σύμβολα, διεκδικεί αυτοτελές πολιτικό νόημα, ιδίως αν το αντιπαραβάλει κανείς με τον θόρυβο που παράγουν τα ίδια πρόσωπα χωρίς το κάδρο που τα συναρθρώνει συμβολικά.
Το γεγονός, επίσης, ότι στις τελετές «χοροστατεί» η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας είναι ένα ίχνος για την ιστορική απόσταση που έχει διανυθεί.
Δεν χρειάζεται να βασανιστεί κανείς με τη βουβή σημειολογία για να αποστάξει μια ερμηνεία της επετείου. Υπάρχουν και οι ρητές ερμηνείες, από τα επίσημα χείλη.
Υπάρχει η εκδοχή της Προέδρου, που εξηγεί τον ρόλο της χώρας –και, δευτερευόντως τον δικό της ρόλο– με όρους πολιτισμικού παρόντος. Υπάρχουν και οι φωνές που βλέπουν τη γιορτή σαν ευκαιρία για να κατασκευάσουν μιαν αλληλουχία χώματος και αίματος· που στενεύουν την επέτειο σε επεισόδιο μιας αέναης ελληνοτουρκικής αναμέτρησης.
Υπάρχει η χώρα που δεξιώνεται το μέλλον της στη νέα Εθνική Πινακοθήκη. Και η παράπλευρη χώρα που θα κυνηγάει το παρελθόν της δίπλα, στο Πολεμικό Μουσείο.
Δεν πρόκειται για διχασμό. Οι διαφορές είναι στις αποχρώσεις. Το κάδρο διακοσάρισε. Μεγάλωσε και μας χωράει όλους.