Στο 12μηνο από το ξέσπασμα της πανδημίας, το αμερικανικό κράτος έχει διαθέσει σχεδόν 6 τρισ. δολ. για να στηρίξει νοικοκυριά, κοινωνικές δομές, επιχειρήσεις. Από αυτά, τα 900 δισ. τον Δεκέμβριο και το 1,9 τρισ. του πακέτο Μπάιντεν, συνολικά 2,8 τρισ. (ίσα με το 14% του αμερικανικού ΑΕΠ…) είναι η ένεση που θα τονώσει την αμερικανική οικονομία φέτος. Σε αντίστιξη, η συνολική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (κοινοτικές χρηματοδοτήσεις και εθνικά προγράμματα μαζί…) υπολογίζεται ότι το 2021 δεν θα υπερβεί το 7% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ.
Ο Μπάιντεν έφερε άνεμο ανατροπής. Από το πακέτο του 1,9 τρισ., το 54% (αντί 40% στα προηγούμενα) είναι άμεσες ενισχύσεις φυσικών προσώπων, το υπόλοιπο θα δαπανηθεί για έκτακτα στεγαστικά επιδόματα, ετοιμασία επαναλειτουργίας των σχολείων και έλεγχο της πανδημίας. Το αμερικανικό Κέντρο Φορολογικής Πολιτικής υπολογίζει ότι το πακέτο θα αυξήσει 20% τα εισοδήματα του φτωχότερου 20% των νοικοκυριών. Και ο ΟΟΣΑ προβλέπει ότι εξαιτίας του πακέτου η οικονομία των ΗΠΑ θα μεγεθυνθεί 6,5% και θα προσθέσει μισή μονάδα μεγέθυνσης στις οικονομίες Κίνας και Ευρώπης. Σε αντίστιξη, η μεγέθυνση στην Ευρωζώνη θα περιοριστεί στο 3,9% φέτος.
Δεν πρόκειται μόνο για μέτρα εισοδηματικής στήριξης. Την περασμένη Τετάρτη, ο πρόεδρος Μπάιντεν ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα-μαμούθ ενίσχυσης των υποδομών, ύψους 2,25 τρισ. δολ., σε μια 8ετία. Θα δαπανηθούν 620 δισ. για τις μεταφορές, 650 δισ. για καθαρό νερό, γρήγορο Ιντερνετ, βελτίωση της ποιότητας ζωής, 400 δισ. για τη φροντίδα ηλικιωμένων και ανθρώπων με ειδικές ανάγκες, και θα επισκευαστούν 20.000 μίλια δρόμοι, 400.000 σχολεία. Είναι το μεγαλύτερο πρόγραμμα στην ιστορία των ΗΠΑ μετά το διαστημικό πρόγραμμα της 10ετίας του 1960. Πώς θα χρηματοδοτηθεί; Νέα ανατροπή: μέσω αύξησης της φορολογίας των εταιρειών (από το 21% στο 28%) και των κερδών τους σε άλλες χώρες – ακυρώνονται οι φοροαπαλλαγές στον πλούτο, του Τραμπ.
Δεν φοβάται ο Μπάιντεν τα ελλείμματα; Το 1984, όταν το χρέος ήταν 37% του ΑΕΠ, φώναζε ότι αν δεν μηδενιστεί το έλλειμμα θα υπάρξει κρίση. Το 1993, όταν το χρέος ήταν 63% του ΑΕΠ, ο Κλίντον έβαζε προτεραιότητα το έλλειμμα – όχι την τόνωση της οικονομίας. Το 2009, με το χρέος στο 77% του ΑΕΠ, ο Ομπάμα για να αυξήσει λίγο τις δαπάνες ισχυρίστηκε ότι αν δεν αυξηθούν αυτές… θα διευρυνθεί το έλλειμμα. Σήμερα, το χρέος είναι 130% του ΑΕΠ, 27 τρισ. δολ., το έλλειμμα έφτασε 3 τρισ. δολ. πέρυσι, και κανείς δεν ανησυχεί. Περίεργο; Οχι και τόσο. Οι ΗΠΑ είναι νομισματικά κυρίαρχη χώρα, δηλαδή όχι μόνον εκδίδει δικό της νόμισμα αλλ’ επίσης μπορεί και να δανείζεται στο δικό της νόμισμα. Ετσι, η Fed τυπώνει δολάρια και πληρώνει τους δανειστές, με επιτόκια από κοινού συμφωνημένα – να ένα λεφτόδεντρο!..
Κάτι τέτοιο κάνουν Ιαπωνία, Βρετανία, Κίνα, Αυστραλία, Καναδάς, κάτι ανάλογο θα μπορούσε να κάνει και η Ευρώπη, η Κομισιόν μαζί με τη Φρανκφούρτη. Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι ένα θετικό βήμα. Το θέμα δεν είναι αν η Καρλσρούη το καθυστερήσει λίγο – και ίσως μια καθυστέρηση, τελικά, να μας εξυπηρετήσει. Είναι ότι, συγκριτικά με όσα γίνονται στις ΗΠΑ ή αλλού στον κόσμο, παραμένει ένα μικρό βήμα.