Σήμερα θα σας διηγηθώ μια απίθανη ιστορία, χαρακτηριστική της Ελληνικής πραγματικότητας. Δεν ξέρω αν είναι για γέλια ή για κλάματα, αλλά το μόνο που μπορώ να σας διαβεβαιώσω είναι ότι είναι εντελώς αληθινή. Γράφω στη στήλη αυτή από το 2012 και σε ένα από τα πρώτα κείμενά μου που δημοσιεύθηκε στην «ΚτΚ» στις 22 Σεπτεμβρίου 2013, με τίτλο «Οι ασήμαντες λεπτομέρειες», περιγράφω δύο προβλήματα της σύγχρονης Αθήνας. Αντιγράφω από το άρθρο το πρώτο πρόβλημα:
«Ας ξεκινήσουμε με μια ιστορία, η οποία μπορεί να μην αφορά τον πολύ κόσμο, αλλά είναι πολύ χαρακτηριστική του τρόπου με τον οποίο διαμορφώνονται οι καταστάσεις στην Ελλάδα. Το 1986 εξελέγη δήμαρχος της Αθήνας ο Μιλτιάδης Εβερτ. Μία από τις πρώτες ενέργειές του ήταν να πεζοδρομήσει το τμήμα της οδού Τσακάλωφ, το οποίο αρχίζει από την Πλατεία Φιλικής Εταιρείας (Κολωνάκι) και τελειώνει στην οδό Ηρακλείτου. Η πεζοδρόμηση αυτή θεωρείται ότι επέτυχε τον σκοπό της, χωρίς μάλιστα να δημιουργήσει κανένα κυκλοφοριακό πρόβλημα στην περιοχή. Εκτός από μια μικρή λεπτομέρεια, που παρ’ όλο που έχουν περάσει από τότε 27 ολόκληρα χρόνια, δεν βρέθηκε κανείς να την προσέξει και να τη διορθώσει. Ποια είναι η λεπτομέρεια αυτή; Τα φανάρια που ρυθμίζουν την κυκλοφορία στη διασταύρωση Πατριάρχου Ιωακείμ και Τσακάλωφ, έμειναν αναλλοίωτα ώστε να δίνουν χρόνο σε όσα οχήματα ανεβαίνουν την Πατριάρχου Ιωακείμ και θέλουν να στρίψουν αριστερά για να μπουν στην Τσακάλωφ (όπως έκαναν πριν από την πεζοδρόμηση), να μπορούν να το κάνουν. Είναι ευνόητο ότι αυτός ο χρόνος δεν χρειάζεται, γιατί απλούστατα η Τσακάλωφ είναι πλέον πεζόδρομος! Η Πλατεία Κολωνακίου είναι πολυσύχναστη και είμαι βέβαιος ότι από εκεί έχουν περάσει όλοι: πολιτικοί, δήμαρχοι, αστυνομικοί, συγκοινωνιολόγοι, καταστηματάρχες της περιοχής, κάτοικοι της περιοχής, αλλά κανένας δεν διερωτήθηκε γιατί υπάρχει αυτός ο νεκρός χρόνος στα φανάρια. Αν νομίζετε ότι η μικρή αυτή καθυστέρηση (15 δευτερόλεπτα) δεν έχει σημασία, ξανασκεφτείτε το. Στα 27 χρόνια συμποσούται σε περίπου 2,4 εκατ. λεπτά, ή 39.420 ώρες άσκοπης αναμονής οδηγών στα φανάρια, οι οποίες μπορεί να σωθούν με μια μικρή παρέμβαση. Μια ασήμαντη παράλειψη στον σχεδιασμό του πεζόδρομου έχει αυτή την τεράστια συνέπεια.
Το χειρότερο όμως είναι ότι συνηθίζουμε μια κατάσταση σε τέτοιο σημείο, ώστε την αντιμετωπίζουμε με το γνωστό “δε βαριέσαι, με αυτό θα ασχοληθούμε τώρα”. Η ζωή μας, όμως, είναι γεμάτη από τέτοιες ασήμαντες λεπτομέρειες, οι οποίες όλες μαζί μπορεί να δημιουργούν πολύ μεγάλα προβλήματα. […]»
Οπως ήταν αναμενόμενο, κανένας δεν αντέδρασε ώστε να διορθωθεί η κατάσταση η οποία δημιουργεί πρόβλημα στην πλατεία. Να σας πως τη μαύρη αλήθεια, ούτε εγώ περίμενα καμία αντίδραση γιατί όλα αυτά τα χρόνια έχω διηγηθεί την ιστορία σε αρμόδιους και μη, αλλά κανένας δεν θέλησε να ασχοληθεί με το πρόβλημα.
Τον Φεβρουάριο του 2020 σε μια συνάντηση που είχα με τον νέο-εκλεγέντα δήμαρχο της Αθήνας, Κώστα Μπακογιάννη, του έδωσα ένα αντίγραφο από το άρθρο μου. Μου υποσχέθηκε ότι θα το φροντίσει. Πράγματι, ύστερα από πολλές γραφειοκρατικές περιπέτειες με ενημέρωσε ότι υπεύθυνη είναι η Περιφέρεια και ότι ανέλαβαν να διορθώσουν το πρόβλημα. Τον Μάιο του 2020 συνεργεία τοποθέτησαν νέα φανάρια στη διασταύρωση. Δεν γνωρίζω πώς κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι απαιτούνται νέα φανάρια. Αυτό που χρειαζόταν ήταν μόνο η κατάργηση της φάσης που επέτρεπε στα αυτοκίνητα που ανεβαίνουν την Πατριάρχου Ιωακείμ να στρίβουν στον πεζόδρομο της Τσακάλωφ. Δηλαδή, μια απλή ρύθμιση. Τέλος πάντων, υπέθεσα ότι οι πάνσοφοι της Περιφέρειας κάτι περισσότερο γνωρίζουν από εμένα τον άσχετο και ίσως όταν θα έβλεπα ολοκληρωμένο το έργο, θα διαπίστωνα την ανάγκη για αλλαγή.
Τα φανάρια «φυτεύτηκαν» τον Μάιο του 2020, αλλά λειτούργησαν τον Μάρτιο του 2021, σε επίσημη τελετή, στην οποία παρέστη και ο περιφερειάρχης Γιώργος Πατούλης, ο οποίος μάλιστα με δικαιολογημένη περηφάνια έκανε και την ακόλουθη ανάρτηση: «Εκσυγχρονίζουμε τους φωτεινούς σηματοδότες περιμετρικά στην πλατεία Κολωνακίου και κατά μήκος της οδού Πατριάρχου Ιωακείμ. Η καθολική αντικατάσταση της σηματοδότησης πραγματοποιείται μετά από αίτημα των κατοίκων της περιοχής και εντάσσεται στο πλαίσιο του μεγάλου έργου αναβάθμισης φωτεινών σηματοδοτών το οποίο χρηματοδοτείται από την #Περιφέρεια_Αττικής με 10 εκατ. €. Οι σηματοδότες στην περιοχή δεν έχουν αντικατασταθεί εδώ και δεκαετίες! Οι νέοι σηματοδότες LED που αντικατέστησαν τους ενεργοβόρους φωτεινούς σηματοδότες με λαμπτήρες πυράκτωσης, έχουν πολύ μικρή κατανάλωση ρεύματος και πληρούν το σύνολο των εθνικών και ευρωπαϊκών κανονισμών και προτύπων. Ταυτόχρονα με τις ανωτέρω εργασίες, έγινε και μεταφορά της διάβασης πεζών που βρισκόταν στο ύψος της οδού Αναγνωστοπούλου. Η διάβαση μεταφέρθηκε στο ύψος του πεζόδρομου της οδού Τσακάλωφ προκειμένου να διευκολύνεται η διέλευση των πεζών».
Γεμάτος χαρά και περηφάνια έσπευσα στο σημείο να δω το θαύμα που πραγματοποιήθηκε ύστερα από 35 χρόνια αδράνειας. Δεν πίστευα τα μάτια μου. Στην κάθοδο της Πατριάρχου Ιωακείμ, το φανάρι εξακολουθεί να απαγορεύει τη διέλευση προκειμένου τα αυτοκίνητα που ανεβαίνουν να μπορούν να στρίψουν προς την Τσακάλωφ, η οποία είναι πεζόδρομος από το 1986. Τέτοια επιτυχία είναι για το βιβλίο Guinness! Είμαι και πεισματάρης. Ξαναπήγα για να σιγουρευτώ ότι δεν έκανα λάθος. Μάταιος ο κόπος. Τα φανάρια εξακολουθούν να κλέβουν τον πολύτιμο χρόνο των οδηγών για μια φάση που δεν χρειάζεται. Το 2013 είχα λογαριάσει ότι συνολικά οι οδηγοί είχαν χάσει 39.420 ώρες από τη ζωή τους. Με αναγωγή μέχρι σήμερα οι χαμένες ώρες είναι 51.100 και έπεται συνέχεια, γιατί ύστερα από την παραπάνω ιστορία δεν γνωρίζω πότε θα διορθωθεί η κατάσταση.
Μπορεί να σας φαίνεται ασήμαντη η ιστορία αυτή, αλλά αν το καλοσκεφθείτε θα διαπιστώσετε ότι είναι ένα κραυγαλέο δείγμα της σύγχρονης Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης. Ελάτε να δούμε πόσα λάθη έγιναν.
Το 1986 πεζοδρομήθηκε ένα τμήμα ενός δρόμου. Κανένας δεν ασχολήθηκε με τις συνέπειες αυτής της πεζοδρόμησης και την ανάγκη για κατάργηση μιας φάσης στους φωτεινούς σηματοδότες. Ολα αυτά τα χρόνια κανένας δεν το πρόσεξε, γιατί απλούστατα έτσι είμαστε συνηθισμένοι. Σχεδόν μοιρολάτρες. Το 2013 το ανέδειξα, αλλά και πάλι δεν βρέθηκε κανένας να ασχοληθεί ώστε να το λύσει. Το 2020 βρέθηκε ο δήμαρχος, ο οποίος κατάλαβε το πρόβλημα και ανέλαβε να το διορθώσει. Στη συνέχεια διαπίστωσε ότι δεν είναι δική του αρμοδιότητα, αλλά της Περιφέρειας. Τώρα γιατί τα φανάρια μιας πόλης είναι αρμοδιότητα της Περιφέρειας και όχι του Δήμου, φαντάζομαι ότι είναι θέμα διδακτορικής διατριβής με τίτλο «Πώς να μπλέξεις με επιτυχία τις αρμοδιότητες». Η λύση του προβλήματος ήταν απλούστατη: Ρύθμιση των φαναριών. Αντί αυτού αποφασίστηκε πολυέξοδο έργο μετακίνησης και αντικατάστασης των φαναριών. Δύσκολο να αποφύγει κανείς τις πονηρές σκέψεις. Τα νέα φανάρια «φυτεύτηκαν» τον Μάιο του 2020, αλλά λειτούργησαν τον Μάρτιο του 2021, δηλαδή για 10 ολόκληρους μήνες δεν γινόταν απολύτως τίποτα για το έργο. Οταν επιτέλους λειτούργησαν, δεν διόρθωσαν το βασικό πρόβλημα! Και μετά απορείτε γιατί χρεοκοπήσαμε.
Αυτή είναι η Ελληνική πραγματικότητα. Σε μια ιδιωτική επιχείρηση αν συνέβαινε μια τέτοια ιστορία δεν γνωρίζω πόσοι θα είχαν χάσει τη δουλειά τους. Αλλά αυτό δεν μπορεί να γίνει στο Δημόσιο. Γι’ αυτό και η μόνη λύση είναι να περιοριστεί το Δημόσιο και το ευρύτερο Δημόσιο στα εντελώς απαραίτητα και να αφήσει τα υπόλοιπα στον ιδιωτικό τομέα με συμβάσεις παροχής έργου περιλαμβανομένων και αυστηρών ρητρών.
Κάτι τελευταίο. Στην επαγγελματική απασχόληση διαπίστωσα ότι αν θέλεις να κάνεις μεγάλες αλλαγές ξεκινάς από τα μικρά και τα εύκολα, για να δημιουργήσεις την ορμή (momentum) για τις αλλαγές. Αυτή είναι μια απλή και εύκολη συνταγή επιτυχίας. Να σας δώσω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Ο δήμαρχος που επανέφερε την τάξη στη Νέα Υόρκη, ξεκίνησε τη δράση του από τις μικροπαραβάσεις. Κυνήγησε πρώτα τα παράνομα γκράφιτι. Μετά συνέχισε με άλλα, αναδεικνύοντας ότι αυτός έχει τον έλεγχο και κανένας άλλος.
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.