Ηχησε μάλλον ως απόκοσμη η τοποθέτηση του πρώην υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ όταν, αναφερόμενος στην πολιτική του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν έναντι της Κίνας, προειδοποίησε ότι υπάρχει κίνδυνος να βρεθούμε εκ νέου στην προ του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου επικρατούσα κατάσταση. Οταν, δηλαδή, πολύχρονες αντιπαραθέσεις μπορούσαν να επιλυθούν αμέσως, αλλά κάποια στιγμή μία από αυτές ξέφυγε από τον έλεγχο.
Αυτό που εξέπληξε δεν ήταν η διαφωνία του κ. Κίσινγκερ με την πολιτική του Αμερικανού προέδρου καθ’ όσον αφορά στην Κίνα –δεν είναι άλλωστε και ο μόνος–, αλλά η αντιστοιχία του παρόντος με τα προηγηθέντα του Α΄ Παγκοσμίου Πόλεμου, που απασχολεί μόνον ιστορικούς και αγνοείται παντελώς από τους εν ενεργεία πολιτικούς ανά τον κόσμο.
Υπήρξε ο πόλεμος εκείνος ο καταστροφικότερος από άποψη πολιτική, καθώς συνέτριψε ό,τι είχε απομείνει από το «ευρωπαϊκό σύστημα», όπως διαμορφώθηκε το 1815 στο Συνέδριο της Βιέννης, μετά την ήττα του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Η διαφορά με τη σημερινή συγκυρία είναι ότι το διπολικό σύστημα, που δημιουργήθηκε στη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, κατέρρευσε με τα κομμουνιστικά καθεστώτα της Ευρώπης, αλλά οι κραδασμοί απορροφήθηκαν με την ενσωμάτωση των πρώην κομμουνιστικών κρατών της Ανατολικής Ευρώπης στην Ε.Ε. Η Ευρώπη, με άλλα λόγια, μάλλον καλά τα πήγε.
Το θέμα είναι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες διαχειρίστηκαν με τρόπο ατυχέστατο τη νέα κατάσταση που διαμορφώθηκε από το 1990 και εξής. Η Ρωσία, αντί να αλωθεί από τους Αμερικανούς, όπως το επιχείρησαν αρχικώς, ανασυγκροτήθηκε από τον πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν και επεξέτεινε σταδιακώς την επιρροή της έως την Ανατολική Μεσόγειο. Η Κίνα, που αντιμετωπίσθηκε σε πρώτη φάση ως μια εμπορική ευκαιρία προς εκμετάλλευση, ανεδείχθη πλέον από την Ουάσιγκτον σε μείζονα πρόκληση – οικονομική και στρατηγική.
Ο πρόεδρος Μπάιντεν σήμερα επιχειρεί να αναστρέψει μια κατάσταση που υπονομεύει την ηγεμονική θέση των ΗΠΑ, εφαρμόζοντας το πρότυπο των οικουμενικών αυτοκρατοριών. Και ως Δημοκρατικός που είναι, στηρίζει ηθικά το εγχείρημά του στο ιδεολόγημα του πρώην Αμερικανού προέδρου Γούντροου Ουίλσον, ότι η ειρήνη δηλαδή και η πρόοδος μπορούν να διασφαλιστούν εάν κατισχύσουν παγκοσμίως οι δημοκρατικές αρχές και κυβερνήσεις.
Ο Χένρι Κίσινγκερ με την παρέμβασή του επιχειρεί να νουθετήσει τη νέα αμερικανική διοίκηση τονίζοντας πώς η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο πρέπει να μάθουν να συνυπάρχουν προκειμένου να διατηρήσουν την ειρήνη.
«Είναι ανάγκη να έχουμε μια ενιαία αντίληψη διακυβερνήσεως για να έχουμε μια ειρηνική τάξη πραγμάτων ή μήπως είναι δυνατόν να επεξεργασθούμε μια παγκόσμια τάξη, στην οποία οι θεμελιώδεις εσωτερικές αρχές διαφέρουν έως ενός σημείου, αλλά υπάρχει συμφωνία σε ό,τι είναι απαραίτητο ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευση της παγκοσμίας τάξεως;» διερωτήθηκε ο Κίσινγκερ.
Επί της ουσίας πρόκειται για μια διαφορά μεταξύ ενός ιδεόπληκτου προοδευτικού και ενός πραγματιστή συντηρητικού πολιτικού. Αλλά ποιος έχει τη διάθεση να ακούσει τι λέει ο γέροντας των ενενήντα επτά ετών…