Ενας δημόσιος διάλογος μεταξύ των δύο πρώην πρωθυπουργών είναι ipso facto ένα σημαντικό πολιτικό γεγονός, ιδίως αν αφορά ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Πράγματι, τόσο ο κ. Κ. Σημίτης όσο και ο κ. Κ. Καραμανλής ανέπτυξαν με σαφήνεια και κυρίως με εύληπτο λόγο τις θέσεις τους και οι πολίτες που ενδιαφέρονται για τους χειρισμούς των ελληνικών κυβερνήσεων στα ελληνοτουρκικά έχουν τη δυνατότητα να κρίνουν.
Διαβάζοντας και τα δύο κείμενα, μου δημιουργήθηκε μία απορία. Είναι δόκιμος ο δημόσιος διάλογος, και μάλιστα σε επίπεδο πρώην πρωθυπουργών, πάνω σε θέματα εξωτερικής πολιτικής που παραμένουν ακόμη ανοικτά; Είναι θεμιτό, η αυτονόητη επιθυμία για προσωπική δικαίωση να συγχέει τα όρια μεταξύ της ιστορικής αποτίμησης και της πολιτικής παρέμβασης; Γιατί και τα δύο κείμενα αποτελούν ουσιαστικά μια πολιτική παρέμβαση.
Η μετριοπάθεια τόσο του κ. Κ. Σημίτη όσο και του κ. Κ. Καραμανλή είναι γνωστή και φάνηκε και σε αυτόν τον διάλογο. Ελπίζω οι υποστηρικτές και των δύο να ακολουθήσουν στην αναμενόμενη αντιπαράθεση τους ίδιους τόνους, χωρίς ακρότητες. Είθισται οι διάφοροι «σωματοφύλακες» να είναι «βασιλικότεροι του βασιλέως» και, ως εκ τούτου, επικίνδυνοι για το ήθος του διαλόγου.
Επί της ουσίας, θα ήθελα να κάνω δύο παρατηρήσεις. Νομίζω πως αδικείται τόσο ο κ. Κ. Καραμανλής όσο και ο κ. Π. Μολυβιάτης όταν χαρακτηρίζεται η πολιτική τους στάση στα ελληνοτουρκικά ως «πολιτική της ακινησίας». Πάντα οι πολιτικοί προσβλέπουν σε μια καλύτερη λύση των εκκρεμών υποθέσεων, εφόσον η προτεινόμενη δεν καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των προσδοκιών τους. Αλλωστε, η έκφραση «χαμένη ευκαιρία» διατυπώνεται πάντα αναδρομικά. Σε ενεστώτα χρόνο δεν υπάρχουν «χαμένες ευκαιρίες», παρά μόνον πολιτικές. Οσον αφορά το σχέδιο Ανάν το απέρριψαν –καλώς ή κακώς– με μεγάλη πλειοψηφία οι Ελληνοκύπριοι. Τα περιθώρια ελλαδικής παρέμβασης ήταν μηδαμινά.
Η ουσία της διαφοράς των δύο αντιλήψεων βρίσκεται στο γεγονός ότι η σχολή σκέψης Σημίτη θεωρεί πως το κυρίαρχο ζήτημα είναι η οικονομία και τα υπόλοιπα θέματα υποτάσσονται στην υπηρέτησή της. Είναι μια σχολή σκέψης συγκροτημένη, που τουλάχιστον στην πατρίδα μας δικαιώθηκε πολιτικά. Μετά την ήττα στα Ιμια διεξήχθησαν εκλογές τις οποίες κέρδισε με άνεση ο κ. Κ. Σημίτης. Στις δημοκρατίες οι πολιτικές δικαιώνονται ή αποδοκιμάζονται στις κάλπες. Αλλος τρόπος αποτίμησής τους δεν υπάρχει.