Διαβάζω την τελευταία έκθεση της οργάνωσης Refugee Support Aegean (RSA), στην οποία περιγράφεται η φθίνουσα πρόσβαση των προσφυγόπουλων στην εκπαίδευση στη χώρα μας. Οπως επισημαίνεται, ο αποκλεισμός των παιδιών-προσφύγων από το εκπαιδευτικό σύστημα έχει φτάσει σε επίπεδα-ρεκόρ. Από τα διαθέσιμα επίσημα στατιστικά στοιχεία καταδεικνύεται μια ταχεία και ραγδαία πτώση των εγγραφών παιδιών-προσφύγων σε δημόσια σχολεία τα τελευταία δύο χρόνια, από 12.867 τον Ιούνιο του 2019 σε 8.637 τον Μάρτιο του 2021. Η πανδημία επιδείνωσε κατά πολύ μια υπάρχουσα τάση:
«Τον Μάρτιο του 2020, με την πρώτη καραντίνα, ο γιος μου δεν μπορούσε να συμμετάσχει σε διαδικτυακά μαθήματα, επειδή είχαμε μόνο ένα τηλέφωνο, το οποίο το είχα μαζί μου όταν δούλευα. Το ίδιο συνέβη τον Νοέμβριο με τη δεύτερη καραντίνα… Κάποιος μας δώρισε ένα τάμπλετ. Αλλά έχω δύο παιδιά. Μια μέρα έδινα στον μεγαλύτερο γιο μου τη δυνατότητα να παρακολουθήσει το μάθημα, την άλλη μέρα στον μικρότερό μου…», λέει ένας Αφγανός πατέρας. Στον αντίποδα αυτής της ζοφερής μαρτυρίας, πέντε χρόνια μετά την κουλτούρα του καλωσορίσματος της Γερμανίδας καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ, που τόσο επικρίθηκε, οι προβλέψεις περί αποκάλυψης δεν επαληθεύτηκαν. Οπως αναλύει στο ενδιαφέρον άρθρο του στο New York Review of Books ο Τόμας Ρότζερς, από το 1,2 εκατ. πρόσφυγες, οι μισοί έχουν σήμερα μια θέση εργασίας και άλλοι 50.000 απασχολούνται ως ασκούμενοι σε ειδικά προγράμματα. Πάνω από 10.000 έχουν εγγραφεί σε πανεπιστήμια. Τα τρία τέταρτα εξ αυτών ζουν σε δικά τους διαμερίσματα ή σπίτια και αισθάνονται ευπρόσδεκτοι, ενίοτε και εξαιρετικά ευπρόσδεκτοι στη Γερμανία. Το κόστος για το γερμανικό κράτος αναμένεται να αποσβεστεί νωρίτερα από ό,τι είχε αρχικά υπολογιστεί.
«Στη σκηνή (στη Μόρια) δεν μπορούσαμε να μελετήσουμε. Το καλοκαίρι είχε πολλή ζέστη, τον χειμώνα πολύ κρύο. Επρεπε να περάσουμε πολλές ώρες σε ουρές. Δεν μπορούσαμε να κοιμηθούμε ήρεμοι, γιατί υπήρχαν τσακωμοί και φωτιές. Συχνά ξυπνούσαμε από τον ήχο των κραυγών. Μερικές φορές η αστυνομία χτυπούσε ανθρώπους και έριχνε δακρυγόνα όταν υπήρχαν τσακωμοί ή διαδηλώσεις. Ποτέ δεν αισθανόμασταν ασφαλείς ή ήρεμοι», είναι η σπαρακτική περιγραφή ενός 11χρονου αγοριού από το Αφγανιστάν, που καταδεικνύει το πρόβλημα της παρατεταμένης ιδρυματοποίησης των προσφύγων.
Ουσιαστικά η Γερμανία συνειδητοποίησε την τελευταία πενταετία ότι δεν πρέπει να επαναλάβει το λάθος των δεκαετιών 1950-1970, όταν θεώρησε το φαινόμενο της μετανάστευσης προσωρινό και απέφυγε να καταπιαστεί με την πρόκληση της ενσωμάτωσης των Gastarbeiter. Καλό θα ήταν να αντιληφθούν και οι ελληνικές κυβερνήσεις, η προηγούμενη, η σημερινή και οι επόμενες, ότι οι πρόσφυγες είναι εδώ και θα μείνουν.