Δύο αντίρροπες δυνάμεις κυοφορούνται στην οικονομία. Ενα δυναμικό κομμάτι, ισχυρές επιχειρήσεις έντασης κεφαλαίου, «πράσινου» και ψηφιακού μετασχηματισμού, θα εκτιναχθεί μπροστά, θα αξιοποιήσει το θετικό κλίμα από την προβλεπόμενη υποχώρηση της πανδημίας (αν δεν μπλέξουμε με νέες παραλλαγές του ιού…) και τα κεφάλαια του ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης. Γιατί, ας μην ξεχνιόμαστε, το Ταμείο δεν θα ενισχύσει ό,τι κινείται στη χώρα, μπορεί και χωρά λίγα έργα που επί της αρχής δεν ήταν επιλέξιμα (Βόρειο Οδικό Αξονα της Κρήτης, το βόρειο τμήμα του Ε65 κ.λπ.), αλλά αυτά θα είναι οι εξαιρέσεις: Το Ταμείο είναι ένα εργαλείο μεταφοράς πόρων, ανθρώπων και κεφαλαίων, από παρωχημένους κλάδους σε σύγχρονους τομείς «πράσινης», ψηφιακής ανάπτυξης. Δεν θα κερδίσουν όλοι από αυτό. Ενα μεγάλο κομμάτι της οικονομίας θα καταρρεύσει, πολλοί θα πνιγούν στην τρικυμία στο αρχιπέλαγος των πολύ μικρών επιχειρήσεων. Ηδη υπάρχουν χρεοκοπίες και συγκαλύπτονται καθώς το κράτος (ο φορολογούμενος…) πληρώνει ενοίκια, μισθούς, φως-νερό-τηλέφωνο, δίνει προκαταβολές, αναστέλλει υποχρεώσεις, επιδοτεί τραπεζικά δάνεια, αναστέλλει πληρωμές επιταγών και άλλα. Ενώ πολλές επιχειρήσεις θα δυσκολευτούν να επανέλθουν σε λειτουργία, καθώς οι υποχρεώσεις τους μετατίθενται μεν, σωρεύονται δε σε σχετικά κοντινό μέλλον. Θα χρειαζόταν ένα σχέδιο, ώστε το σύγχρονο τμήμα της οικονομίας να ελκύσει ένα βιώσιμο τμήμα του παλιού που, εφόσον ανασυγκροτηθεί και εκσυγχρονιστεί, θα μπορούσε να έχει την ευκαιρία να προκόψει, να συμμετέχει στην ανάπτυξη της επόμενης ημέρας.
Τέτοιο, φιλόδοξο σχέδιο δεν υπάρχει. Δεν φαίνεται προσώρας να υπάρχει ούτε ένα πιο ταπεινό, συνεκτικό σχέδιο για την κατανομή των περιορισμένων πόρων αποκλειστικά είτε (α) σε βιώσιμες επιχειρήσεις που συνεχίζουν στον δρόμο της εξωστρέφειας, κλείνουν το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας, τονώνουν τις ελληνικές εξαγωγές και δημιουργούν νέες, καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και (β) σε ένα ισχυρό δίχτυ προστασίας όσων χάσουν τις (μη βιώσιμες) θέσεις εργασίας τους, ώστε να εκπαιδευθούν για να βρουν άλλη δουλειά και, στο μεσοδιάστημα, να στηριχθούν οι οικογένειές τους, να μη στερηθούν τη μόρφωση, την υγεία και τα στοιχειώδη – να μην τις αφήσουμε πίσω, στο πεδίο της μάχης. Αν δεν υπάρξει τέτοιο σχέδιο και γενναίες δράσεις, τι να περιμένουμε; Ενα και ασφαλές, πότε θα πάρει φωτιά το προσάναμμα των κοινωνικών εντάσεων…
Τα πράγματα θα είναι ακόμα χειρότερα, αν υπάρχει έλλειμμα σχεδιασμού που αναπληρώνεται από πλεόνασμα σύγχυσης. Ανησυχητικές ενδείξεις: Λες δεν είμαστε μια καταχρεωμένη χώρα, ξοδεύονται δισ. για μέτρα στήριξης, χωρίς κριτήρια ή με πελατειακά – παράδειγμα η επιδότηση 270 μη βιώσιμων θέσεων στον Πρίνο με 370.000 ευρώ καθεμία, μέσω αύξησης δημοσίου χρέους κατά 100 εκατ. ευρώ! Ή, λες δεν υπάρχουν άλλες και πιεστικές προτεραιότητες, ετοιμάζεται η απαλλαγή από την εισφορά αλληλεγγύης των συντάξεων και των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων –όσων, δηλαδή, δεν είχαν μείωση εισοδήματος. Ή, λες δεν υπάρχει αύριο, ένα μείζον σκάνδαλο αφήνεται να εξελίσσεται στην Τράπεζα Πειραιώς, ως αν δεν χαράζει πολιτική η εκλεγμένη κυβέρνηση, αλλά η Goldman Sachs και κάποιοι συνεργάτες της. Ενώ, τέλος, υπάρχει (το χειρότερο ίσως…) και μια πολύ κακή νεοελληνική παράδοση. Οτι στα καθ’ ημάς, κάθε κρίση γίνεται ευκαιρία για να επιβιώνουν τα ζόμπι.