Στη Βρετανία γίνεται μεγάλη συζήτηση για τα πεπραγμένα του Ντέιβιντ Κάμερον μετά την αποχώρησή του από την πρωθυπουργία το 2016, όταν ανέλαβε σύμβουλος της χρηματοοικονομικής εταιρείας Greensill Capital. Μέρος των υπηρεσιών που προσέφερε, εν μέσω πανδημίας, ήταν να βομβαρδίζει τον υπουργό Οικονομικών και αξιωματούχους στην Τράπεζα της Αγγλίας με γραπτά μηνύματα τηλεφώνου προκειμένου να συμπεριληφθεί η εταιρεία σε κατάλογο προνομιακής χρηματοδότησης από την κυβέρνηση. Η Greensill Capital τελικά πτώχευσε το 2021. Το φαινόμενο Κάμερον δεν είναι, φυσικά, μεμονωμένο. Ο Τόνι Μπλερ μετά την πρωθυπουργία του απέκτησε τεράστια περιουσία παρέχοντας συμβουλευτικές υπηρεσίες σε εταιρείες πετρελαίου, στην JP Morgan και σε διάφορα δεσποτικά καθεστώτα ανά την υφήλιο. Ο πρώην Γερμανός καγκελάριος, Γκέρχαρντ Σρέντερ, δέχθηκε την πρόταση της ρωσικής Gazprom, να αναλάβει ηγετική θέση στον αγωγό πετρελαίου Nord Stream, ενώ ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο έγινε υπάλληλος της Goldman Sachs. «Είμαι διαθέσιμος για μίσθωση σαν ταξί», είχε πει φλεγματικά Βρετανός υπουργός μετά την παραίτησή του από την κυβέρνηση.
Απέχουμε πολύ από την περίοδο κατά την οποία ο Κλέμεντ Ατλι πήγαινε στη Βουλή των Κοινοτήτων με το λεωφορείο ή όταν ο «συνταξιούχος» Ουίνστον Τσώρτσιλ έγραφε την επική ιστορία των Αγγλοσαξόνων, στα διαλείμματα της ενασχόλησής του με την ζωγραφική. Ο Κάμερον όταν άφησε το 10 Downing Street ήταν μόλις 50 ετών. Δεν έχει δικαίωμα να εργαστεί; Φυσικά ο βιοπορισμός δεν είναι έγκλημα, αλλά ένας πρώην πρωθυπουργός δεν είναι ένας απλός ιδιώτης. Ισως η σπουδαιότερη υπηρεσία που προσφέρουν πρώην πρωθυπουργοί στους εργοδότες τους είναι οι διασυνδέσεις τους. Πόσο ηθικό είναι όμως να εξαργυρώνει κάποιος τις γνωριμίες που απέκτησε ως κάτοχος του ύψιστου δημόσιου λειτουργήματος για προσωπικό οικονομικό όφελος; Τι σημαίνει αυτό για τη διαφάνεια των δημόσιων πολιτικών; Και ποιος είναι ο συμβολισμός ενός πολιτικού ηγέτη στο μισθολόγιο πολυεθνικών κολοσσών; Δεν αποτελεί αυτό μία παθογενή «κολλητοκρατία» (chumocracy);
Στην Ελλάδα δεν είμαστε, φυσικά, ξένοι σε πελατειακές πρακτικές. Ομως το παράδειγμα των πρώην πρωθυπουργών μας πρέπει να μας κάνει αισιόδοξους. Μετά τη λήξη της θητείας τους μερικοί εξ αυτών προτίμησαν την ημιαπόσυρση από τα κοινά, άλλοι συνέχισαν την ενασχόλησή τους με την τρέχουσα πολιτική, ενώ κάποιοι διατήρησαν μία αξιόλογη διεθνή παρουσία. Κανείς όμως δεν πλούτισε ή διέσυρε με τη συμπεριφορά του το κύρος της θέσης που υπηρέτησε. Ο Κων. Καραμανλής αφιέρωσε πολύ χρόνο επιμελούμενος τη δημοσίευση του αρχείου του. Ο Γεώργιος Ράλλης είχε αξιόλογο συγγραφικό έργο. Τέλος, ο Κώστας Σημίτης από το 2004 έχει εκδώσει έντεκα βιβλία, το τελευταίο σε ηλικία 85 ετών. Είναι ένα επίτευγμα που θα ζήλευε ακόμα και ο Winston και το οποίο θα πρέπει να κάνει τον «Dave» να κοκκινίζει. Αν κοκκινίσουν, φυσικά, οι Old Etonians.
* Ο κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ.