Τα Πειραματικά Σχολεία, στα οποία εντάχθηκαν με νόμο του 1985 και τα ιστορικά Πρότυπα Σχολεία, έχουν μακρά ιστορία στον τόπο μας. «Στη διαδρομή τους παρείχαν ευκαιρίες κοινωνικής κινητικότητας με όρους αμιγώς αξιοκρατικούς, αποτέλεσαν κυψέλες παραγωγής της πνευματικής, πολιτικής και κοινωνικοοικονομικής ηγεσίας, που είχε ανάγκη ο τόπος. Παράλληλα, συνέβαλαν επί πολλά χρόνια στην ανάπτυξη και εφαρμογή σημαντικών εκπαιδευτικών καινοτομιών και λειτούργησαν ως κέντρα πρακτικής άσκησης εκπαιδευτικών», λέει το υπουργείο Παιδείας. Βεβαίως, υπάρχει ο επιστημονικός και πολιτικός αντίλογος –π.χ. ότι τα σχολεία αυτά είχαν έναν κοινωνικά ελιτίστικο χαρακτήρα, αποτελώντας έτσι μηχανισμό κοινωνικής διάκρισης και αναπαραγωγής–, ο οποίος υιοθετείται από κόμματα.
Παρ’ όλα αυτά, ένα δεδομένο δεν αμφισβητείται. Η μεγάλη ζήτηση από γονείς των θέσεων για τα Πρότυπα και τα Πειραματικά στέλνει εμφατικό πολιτικό μήνυμα για την ανάγκη ενός καλού δημόσιου σχολείου. Αυτό χρειάζεται τη στήριξη των κυβερνήσεων.
Ως προς τα ΠΠΣ, η απόφαση του υπουργείου να αυξήσει τον αριθμό τους, αποτελεί πολιτικό μήνυμα υπέρ της βελτίωσης των σχολείων, τόσο προς γονείς/κοινωνία όσο και προς τους εκπαιδευτικούς. Οι εκπαιδευτικοί δεν ανταποκρίθηκαν.
Τελικά, θα δημιουργηθούν 50 νέα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία, δίπλα στα 62 που λειτουργούν. Ο αριθμός των 50 είναι μικρός –τα δημόσια σχολεία σε πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμιας είναι 12.240 με βάση την Ελληνική Στατιστική Αρχή–, καθώς η ηγεσία του υπ. Παιδείας είχε δώσει την ευχέρεια στους συλλόγους διδασκόντων να ζητήσουν το σχολείο τους να μετατραπεί σε Πρότυπο ή Πειραματικό. Σε αρκετές περιπτώσεις, από τα 50 νέα ΠΠΣ η απόφαση ελήφθη από την τοπική Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας ή Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης ύστερα από αρκετή ζύμωση με τα σχολεία.
Ενας λόγος της απροθυμίας είναι ότι το θέμα ήλθε κατά τη διάρκεια μιας χρονιάς κουραστικής, έξω από την ετήσια ρουτίνα. Ομως, δεν χορηγούνται και κίνητρα, μισθολογικά ή βαθμολογικά, που θα ωθούσαν ένα σύλλογο διδασκόντων να πάρει την απόφαση. Για παράδειγμα, εάν ένα σχολείο αλλάξει καθεστώς, οι εκπαιδευτικοί του θα πρέπει να έχουν συμμετοχή σε διάφορες επιπλέον εκπαιδευτικές δραστηριότητες και θα χάσουν την οργανική θέση τους (οι μόνιμοι, και κυρίως οι 50άρηδες, έχουν φροντίσει να διδάσκουν σε σχολείο κοντά στο σπίτι τους). Και φυσικά, θα πρέπει να αξιολογούνται.