Στην επαγγελματική μου δραστηριότητα, πάντοτε προσπαθούσα να στοιχειοθετήσω τις θέσεις μου με απλά παραδείγματα. Καλή είναι η θεωρία, αλλά τα πρακτικά παραδείγματα είναι αυτά που μπορούν να πείσουν ένα ακροατήριο. Ετσι και σήμερα θα ξεκινήσω με ένα πολύ απλό παράδειγμα, προκειμένου να αναπτύξω περαιτέρω τις απόψεις μου.
Στις δύσκολες μέρες της καραντίνας, σε αρκετές περιπτώσεις παραγγέλναμε φαγητό από διάφορα μέρη. Συνήθως, τηλεφωνικά από εστιατόρια που είχαν τα στοιχεία μας για να μην ταλαιπωρούμεθα με επαναλήψεις. Κάποια μέρα, αποφασίσαμε να δοκιμάσουμε ένα καινούργιο εστιατόριο. Αφού λοιπόν ήταν καινούργιο και δεν γνωρίζαμε τα φαγητά του, χρησιμοποιήσαμε το Facebook για να τα πληροφορηθούμε. Ιδού, μια καλή χρήση του Facebook. Αναζητήσαμε το Birdman του καλού φίλου Αρη Βεζενέ, είδαμε ωραίες φωτογραφίες από τα προσφερόμενα φαγητά του και για να παραγγείλουμε ακολουθήσαμε το link. Αυτό το link μας οδήγησε σε μια ιστοσελίδα της Wolt με τα φαγητά του Birdman. Κάναμε την επιλογή μας, πληρώσαμε με χρεωστική κάρτα, προσθέσαμε το φιλοδώρημα και στην προκαθορισμένη ώρα παραλάβαμε και ευχαριστηθήκαμε το φαγητό μας. Σας φαίνεται κάτι περίεργο σε αυτή την απλή ιστορία παραγγελίας και παραλαβής φαγητού; Οχι; Και όμως αυτό είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα σωστής επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Ο Αρης Βεζενές είναι ένας καταξιωμένος καλός μάγειρας. Αυτό ξέρει, αυτό κάνει. Ακριβώς για τον λόγο αυτό αντί να προσλάβει υπαλλήλους με μηχανάκια για να παραδίδει φαγητό, αναθέτει την παράδοση σε μια εξειδικευμένη εταιρεία, την Wolt. Η Wolt με τη σειρά της πέρα από τον Birdman εξυπηρετεί και πολλά άλλα εστιατόρια και έτσι επιτυγχάνει σημαντικές οικονομίες κλίμακας. Αυτή είναι η αρχή του outsourcing, που δυστυχώς στη χώρα μας υστερεί σε σημαντικό βαθμό, γι’ αυτό και με ενθουσίασε η συνεργασία Birdman – Wolt. Επί τέλους μπαίνουμε στον σωστό δρόμο. Ελάτε να δούμε γιατί αυτού του είδους οι υπηρεσίες ωφελούν όλους τους εμπλεκoμένους.
Birdman. Η εναλλακτική λύση του εστιατορίου είναι να προσλάβει προσωπικό για το delivery. Πόσους όμως να προσλάβει; Αν έχει λίγους και δεν μπορεί να εξυπηρετήσει τους πελάτες του, είναι βέβαιο ότι θα χάνει πελάτες. Αν έχει πολλούς, αλλά δεν έχει τις ανάλογες παραγγελίες, θα χάνει χρήματα γιατί οι υπάλληλοι θα κάθονται. Με την ανάθεση της υπηρεσίας σε τρίτο, απαλλάσσεται από όλα αυτά τα προβλήματα και επικεντρώνεται μόνο στην παρασκευή του φαγητού, που είναι και το αντικείμενό του. Επιπλέον μετατρέπει το σταθερό κόστος μισθοδοσίας σε μεταβλητό κόστος. Πληρώνει μόνο για την υπηρεσία. Αν η Wolt δεν ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της, την αλλάζει.
Wolt. Είναι ενδιαφέρουσα περίπτωση. Ξεκίνησε σαν νεοφυής επιχείρηση στο Ελσίνκι της Φινλανδίας το 2016 και σήμερα έχει επεκταθεί σε 23 χώρες. Η αξία της ξεπερνάει το ένα δισεκατομμύριο δολάρια και κατατάσσεται πλέον στους «μονόκερους» (unicorn). Ειδικεύεται μόνο σε τοπική εξυπηρέτηση (εντός πόλεως, σε αντίθεση με τα courier) όχι μόνο εστιατορίων αλλά και άλλων δραστηριοτήτων. Απασχολεί 1.800 υπαλλήλους, έχει κάνει πάνω από 100 εκατομμύρια παραδόσεις και διαθέτει περισσότερους από 45.000 διανομείς. Είναι φανερό ότι με τέτοιες επιδόσεις, έχει αναπτύξει και την ανάλογη τεχνογνωσία ώστε να είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική.
Πελάτης. Ο πελάτης επίσης είναι ωφελημένος. Αν το φαγητό δεν είναι καλό απορρίπτει το εστιατόριο. Αν η παράδοση είναι απαράδεκτη, θα ενημερώσει το εστιατόριο, το οποίο έχει την επιλογή να αλλάξει διανομέα. Ηδη στην Ελλάδα υπάρχουν και άλλες εταιρείες (π.χ. e-food, box) οι οποίες παρέχουν παρόμοιες υπηρεσίες και τις οποίες χρησιμοποιεί παράλληλα το Birdman, ώστε να μην είναι δεσμευμένο μονοπωλιακά.
Διαφάνεια. Για να λειτουργήσουν αποτελεσματικά όλα τα εμπλεκόμενα συστήματα, είναι απαραίτητο όλα να γίνονται ηλεκτρονικά. Σαν συνέπεια, όλες οι συναλλαγές καταγράφονται και η εκκαθάριση απαιτεί την πλήρη διαφάνεια μεταξύ των εμπλεκομένων επιχειρήσεων προς όφελος της… εφορίας και φυσικά της χώρας. Τίποτα δεν μπορεί να κρυφτεί, ακόμα και το φιλοδώρημα των διανομέων.
Ελπίζω να μη σας κούρασα με το παράδειγμά μου. Αν πιστεύετε ότι το θέμα δεν σας αφορά, μη βιάζεστε. Μας αφορά όλους, γιατί η χώρα μας στο θέμα αυτό έχει μείνει πολύ πίσω, με αποτέλεσμα να την πληρώνουμε όλοι εμείς. Εχουμε κάνει outsourcing σε στοιχειώδεις υπηρεσίες, όπως τους κλητήρες και τον καθαρισμό, αλλά σε άλλα μεγαλύτερα θέματα δεν τολμάμε να κάνουμε τα απαραίτητα βήματα.
Θα σας δώσω ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα. Αντιγράφω ένα απόσπασμα από άρθρο μου στην «ΚτΚ» (9/9/2012) με θέμα «Η μισθοδοσία του Δημοσίου»: «Διάβασα στο Βήμα της Κυριακής της 26ης Αυγούστου 2012, το ακόλουθο ρεπορτάζ: “Φαντασθείτε τι γίνεται. Μόνο για τη μισθοδοσία του δημοσίου τομέα απασχολούνται συνολικά 11.000 εργαζόμενοι (λογιστές, βοηθοί και προγραμματιστές). Αποτέλεσμα το λογιστήριο που ασχολείται αποκλειστικά και μόνο με τη μισθοδοσία και την καταβολή των συντάξεων να στοιχίζει στον προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Μία από τις προτάσεις των εναλλακτικών μέτρων για τη μείωση των δημοσίων υπαλλήλων και του λειτουργικού κόστους είναι να ανατεθεί η μισθοδοσία του στενού δημόσιου τομέα σε ιδιωτικές εταιρείες (outsourcing). Σύμφωνα με τη πρόταση, το Δημόσιο μπορεί να εξοικονομήσει περί τα 200 εκατ. ευρώ ετησίως, αφού όλα στον ιδιωτικό τομέα στοιχίζουν λιγότερο”». Βλέπετε, από τότε γράφω για το outsourcing και είμαι βέβαιος ότι έχω γράψει τα περισσότερα άρθρα για το θέμα, αλλά δεν βλέπω πρόοδο.
Η διαχείριση της μισθοδοσίας είναι μια απαραίτητη διαδικασία η οποία πρέπει να γίνεται, αλλά η οποία δεν προσθέτει απολύτως τίποτα στο ΑΕΠ. Στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες του Δυτικού κόσμου, οι περισσότερες επιχειρήσεις (μικρές, μεσαίες, μεγάλες και γίγαντες) έχουν κάνει outsourcing αυτή τη δραστηριότητα. Η αμερικανική εταιρεία ADP, η οποία παρέχει τέτοιες υπηρεσίες, εξυπηρετεί περισσότερες από 860.000 επιχειρήσεις, σε 140 χώρες, έχει ετήσια έσοδα 14,6 δισεκατομμύρια δολάρια και χρηματιστηριακή αξία 74,9 δισεκατομμύρια δολάρια. Το 75% των 500 μεγαλύτερων επιχειρήσεων (Forbes) είναι πελάτες της. Αυτό τεκμηριώνει ότι τα μεγάλα οφέλη τα έχουν οι μεγάλες επιχειρήσεις με εκατοντάδες χιλιάδες υπαλλήλους, καλή ώρα όπως το Ελληνικό Δημόσιο.
Στις υπηρεσίες που παρέχει η ADP περιλαμβάνεται και η ενημέρωση της εφορίας για τις αποδοχές των υπαλλήλων που εξυπηρετεί. Ετσι για το 2020, η ADP επεξεργάστηκε και κατέβαλε περισσότερες από 69 εκατομμύρια φορολογικές δηλώσεις για υπαλλήλους στις ΗΠΑ. Ενα άλλο πλεονέκτημα της εκχώρησης των υπηρεσιών μισθοδοσίας σε τρίτους είναι η διαφάνεια. Δεν θέλω να διακινδυνεύσω ποσοστά, αλλά είμαι βέβαιος ότι υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις όπου ορισμένα στοιχεία που επηρεάζουν το ύψος της μισθοδοσίας ενός υπαλλήλου σκόπιμα δεν είναι σωστά, όπως ξένες γλώσσες κ.ά. Εχουμε δει ακόμα και γιατρούς με πλαστά διπλώματα. Μια σοβαρή εταιρεία θα ελέγξει όλα τα στοιχεία αν είναι γνήσια προκειμένου να τα εντάξει στη μισθοδοσία.
Η μισθοδοσία του Δημοσίου θα έπρεπε να είναι από τα πρώτα έργα που η παρούσα κυβέρνηση να αναθέσει σε εξειδικευμένες εταιρείες που παρέχουν τέτοιες υπηρεσίες στην Ελλάδα. Στο μακρινό 2007 είχα κάνει την πρώτη κρούση για το θέμα αυτά σε υπουργούς, αλλά δυστυχώς δεν πέτυχα απολύτως τίποτα. Η απόφαση για outsourcing είναι καθαρά διοικητική απόφαση και πρέπει να επιβληθεί από την κορυφή.
Η Δέλτα Πληροφορική που ιδρύθηκε το 1984, παρείχε υπηρεσίες outsourcing κυρίως σε τράπεζες. Θα κλείσω με μια χαρακτηριστική ιστορία από την εμπειρία μου, που πιστεύω ότι εμπεριέχει όλο το νόημα του outsourcing. Θέλοντας να πείσω τον Γιάννη Κωστόπουλο (αιωνία του η μνήμη) πρόεδρο της Alpha Bank για τα οφέλη του outsourcing, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, τον παρακάλεσα να διαθέσει λίγο χρόνο για μια επίσκεψη στα γραφεία της Δέλτα Πληροφορικής. Αντί οποιασδήποτε παρουσίασης, τον οδήγησα σε μια μεγάλη αίθουσα, όπου εργάζονταν περίπου 50 χειρίστριες καταχώρισης στοιχείων και του είπα: «Κύριε Πρόεδρε, οι υπάλληλοι αυτοί θα δουλεύουν σε αυτή την υπηρεσία μέχρι να πάρουν σύνταξη. Στην τράπεζά σας αυτό δεν μπορεί να συμβεί». Δεν χρειάστηκε να κάνω τίποτε άλλο. Από εκείνη την ημέρα οποιαδήποτε δραστηριότητα δεν ήταν κύρια δραστηριότητα της τράπεζας, αλλά ήταν δουλειά back office, ανατέθηκε στη Δέλτα Πληροφορική, με σημαντικά οφέλη για την τράπεζα και την εταιρεία.
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.