Υστερα από μια χαμένη δεκαετία, απόρροια της οικονομικής κρίσης και στη συνέχεια της πανδημίας, η Ελλάδα επιστρέφει στον φυσικό της ρόλο ως ηγέτιδος δύναμης στα Βαλκάνια. Είναι ένας ρόλος ο οποίος σε σημαντικό βαθμό τυγχάνει της αποδοχής των περισσοτέρων χωρών της Nοτιοανατολικής Ευρώπης.
Μπορεί να μην υπάρχει πλέον η οικονομική διείσδυση που αναπτυσσόταν με ραγδαίους ρυθμούς κατά την πρώτη δεκαετία του 2000, όταν ήταν έντονη και η ελληνική τραπεζική παρουσία, ωστόσο μια σειρά παραμέτρων –η επί δεκαετίες θεσμική συμμετοχή στο ΝΑΤΟ και στην Ε.Ε., το μέγεθος και τα γενικότερα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας, με την ελπίδα και προσδοκία ότι τα επόμενα χρόνια αυτή θα ανακάμψει με ταχείς ρυθμούς– δημιουργεί το υπόβαθρο για την ανάπτυξη αυτού του ηγετικού περιφερειακού ρόλου.
Το τελευταίο διάστημα, για ευνόητους λόγους, δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στις δράσεις που αναπτύσσει η χώρα μας στην Ανατολική Μεσόγειο. Μέσω της εμβάθυνσης επιμέρους διμερών σχέσεων, αλλά και της οικοδόμησης πολυμερών σχημάτων συνεργασίας με χώρες όπως το Ισραήλ, η Αίγυπτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία κ.ά. –στο πλαίσιο αυτό χθες συναντήθηκαν στη Λευκωσία οι υπουργοί Αμυνας Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου–, η Αθήνα είναι παρούσα στην περιοχή.
Η επίσκεψη την περασμένη Τρίτη του Ελληνα υπουργού Εξωτερικών στο Ισραήλ και οι επαφές του με τον Ισραηλινό ομόλογό του και τον Παλαιστίνιο πρωθυπουργό επιβεβαιώνουν την αξιοπιστία και τον ρόλο της.
Ωστόσο, πέραν της Ανατολικής Μεσογείου, η Ελλάδα κάνει πλέον αισθητή την παρουσία της και στα Βαλκάνια. Μετά δε και τη συμφωνία των Πρεσπών, η δυνατότητα ενεργού εμπλοκής, μέσω της προώθησης συγκεκριμένων κομβικής σημασίας έργων, απέκτησε αυξημένη δυναμική.
Η εικόνα των διαδοχικών συναντήσεων του Ελληνα πρωθυπουργού με πέντε ομολόγους του βαλκανικών χωρών –της Σλοβενίας (προεδρεύουσα της Ε.Ε.), της Σερβίας, της Βόρειας Μακεδονίας, του Μαυροβουνίου και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, στο Μέγαρο Μαξίμου την περασμένη εβδομάδα– ήταν ενδεικτική.
Τόσο σε διμερές επίπεδο όσο και, κυρίως, σε περιφερειακό, η Ελλάδα ως η ισχυρότερη οικονομικά, διπλωματικά και στρατιωτικά χώρα, αλλά και η πλέον θεσμικά θωρακισμένη δημοκρατία της Βαλκανικής, αναπτύσσει την εμπορική και γεωστρατηγική επιρροή της, η οποία δεν στρέφεται εναντίον άλλων, αλλά προσφέρει θετικές εναλλακτικές σε χώρες οι οποίες δέχονται πιέσεις και παρεμβάσεις από τρίτες χώρες, συχνά με βασικό εργαλείο τη θρησκεία.
Στις συναντήσεις της περασμένης εβδομάδας στην Αθήνα, εξετάσθηκαν πολλά σχέδια συνεργασίας, σε ένα ευρύ φάσμα δράσεων, από τον τουρισμό και τη διευκόλυνση της ροής Βαλκάνιων τουριστών προς την Ελλάδα μέχρι την ενεργειακή διασύνδεση, με την Αλεξανδρούπολη να διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο.
Σε αυτή τη δράση που αναπτύσσει η Αθήνα δικαιούται την ενεργό στήριξη της Ε.Ε., αλλά και των ΗΠΑ, καθώς η εξασφάλιση του ευρωατλαντικού προσανατολισμού των χωρών της περιοχής αποτελεί κοινό στόχο, τον οποίο, λόγω γεωγραφίας και γνώσης της περιοχής, η Ελλάδα είναι η χώρα που μπορεί να υπηρετήσει με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο.