Ολο και πιο συχνά συζητείται ότι το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης ή burnout άγγιξε οροφή κατά την τρέχουσα πανδημία, κυρίως μεταξύ των επαγγελματιών στην πρώτη γραμμή του μετώπου – επαγγελματίες υγείας, τροφοδοσίας, παραγωγής και διανομής ειδών. Ο όρος επινοήθηκε το 1974, όταν ο υπερεξαντλημένος άνθρωπος παρομοιάστηκε (από τον ψυχίατρο Χέρμπερτ Φρόιντενμπεργκ) με κτίριο που κάηκε κι έμεινε ένα κενό κουφάρι, ενώ το 1976 φτιάχτηκε και το «εξουθενωσιόμετρο» (από την καθηγήτρια του Μπέρκλεϊ Κριστίνα Μάσλαχ). Ωστόσο δεν είναι κάτι νέο, ταλαιπωρεί το γένος των ανθρώπων από καταβολής Ιστορίας.
Ο γνωστός για τις τολμηρές μεταφράσεις των ομηρικών επών, καθηγητής του Πρίνστον, Ρόμπερτ Φαγκλς είχε επιλέξει, σε νέα μετάφρασή του της «Ιλιάδας» το 1990, να βάλει τον Αχιλλέα να πει στον Αγαμέμνονα «θα μ’ έλεγαν τιποτένιο και άνανδρο (στα αγγλικά, worthless, burnt-out coward, στα αρχαία ελληνικά, δειλός τε και ουτιδανός), αν συμφωνούσα με σένα σε ό,τι πεις». Επιλέγοντας ο Φαγκλς τη λέξη burnt-out για τον Αχιλλέα, δείχνει να ήθελε αφενός να υποδηλώσει το αίσθημα εξουθένωσης που διακατείχε τους Αχαιούς στον τρωικό πόλεμο και αφετέρου να υπονοήσει τη διαχρονικότητα και οικουμενικότητα του συνδρόμου. Τον δεύτερο στόχο εξυπηρετεί και ο Ελβετός ψυχοθεραπευτής Φλάβιο Μουχάιμ, συγγραφέας μιας εκ των ιστοριών του burnout, όταν παραθέτει αποσπάσματα από την Παλαιά Διαθήκη, υποστηρίζοντας ότι τόσο ο Μωυσής ήταν εξουθενωμένος, όταν είπε στον Θεό (κεφ. 11. αριθ. 14) «δεν μπορώ εγώ μόνος μου να βαστάξω ολόκληρον αυτό τον λαό, επειδή αυτό είναι πολύ βαρύ για μένα», όσο και ο Προφήτης Ηλίας (Α΄ Βασιλέων 19), όταν, ύστερα από δρόμο μιας ημέρας στην έρημο, κάθισε αποκαμωμένος κάτω από έναν κέδρο και ζήτησε να πεθάνει φωνάζοντας «αρκεί!».
Κοντός ψαλμός αλληλούια. Οσοι μελετούν το σύνδρομο συμφωνούν ότι βασάνιζε παντού και πάντα τον άνθρωπο, όμως θεωρούν ότι σήμερα είναι που προσβάλλει όλο και περισσότερους, όλο και σφοδρότερα. Επληττε ήδη προ κορωνοϊού το 30% των επαγγελματιών σε θέσεις αιχμής – εξαντλημένοι άνθρωποι σε έναν εξαντλημένο πλανήτη. Οι υγειονομικοί πλέον ενσαρκώνουν το φαινόμενο σε όλο το δραματικό του περιεχόμενο. Οι ιστορίες τους πλημμυρίζουν ΜΜΕ και Διαδίκτυο. Τα χειροκροτήματα, οι αφιερώσεις, η αναγόρευσή τους σε ήρωες, σε ευεργέτες, κυρίως όμως τα λίγα ίδια όπλα με τα οποία το πολεμούν είναι που κρατούν ακόμη αναμμένη την καταπονημένη μηχανή. Εως πότε;
Διαβάστε σχετικά:
• Οι ήρωες του 2021
• Ο αγώνας των ανθρώπων της «πρώτης γραμμής»
• Οι αναγνώστες της «Κ» επέλεξαν τους ήρωές τους