Στις 28 Μαΐου 1979, ο Κων. Καραμανλής υπέγραφε στο Ζάππειο τη συνθήκη ένταξης της Ελλάδας στην ΕΟΚ και άλλαζε τη μοίρα του έθνους μας για πάντα. Την προσεχή Πέμπτη, στον ίδιο ιστορικό χώρο, υποδεχόμαστε την ευρωπαϊκή ηγεσία για να γιορτάσουμε τα 40 χρόνια κοινής ευρωπαϊκής ζωής.
Αυτές τις τέσσερις δεκαετίες η Ελλάδα άλλαξε πολύ. Μεγάλωσε και ωρίμασε, παράλληλα με την Ευρώπη και μέσα σε αυτή. Κινούμενη στον φυσικό ευρωπαϊκό της χώρο, απέκτησε σταθερούς δημοκρατικούς θεσμούς, εδραιώθηκε ως σύγχρονο κράτος δικαίου, αναπτύχθηκε οικονομικά κι έγινε πυλώνας ασφάλειας με λόγο στις διεθνείς εξελίξεις.
Ως ένα από τα παλαιότερα μέλη της Ενωσης πλέον, η Ελλάδα παρακολούθησε και προώθησε όλη τη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αυτής της «επαναστατικής και πρωτότυπης ιδέας», όπως έλεγε ο Κων. Καραμανλής.
Η ένταξη της Ελλάδας σηματοδότησε τη μεταστροφή της Ε.Ε. από γεωγραφικό χώρο σε γεωπολιτική οντότητα. Η Ελλάδα υπήρξε διαχρονικά δραστήρια εντός της Ενωσης και άφησε τη σφραγίδα της σε ιστορικές πολιτικές. Υποστήριξε τη διεύρυνση. Πέτυχε την ένταξη της Κύπρου. Στήριξε τη ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής. Πάλεψε για τις πολιτικές συνοχής από τα ΜΟΠ μέχρι το Ταμείο Ανάκαμψης. Στην πανδημία πρωτοστάτησε για τον ευρωπαϊκό εμβολιασμό και το πράσινο ψηφιακό πιστοποιητικό. Περιφρούρησε αποτελεσματικά τα ευρωπαϊκά σύνορα όποτε χρειάστηκε. Με δυο λόγια, ήταν ζωντανό κομμάτι της ευρωπαϊκής ιστορίας. Η Ελλάδα, παρότι έφτασε στα πρόθυρα της οριστικής ρήξης με την Ενωση, επέλεγε πάντα «περισσότερη Ευρώπη». Ομως, σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, ποια ακριβώς Ευρώπη θέλουν οι Ελληνες; Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης είναι το καταλληλότερο, αμεσότερο και πιο σύγχρονο πλαίσιο για να απαντήσουν. Ζητάμε από τους πολίτες να μιλήσουν για την επόμενη μέρα. Τοπική Αυτοδιοίκηση, ακαδημαϊκά ιδρύματα, κοινωνικοί και επαγγελματικοί φορείς, Κοινωνία των Πολιτών, έχουν το ευρωπαϊκό δημοκρατικό βήμα να συνδημιουργήσουν. Οι Βρυξέλλες πρέπει να σωπάσουν και να ακούσουν.
Ηδη στο υπ. Εξωτερικών δημιουργήσαμε ψηφιακές υποδομές, για να διευκολύνουμε τον πανελλαδικό διάλογο. Καταθέσαμε συγκεκριμένη πρόταση για μια Ευρώπη ασφαλή, φιλική, με δυνατότητες απασχόλησης, «πράσινη» ανάπτυξη, ψηφιακό μέλλον. Ανοιχτή, με σεβασμό στη διαφωνία των μικρότερων κρατών, που δεν φοβάται τη βασική ασφαλιστική δικλίδα τους (βέτο), αλλά την αξιοποιεί για ευρύτερες συγκλίσεις. Δημοκρατική νομιμοποίηση, επαναπροσδιορισμός του ρόλου της, ανανέωση της εμπιστοσύνης των πολιτών της είναι μερικά μόνο από τα οφέλη που προσδοκά η Ευρώπη από αυτή τη φιλόδοξη διαδικασία.
Αντίστοιχα, η Ελλάδα με τη θεσμική εμπειρία των 40 ετών, τα μαθήματα των πρόσφατων κρίσεων, τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα και τη διακηρυγμένη βούληση της κυβέρνησης μπορεί να γίνει και πάλι η κινητήριος δύναμη που θα τη βοηθήσει να υλοποιήσει τον νέο της ρόλο. Για να το πετύχει, όμως, χρειάζεται να ακουστεί δυνατά και η φωνή των πολιτών της. «Το μέλλον είναι στα χέρια σου».
* Ο κ. Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης είναι αν. υπουργός Εξωτερικών.