Νέοι, επαγγελματίες στον τομέα της πληροφορικής δέχονται δελεαστικές προτάσεις εργασίας, χωρίς να τις έχουν ζητήσει. Δεν χρειάζεται να ψάχνουν αγγελίες και να στέλνουν βιογραφικά. Εταιρείες που χρειάζονται ειδικευμένο προσωπικό ερευνούν τους λογαριασμούς LinkedIn και κάνουν την αναπάντεχη ερώτηση σε όσους φαίνεται ότι καλύπτουν τις ανάγκες τους: «Θέλετε να κάνετε μια αίτηση για πρόσληψη στην εταιρεία μας;». Είναι τόσο μεγάλο το έλλειμμα υπαλλήλων που οι εταιρείες αναζητούν προσωπικό με κλήσεις αντί να περιμένουν απαντήσεις σε κάποια αγγελία. Δεν είναι όμως η μοναδική νέα κατάσταση στην αγορά εργασίας.
Η πανδημία, το κλείσιμο εταιρειών, η αλλαγή συνηθειών των καταναλωτών, το άνοιγμα της οικονομίας έχουν προκαλέσει σημαντική αναστάτωση στη αγορά εργασίας. Και παραδόξως για ορισμένους, αυτό που συμβαίνει στην πράξη, είναι ότι υπάρχει προσφορά για θέσεις. Παρότι η τρέχουσα πολιτική ρητορική είναι ότι καταπιέζονται οι εργαζόμενοι και καταργούνται τα δικαιώματά τους, στην πράξη αυτό που συμβαίνει είναι ότι μάλλον αυξάνονται οι αποδοχές εξαιτίας της ζήτησης. Ακόμα και σε τομείς χαμηλά αμειβόμενους όπως οι αλυσίδες μαζικής εστίασης διαπιστώνεται έλλειψη προσωπικού. Η τάση βελτίωσης των χαμηλών αποδοχών είναι παγκόσμια και αναφέρεται ότι αλυσίδα στη Φλόριντα γνωστή για τις χαμηλές αμοιβές, τώρα προσφέρει σάντουιτς κοτόπουλου σε όσους προσέρχονται για συνέντευξη πρόσληψης.
Το πρώτο τετράμηνο της χρονιάς (Ιαν.-Απρ.) σύμφωνα με το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, οι καθαρές προσλήψεις ήταν 82.000 άτομα, ενώ το ίδιο διάστημα της προηγούμενης χρονιάς σημειωνόταν μείωση προσλήψεων κατά 27.000 άτομα.
Ειδικά τον Απρίλιο, προφανώς εξαιτίας του ανοίγματος του λιανικού εμπορίου και της προετοιμασίας της επανεκκίνησης της εστίασης οι αναγγελίες πρόσληψης ξεπέρασαν τις 126.000 και το ισοζύγιο του Απριλίου ήταν θετικό κατά 33.000 θέσεις εργασίας.
Τα στοιχεία αυτά εμπεριέχουν βέβαια και τις επιπτώσεις της πανδημίας που αναστάτωσε την καθημερινότητα πολλών, ορισμένοι από τους οποίους ενδεχομένως θα αλλάξουν δραστηριότητα ή και τόπο διαμονής. Συνολικά ο ρυθμός νέων προσλήψεων δεν έχει φθάσει ακόμα στα επίπεδα του 2019, αλλά είναι βέβαιον ότι θα ξεπεραστούν. Οι αγγελίες, που δημοσιεύονται από κρατικούς φορείς αλλά και ιδιωτικές επιχειρήσεις, προαναγγέλλουν θέσεις εργασίας που ανταποκρίνονται στη θεαματική άνοδο του ΑΕΠ το προσεχές διάστημα.
Η επιστροφή στην κανονικότητα έχει συνέπειες. Προφανώς, η επαναλειτουργία του τουρισμού, η επανάκαμψη στην αγορά εργασίας όλων αναστατώνει την αγορά, οι σημαντικές όμως εξελίξεις έρχονται από το μέλλον. Οι επενδύσεις που θα ενισχυθούν από το Ταμείο Ανάκυψης και Ανθεκτικότητας, στον τομέα του περιβάλλοντος, της ενέργειας, των νέων τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, των κατασκευών θα δημιουργήσουν νέες θέσεις απασχόλησης. Το ουσιαστικό ερώτημα είναι αν το ανθρώπινο δυναμικό έχει τις ικανότητες και την επάρκεια που απαιτείται για να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες.
Ενδεχομένως, θα υπάρχει προσωπικό δύο ταχυτήτων. Μια δυναμική μειοψηφία θα καταφέρει να καλύψει ανάγκες της αγοράς, αποσπώντας το ανώτερο τμήμα των αποδοχών. Μια άλλη, ευρεία δυστυχώς, κατηγορία, θα περιοριστεί σε θέσεις εργασίας με χαμηλές αμοιβές διαμορφώνοντας ένα μάλλον ασταθές κοινωνικό περιβάλλον.
Ερευνα του ΟΟΣΑ (2019) σχετικά με τα προσόντα των ενηλίκων κατατάσσει την Ελλάδα σημαντικά κάτω από τον μέσον όρο των ανεπτυγμένων χωρών όσον αφορά την ικανότητα γραφής, τη διαχείριση αριθμών αλλά και την επίλυση προβλημάτων. Τα ευρήματα καταρρίπτουν την αυθαίρετη πεποίθηση ότι όλοι στη χώρα αυτή είναι «πανέξυπνοι», αλλά δεν αποκλείει την ύπαρξη μιας ελίτ υψηλών προσόντων.