Το 2007 ερευνητές έκαναν ένα απλό, αλλά αποκαλυπτικό πείραμα. Ζήτησαν από τον επαγγελματία βιολιστή Joshua Bell να παίξει με το βιολί του στους διαδρόμους του μετρό στην Washington D.C. Ο βιολιστής έπαιζε για 45 λεπτά με το σπάνιο Stradivarius βιολί του αξίας 3,5 εκατομμυρίων δολαρίων. Εντούτοις, μόνο έξι άνθρωποι σταμάτησαν να τον ακούσουν, λιγότεροι από 20 άφησαν χρήματα και δεν ακούστηκε χειροκρότημα στο τέλος. Οταν τελείωσε, δεν υπήρχε κανένας στο ακροατήριο και είχε συγκεντρώσει μόλις 32 δολάρια. Το ενδιαφέρον βρίσκεται στο γεγονός ότι ο ίδιος βιολιστής με το ίδιο βιολί, πριν από μόλις 3 ημέρες έδωσε ένα κονσέρτο στο Boston Symphony Hall, όπου η τιμή του εισιτηρίου ήταν 100 δολάρια και το θέατρο γεμάτο!
Το πείραμα τεκμηριώνει το γνωστό «perception is stronger than reality», δηλαδή «η αντίληψη υπερισχύει της πραγματικότητας». Ακριβώς για τον λόγο αυτό πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο πώς «προσλαμβάνουμε τα γεγονότα» που συμβαίνουν γύρω μας.
Η πανδημία που συγκλονίζει τη χώρα μας, αλλά και όλο τον πλανήτη είναι πολύ χαρακτηριστική για το πώς αντιλαμβανόμαστε τα γεγονότα. Αν ρωτήσεις δέκα ανθρώπους να σου πουν πώς αντιλαμβάνονται την πανδημία και τα μέτρα, πιθανόν να ακούσεις περισσότερες από δέκα εκδοχές.
Ελάτε να δούμε μερικά παραδείγματα. Μέχρι τις 31/5/2021 μόνο το 65% των άνω των 80 ετών είχε εμβολιαστεί. Στις ηλικίες 70-79 ετών το ποσοστό των εμβολιασμένων είναι 70%. Αυτά τα ποσοστά είναι ιδιαίτερα χαμηλά και φαίνεται ότι είναι πολλοί που φοβούνται να εμβολιαστούν. Σε μια πολύ πρόσφατη μελέτη της McKinsey & Co όπου παρουσιάζονται οι πιθανότητες θανάτου από τον Covid-19, ανάλογα με τις ηλικίες αποκαλύπτονται τα εξής στοιχεία: Για τους άνω των 85 ετών που θα αρρωστήσουν από κορωνοϊό, 1 στους 5 θα χάσει τη μάχη ανεξάρτητα από υποκείμενα νοσήματα. Επίσης στην ηλικιακή ομάδα 75-84 ετών, η πιθανότητα θανάτου είναι 1 στους 9 ασθενείς. Αυτές οι πιθανότητες είναι πολύ υψηλές σε σχέση με τις σπανιότατες παρενέργειες των εμβολίων, αλλά δυστυχώς πολλοί συμπολίτες μας έχουν τρομοκρατηθεί από την ειδησεογραφία και αποφεύγουν τον εμβολιασμό εντελώς αδικαιολόγητα, βάζοντας σε αυξημένο κίνδυνο την υγεία τους, αλλά και τους γύρω τους.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία που βρήκα για τον Καναδά, μέχρι τις 21/5/2021 είχαν γίνει 20.328.984 εμβολιασμοί, με όλα τα γνωστά εμβόλια, εκ των οποίων μόνο οι 1.126 (0,006%) είχαν σοβαρές παρενέργειες. Επίσης, παρατηρήθηκαν μόνο 76 θάνατοι μετά τον εμβολιασμό, οι οποίοι διερευνήθηκαν με τα ακόλουθα αποτελέσματα: 42 εξακολουθούν να είναι υπό διερεύνηση, 25 άσχετοι με τον εμβολιασμό, 5 από ακαθόριστες αιτίες και μόλις 4 από θρόμβωση. Αυτές οι ελάχιστες πιθανότητες είναι πραγματικά αμελητέες και δεν πρέπει να μας απασχολούν. Δυστυχώς όμως πολλοί συμπολίτες μας, επηρεασμένοι από την εντυπωσιακή δημοσιογραφία, φοβούνται να εμβολιαστούν, δημιουργώντας προβλήματα στο σύστημα υγείας. Κάθε θάνατος που «αποδίδεται» στον εμβολιασμό τυγχάνει τεράστιας προβολής και φυσικά δημιουργεί τις ανάλογες εντυπώσεις.
Ενας άλλος σημαντικός παράγων που λειτουργεί ανασταλτικά για τον εμβολιασμό είναι το χαμηλό ποσοστό των υγειονομικών που έχουν εμβολιασθεί. Πράγματι μέχρι τις 4/5/2021 μόνο το 62,7% των υγειονομικών στη χώρα μας έχει κάνει έστω και μία δόση εμβολίου. Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά χαμηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο που είναι 78,1%. Η απροθυμία των υγειονομικών, οι οποίοι έχουν προτεραιότητα και δυνατότητα να εμβολιασθούν, σίγουρα επηρεάζει σημαντικά τους πολίτες. «Εάν δε το άλας μωρανθή εν τίνι αλισθήσεται;».
Υπάρχει όμως κάτι ακόμα χειρότερο στο θέμα του εμβολιασμού. Εκτός από την ακύρωση προγραμματισμένων ραντεβού για εμβολιασμό, υπάρχουν πολλοί οι οποίοι δεν παρουσιάζονται καθόλου χωρίς να ακυρώσουν το προγραμματισμένο ραντεβού. Το ποσοστό των «μη εμφανίσεων» (no show) είναι 10%-12% πανελλαδικά. Αυτοί οι άνθρωποι είναι εντελώς απαράδεκτοι. Θα μπορούσαν να ακυρώσουν το ραντεβού τους, ώστε κάποιος άλλος που θα ήθελε να εμβολιαστεί να επωφεληθεί. Αυτοί όμως προτιμούν να μην εμφανιστούν με αποτέλεσμα να χάνονται πολύτιμες δόσεις εμβολίου, γιατί δεν είναι δυνατόν να βρεθούν άμεσα άτομα για να χρησιμοποιηθούν. Η συμπεριφορά αυτής της ομάδας είναι εντελώς αντικοινωνική, και παραμένει χωρίς συνέπειες.
Για να ολοκληρώσω το θέμα του εμβολιασμού, θα σας δώσω ένα άλλο παράδειγμα για να διαπιστώσετε ότι η ελλιπής πληροφόρηση πάει σύννεφο. Στην πρόσφατη δημοσκόπηση της Pulse για τον ΣΚΑΪ (2/6/2021), όπως παρουσιάστηκε στο Δελτίο Ειδήσεων, στην ερώτηση «Πώς θα αξιολογούσατε την οργάνωση και τη διαδικασία των εμβολιασμών στη χώρα μας;», οι απαντήσεις ήταν «σίγουρα θετικά» 41% και «μάλλον θετικά» 25%, σύνολο 66%. Επειδή οι απαντήσεις δεν μου φάνηκαν σωστές, αναζήτησα την έρευνα και διαπίστωσα ότι οι απαντήσεις αφορούν ΟΛΟ το δείγμα της έρευνας, το οποίο περιλαμβάνει εμβολιασμένους και μη. Αυτό είναι λάθος. Δηλαδή, ο μη εμβολιασμένος να έχει άποψη για μια διαδικασία από την οποία δεν έχει εμπειρία. Οταν όμως το δείγμα αφορούσε μόνο τους εμβολιασμένους τότε οι απαντήσεις αλλάζουν σημαντικά: «σίγουρα θετικά» και «μάλλον θετικά» είναι σύνολο 85%, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι οι έρευνες θέλουν σωστή ερμηνεία. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην πλέον πρόσφατη (31/5/2021) έρευνα της διαΝΕΟσις, στην ερώτηση για την ικανοποίηση για τη διαδικασία του εμβολιασμού, το 97,8% δηλώνει «ικανοποιημένο» και μόνο το 1,1% δηλώνει «δυσαρεστημένο». Αυτά είναι πρωτοφανή θετικά ευρήματα. Η οργάνωση της διαχείρισης των εμβολιασμών στην Ελλάδα είναι υποδειγματική και πραγματικά μας κάνει υπερήφανους γιατί πρωτοπορούμε κυριολεκτικά.
Αλλά και στη γενικότερη αντιμετώπιση της πανδημίας υπάρχει, κατά την προσωπική μου γνώμη, διάσταση μεταξύ της πραγματικότητας και της αντίληψης που κυριαρχεί. Σε πρόσφατη δημοσκόπηση της Opinion Poll, «η ικανοποίηση από τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας από την κυβέρνηση φτάνει στο 51% έναντι ενός 48% που έχει διαφορετική άποψη». Ομοίως στην έρευνα της διαΝΕΟσις στην ερώτηση «κατά τη γνώμη σας, η μέχρι σήμερα διαχείριση της πανδημίας σε γενικές γραμμές ήταν σωστή ή λανθασμένη» τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 49,7% και 45%. Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι στους επιχειρηματίες που αντιμετώπισαν τα περισσότερα οικονομικά προβλήματα τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 56,7% και 39,9%, σημαντικά διαφοροποιημένα. Πριν σχολιάσουμε αυτό το εύρημα αξίζει να δούμε ένα άλλο σημαντικό εύρημα. Σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Pulse: «Η προσπάθεια ψηφιοποίησης του κράτους βρίσκεται σταθερά στην πρώτη θέση της αξιολόγησης κυβερνητικών πολιτικών και συγκεντρώνει την ικανοποίηση του 64,6%». Ομολογώ ότι αυτό το αποτέλεσμα με εξέπληξε. Στον τομέα της ψηφιοποίησης του κράτους έχουμε δει απίστευτα πράγματα που έγιναν μέσα σε ελάχιστο χρόνο. Παρ’ όλα αυτά μόνο 2 στους 3 είναι ικανοποιημένοι. Μου είναι πολύ δύσκολο να φανταστώ τι άλλο θα ήθελε να δει το υπόλοιπο 1/3 ώστε να είναι ικανοποιημένο.
Στο θέμα της αντιμετώπισης της πανδημίας το ποσοστό ικανοποίησης είναι μόνο 49,7% και 51% (Pulse Μαΐου για ΣΚΑΪ). Aκατανόητο. Η αντιμετώπιση από την κυβέρνηση υπήρξε εξαιρετικά αποτελεσματική. Στον εμβολιασμό έχουμε πάρει τα εύσημα από όλο τον κόσμο. Η κυβέρνηση δεν παρασύρθηκε σε παλινωδίες σχετικά με το εμβόλιο της AstraΖeneca και κράτησε μια σταθερή και υπεύθυνη στάση. Σε καμία στιγμή δεν «φράκαρε» το σύστημα υγείας. Τέλος, στο μοναδικό μακάβριο μέτρο, το οποίο συνοψίζει ολοκληρωτικά τη διαχείριση της υγείας (πρόληψη, ΕΣΥ, περίθαλψη, αποκατάσταση, εμβολιασμοί κ.λπ.) που είναι οι θάνατοι ανά εκατομμύριο κατοίκων, είμαστε στην 43η θέση με 1.170 θανάτους ανά εκατομμύριο κατοίκων (στοιχεία από https://www.worldometers.info/coronavirus/ της 3/6/2019), πολύ καλύτερα από χώρες όπως το Βέλγιο με 2.147 νεκρούς / εκατομμύριο, Ιταλία με 2.091, Ηνωμένο Βασίλειο 1.873, Ισπανία 1.711, Γαλλία 1.678, Σουηδία 1.419 και Ελβετία 1.243.
Με απλά λόγια η κυβέρνησή μας, σαν τον βιολιστή του πειράματος, έχει κάνει μεν καλή δουλειά την οποία αντιλαμβάνονται οι ξένοι, αλλά δεν μπόρεσε να την επικοινωνήσει στο ελληνικό κοινό! Και πρέπει να λάβει πολύ σοβαρά υπόψη της το εύρημα της δημοσκόπησης της διαΝΕΟσις σχετικά με την εμπιστοσύνη που έχουν οι πολίτες: Προσωπικός γιατρός και Φαρμακοποιός 4,8, Ειδικές Εισηγητικές Επιτροπές Εμπειρογνωμόνων, Υπουργείο Υγείας, Υγειονομικές Υπηρεσίες 3,3 και Κυβέρνηση 2,8 με ανώτατο το 5.
Κάτι δεν κάνει καλά!
* Ο κ. Ανδρέας Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.