Για να φθάσει η Ελλάδα να είναι μία από τις προηγμένες τουριστικά χώρες του κόσμου, έπρεπε να δουλέψουν σκληρά άνθρωποι των περασμένων γενεών για να στεριώσουν και στη χώρα μας μια κουλτούρα τέτοια ώστε να μπορούν να έρχονται άνθρωποι από όλο τον κόσμο να χαίρονται τις ομορφιές της πατρίδας μας. Διόλου αυτονόητη αυτή η πρόοδος που συχνά θεωρούμε δεδομένη ή έστω κληροδοτημένη χωρίς δεύτερη σκέψη. Σήμερα, ελπίζουμε να πάει καλά ο τουρισμός εν μέσω πανδημίας και όλα δείχνουν ότι υπάρχει η βάση για να εκφράζεται μια τέτοια αισιοδοξία. Σκέφτομαι συχνά εκείνους τους σκαπανείς των περασμένων δεκαετιών, που αν έβλεπαν τα νούμερα του 2019 δεν θα μπορούσαν να πιστέψουν ότι η Ελλάδα θα έφθανε ποτέ τόσο ψηλά.
Καλό είναι να τα θυμόμαστε. Ολα εκείνα τα μεγάλα έργα που έγιναν είτε από το κράτος είτε από την ιδιωτική πρωτοβουλία για να αποκτήσει η χώρα τη στοιχειώδη εκείνη υποδομή και να καταστεί προορισμός ελκυστικός και ανταγωνιστικός. Συχνά, παρατηρώ τα κατάλοιπα των μεγάλων τουριστικών ανοιγμάτων που σημάδεψαν την ιστορία της Αθήνας. Στη Μεγάλη Βρεταννία υπάρχουν ακόμη οι μεσοπολεμικές επεκτάσεις επί της Βουκουρεστίου που ενσωματώθηκαν στο νεότερο κτίριο, και ολόγυρα στο κέντρο βλέπει κανείς μερικά από τα κτίρια του 1930 που είχαν χτιστεί για ξενοδοχεία. Ελάχιστα επιζούν ως επιχειρήσεις, αλλά βλέπει κανείς τα άλματα που είχε τολμήσει η χώρα στον Μεσοπόλεμο παρά την οικονομική κρίση. Τεράστιας σημασίας η επίλυση του χρόνιου ζητήματος της λειψυδρίας. Το φράγμα του Μαραθώνα, το 1930, ήταν το εφαλτήριο για τον εκσυγχρονισμό της καθημερινότητας και την ανέγερση συγχρονισμένων οικοδομών, μετά βεβαίως και το νομοθέτημα επί Βενιζέλου, το 1929, που ρύθμιζε τα περί οριζοντίου ιδιοκτησίας.
Στην ιστορία της Αθήνας στέκομαι στον Μεσοπόλεμο, και στο πρώτο κύμα εκμοντερνισμού με δειλό άνοιγμα στις αγορές και, φυσικά, στη μετά το 1955 εποχή, όταν η εκτίναξη της χώρας έφερε τις μεγάλες επενδύσεις με νέα ξενοδοχεία, νέο αεροδρόμιο, νέες υποδομές, από τις πλαζ στη Γλυφάδα και τη Βουλιαγμένη μέχρι το Μον Παρνές. Η νέα Μεγάλη Βρεταννία, το Κινγκ’ς Πάλας, το Χίλτον και το Ηλέκτρα Παλάς, την περίοδο 1959-1965, ακολουθούσαν το Ακροπόλ Παλάς από τον Μεσοπόλεμο και το Ατενέ Παλάς από το 1953, που είχαν ήδη θέσει τον πήχυ υψηλά.
Ολα αυτά είναι ιστορία, αλλά ιστορία χρήσιμη και διαρκώς ενεργή. Ενα υπόμνημα απλώς για όσους εργάστηκαν σκληρά στον τομέα του τουρισμού.