Ευθύνεται αποκλειστικά η οικονομική κρίση ή έχει ευθύνες και το πολιτικό προσωπικό; Μήπως το δίδυμο «υπερπροστατευτικοί γονείς – βολεμένα παιδιά» είναι στο DNA (και) της ελληνικής κοινωνίας; Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, ο μέσος όρος των νέων 18-34 ετών που μένουν με γονείς, για τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι κοντά στο 50% («Κ», 15/6). Στην Ελλάδα και στην Ιταλία, το αντίστοιχο ποσοστό είναι 69,4%. Στις χαμηλότερες θέσεις κατατάσσονται σκανδιναβικές και βορειοευρωπαϊκές χώρες (Δανία με 17,2%, Φινλανδία με 19,5%). Εν ολίγοις: δύο στους τρεις Ελληνες ηλικίας 18-34 ετών ζουν με τους γονείς τους.
Ας μην πάμε πολύ μακριά. Μια συζήτηση στο ευρύτερο περιβάλλον σας αν ανοίξετε, θα διαπιστώσετε ότι ακόμη και πολύ νέοι σε ηλικία γονείς αναρωτιούνται, προδιαγράφοντας και την απάντηση: «Μα αν βρεθεί χωρίς δουλειά, πού θα πάει να μείνει;». Μητέρες ενήλικων αγοριών, κυρίως, μετατρέπονται αγογγύστως –αν όχι ευχαρίστως– σε υπηρεσία παροχών: μαγείρεμα, οικιακή φροντίδα κ.ο.κ. Οι σχέσεις αυτές, προφανώς, δεν είναι απότοκοι της κρίσης. Προϋπήρχαν.
Οι ερμηνείες για το παιδί που δεν ενηλικιώνεται έτσι ποτέ δεν χρειάζονται την πιστοποίηση της ψυχανάλυσης, αρκεί η απλή παρατήρηση. Τα ελλείμματα των μεν και των δε πολλαπλασιάζονται: τα παιδιά αναμετρούνται στρεβλά/διαθλασμένα με την πραγματικότητα, οι γονείς παλινδρομούν διαρκώς σε μια σχέση γονική, το στρες αυξάνεται, η νοσηρότητα και οι ενδοοικογενειακές συγκρούσεις μοιάζουν με κανονικότητα.
Η συγκατοίκηση αυτή μπορεί να είναι «βολική», δεν είναι όμως, επί της ουσίας, υποστηρικτική. Οι κάβοι δεν λύνονται ποτέ, ο αναγκαίος απόπλους δεν συντελείται.
Ας επιστρέψουμε, ωστόσο, στο αρχικό ερώτημα: έχει ευθύνες το πολιτικό προσωπικό; Ο πολιτικός λόγος μπορεί να συμβάλει στην ωρίμανση παιδιών και γονιών; Και αν ναι, με ποιον τρόπο; Με τον απολύτως αντίθετο από αυτόν που χειρίστηκε η αξιωματική αντιπολίτευση χθες στη Βουλή. Και τι δεν είπε ο κ. Τσίπρας: ότι η κυβέρνηση στερεί από τους νέους τα όνειρα για πρόσβαση στα πανεπιστήμια, ότι στη διάρκεια της πανδημίας τούς κυνήγησε με βαρβαρότητα και τους κατασυκοφάντησε. Μέχρι και ότι τους υποχρέωσε να κάνουν τα λάθος εμβόλια δεν δίστασε να πει, ενισχύοντας, εκτός των άλλων, έναν κακόβουλο, κατασκευασμένο από ψευδή στοιχεία, θυμό. Στοκάροντας στην αποθήκη πολιτικού αμοραλισμού και ωμής ψηφοθηρίας. Εκεί, όπου το «ξεστοκάρισμα» δεν έχει καμιά ελπίδα.