Μοιάζει με όνειρο, αλλά δεν είναι τόσο μακρινή η εποχή που στις γειτονιές της Αθήνας υπήρχαν πολλά μικρά – μεγάλα, και καλά, ιδιωτικά σχολεία. Μαζί με τα δημόσια, έχτιζαν τις αναμνήσεις χιλιάδων παιδιών, τους μάθαιναν γράμματα, και ήταν κομμάτι της καθημερινότητας, έτσι όπως τη βίωναν παλαιότερα οι Αθηναίοι στις συνοικίες. Είναι μια ειδική κατηγορία αυτά τα σχολεία, όλα σπινθήρες ιδιωτικής πρωτοβουλίας με ιδρυτές, συχνά, φωτισμένους και αφοσιωμένους ανθρώπους, που πολλοί ξεκίνησαν στις αρχές του εικοστού αιώνα ή στον Μεσοπόλεμο, για να συμπληρώσουν το έργο της δημόσιας παιδείας. Τα γράφω όλα αυτά γιατί πληροφορήθηκα τον θάνατο του Γρηγόρη Τυχόπουλου, φιλολόγου, γιου του Αυξεντίου Τυχόπουλου, ο οποίος το 1934 είχε ιδρύσει στην πλατεία Αμερικής ένα από τα ονομαστά ιδιωτικά σχολεία, το Αθηναϊκόν Λύκειον Τυχοπούλου.
Θα μπορούσε να είναι μια συναισθηματική αναδρομή. Αλλά έχω την πεποίθηση πως τα σχολεία αυτά είχαν γράψει ιστορία και πολλά από αυτά απηχούν όψεις της κοινωνίας έως περίπου τη δεκαετία του 1980, όταν όλο αυτό το πολιτισμικό σύστημα και η κοινωνική του αντανάκλαση έπαψε να τροφοδοτείται από την πραγματικότητα. Ολες οι συνοικίες, όμως, αλλά και το κέντρο της Αθήνας, είχαν τις ιδιωτικές αυτές μήτρες διαπαιδαγώγησης, συχνά με άριστους και αφοσιωμένους εκπαιδευτικούς. Συχνότερα, το όραμα είχε αφετηρία την προσωπικότητα του ιδρυτή όπως ήταν η περίπτωση του Αυξεντίου Τυχόπουλου, γεννημένου στον Πόρο της Μικράς Ασίας το 1899. Γιος υφασματέμπορου, φοιτά στην Καισάρεια, διδάσκει στη Νίγδη και από το 1921 βρίσκεται στην Αθήνα. Αρχικά, στο εκπαιδευτικό προσωπικό της περίφημης Σχολής Μεταξά, αργότερα ιδρυτής του δικού του σχολείου.
Αυτές οι διαδρομές του ελληνισμού είναι πολυσήμαντες και μας δίνουν πληροφορίες για τις μεγάλες κινήσεις μέσα στην κοινωνία, για την ιδέα που είχαν για την αξία της παιδείας εκείνες οι γενιές. Ο Αυξέντιος Τυχόπουλος γέμισε σελίδες στην ιστορία της ιδιωτικής εκπαίδευσης της Ελλάδας, όπως και αρκετοί άλλοι αφοσιωμένοι, εκπαιδευτικοί και επιχειρηματίες, που αποφάσισαν να επενδύσουν χρόνο, χρήμα και όραμα στην ανάγκη για καλή παιδεία. Αυτή η παιδεία που έδιναν ήταν του ανώτατου μέσου όρου, υπήρχε σύστημα αξιών, κλίμακα και ιεράρχηση, πίστη στην αξία της χώρας, προσωπικές σχέσεις με τους γονείς, οι οποίοι ανταπέδιδαν με την εμπιστοσύνη τους. Ηταν, επίσης, μια άλλη λειτουργία της αθηναϊκής συνοικίας. Που είχε και ιδιωτικές κλινικές και ιδιωτικά σχολεία, πολλούς κινηματογράφους και περισσότερα ζαχαροπλαστεία. Αυτή η κοινωνία έχει προ πολλού εκπνεύσει. Αλλά, να που, με μία αφορμή, συνήθως θλιβερή, όπως το αγγελτήριο ενός θανάτου, έρχεται στη μνήμη ο βηματισμός κάποιων ηρωικών γενεών. Η ζωή συνεχίζεται…