«Βλέπουμε ότι επιχειρήσεις έχουν ανοίξει και δεν βρίσκουν προσωπικό γιατί υπάρχουν κάποιοι εργαζόμενοι που εξυπηρετούνται περισσότερο από το να παίρνουν το κρατικό επίδομα και ταυτόχρονα να δουλεύουν “μαύρα”». Τάδε έφη ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ Ακης Σκέρτσος. Η συζήτηση είναι παλιά και εισαγόμενη. «Mήπως το επίδομα Hartz IV παράγει τεμπελιά;» αναρωτιόταν η γερμανική Bild στο πρωτοσέλιδό της το 2010 και απαντούσε μόνη της με μια σειρά ρητορικά ερωτήματα, στα οποία η απάντηση ήταν θετική: «Μήπως θα έπρεπε να υπάρχει αυστηρότερη υποχρέωση απασχόλησης για τους ανέργους; Μήπως όσοι παίρνουν το επίδομα Hartz IV δεν έχουν όρεξη για δουλειά; Η απλώς δεν είναι για πολλούς συμφέρον να δεχθούν μια θέση εργασίας;»
Στη δεκαετία του 1990 θεσπίστηκε επίσης ο όρος «επιδοματικός τουρισμός», μια υποτιθέμενη απειλή, σύμφωνα με την οποία οι πολίτες των νέων κρατών της Ε.Ε. θα μετακόμιζαν σε δυτικοευρωπαϊκές χώρες για να απομυζήσουν το ανθηρό κοινωνικό κράτος τους, αντί να εργαστούν. Οι ιστορίες φρίκης και ηθικού πανικού, που φιλοξενούνταν εκείνη την εποχή συστηματικά από ξενοφοβικά ταμπλόιντ, αποδείχθηκαν εντελώς ανυπόστατες, καθώς οι περισσότεροι από αυτούς τους μετανάστες δεν δικαιούνταν τέτοιου είδους βοηθήματα και ούτως ή άλλως είχαν στόχο να βρουν καλύτερες εργασιακές ευκαιρίες και συνθήκες από ό,τι στις πατρίδες τους. Ο εθισμός στην οκνηρία και στα επιδόματα είναι μύθος, ειδικά στην εποχή μετά την πανδημία.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του CBS, υπάρχουν πολλοί λόγοι που οι εργαζόμενοι δεν θέλουν να επιστρέψουν στις δουλειές τους. Ο πρώτος είναι ότι φοβούνται ένα νέο τέταρτο κύμα, ενώ ακόμη δεν έχει οικοδομηθεί ένα καθησυχαστικό τείχος ανοσίας. Ο δεύτερος είναι ότι πολλές γυναίκες δεν έχουν βοήθεια στο σπίτι για την ανατροφή των παιδιών τους και επειδή ακόμη δεν έχουν βεβαιωθεί ότι η επόμενη σχολική χρονιά θα κυλήσει απρόσκοπτα. Ο τρίτος είναι ότι οι μισθοί είναι τόσο χαμηλοί, που πράγματι δεν αποτελούν κίνητρο για αύξηση της παραγωγικότητας. Αν οι εργοδότες αποφάσιζαν να προσφέρουν υψηλότερες απολαβές, μπόνους, ασφάλεια και άλλα κίνητρα στους εργαζομένους τους, εύκολα θα έβρισκαν υπαλλήλους για τις επιχειρήσεις τους. Η στοχοποίηση των –συχνά πιο ευάλωτων– εργαζομένων που εξαρτώνται από τα επιδόματα της πανδημίας αναπαράγει το σύνηθες στερεότυπο του αργόσχολου ανειδίκευτου εργαζομένου, που προτιμά να κάνει κοπάνα ή να δουλέψει ανασφάλιστος και σε καθεστώς ημιαπασχόλησης για να συμπληρώσει τα κρατικά χρήματα που παίρνει. Είναι ένα άδικο και ανακριβές αφήγημα.