Δύο καθοριστικά γεγονότα συνέβησαν τον μήνα Ιούλιο. Η κρίση στις σχέσεις Ανακτόρων – Γεωργίου Παπανδρέου και το πραξικόπημα της χούντας στην Κύπρο. Το πρώτο γεγονός υπήρξε η αφετηρία μιας ανώμαλης πορείας που κατέληξε στην επιβολή δικτατορίας και το δεύτερο γεγονός υπήρξε το πρελούδιο του οδυνηρού τέλους αυτής της ιστορικής διαδρομής. Η εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο υπήρξε η κορύφωση του δράματος, που έφερε την πτώση της χούντας και την επιστροφή της Δημοκρατίας.
Τα Ιουλιανά του 1965 αποκλήθηκαν και «αποστασία», ένας χαρακτηρισμός που συσκοτίζει την πολυπλοκότητα των γεγονότων και κυρίως ηθικοποιεί μια πολιτική κρίση. Συγχρόνως φανερώνει και την προκατάληψη αυτών που τον χρησιμοποιούν. Η ένταση της κρίσης ήταν τόσο μεγάλη, με τόσες σημαντικές συνέπειες, που δεν μπορεί να ερμηνευθεί μονοσήμαντα. Οι ευθύνες, με βάση τα αρχεία, φαίνεται πως δεν βρίσκονται μόνο στην πλευρά των Ανακτόρων, αλλά και στον ίδιο τον Γεώργιο Παπανδρέου, καθώς δεν μπόρεσε να διαχωρίσει τους δύο ρόλους του. Του πρωθυπουργού και του πατέρα.
Παρ’ όλη την ένταση της κρίσης, την τελευταία στιγμή λειτούργησαν τα αντανακλαστικά των πρωταγωνιστών και υπογράφηκε το πρωτόκολλο μεταξύ Παπανδρέου – Κανελλόπουλου (Δεκέμβριος 1966) υπό την επιστασία των Ανακτόρων, το οποίο φαινόταν ότι εκτόνωνε την κατάσταση. Ο σχηματισμός της κυβέρνησης Παρασκευόπουλου και η συμφωνία οι εκλογές να διεξαχθούν με την απλή αναλογική ήταν δείγματα πως η κατάσταση έβαινε προς εξομάλυνση. Τραγικά λάθη του Π. Κανελλόπουλου, του οποίου οι ηγετικές ικανότητες αμφισβητούνταν από ένα μεγάλο μέρος της βάσης της ΕΡΕ, αλλά και η επιθυμία του Γεωργίου Παπανδρέου να σώσει τον γιο του, λόγω της εμπλοκής του στην υπόθεση ΑΣΠΙΔΑ, ματαίωσαν την ψήφιση της απλής αναλογικής, που θα αποφόρτιζε το πολιτικό κλίμα. Σήμερα, ανατρέχοντας στις πηγές, φαίνεται πως το πραξικόπημα ήταν αναπόφευκτο. Αν δεν το έκαναν οι συνταγματάρχες θα το έκαναν οι στρατηγοί, έχοντας την έγκριση του βασιλέως Κωνσταντίνου. Αλλωστε και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, από το Παρίσι, δεν έβλεπε αρνητικά την αναβολή των εκλογών. Φαίνεται πως ο καυτός Ιούλιος του 1965 χάραξε ένα δρόμο που ένα από τα ενδεχόμενά του ήταν η δικτατορία.