Πριν από μερικά χρόνια, πηγαίνοντας μια χειμερινή εκδρομή στα Γρεβενά δανείστηκα ένα ζευγάρι χιονοπέδιλα – κάτι παράξενες πλατιές βάσεις σαν ρακέτες που προσαρμόζονται στο παπούτσι σου και σου επιτρέπουν να περπατάς στο φρέσκο χιόνι. Γυρίζοντας σπίτι μου, μπήκα στο Ιντερνετ και άρχισα, από περιέργεια κυρίως, να ψάχνω για χιονοπέδιλα – να δω ποιοι τα χρησιμοποιούν, πόσο πωλούνται κ.λπ. Αποτέλεσμα: για εβδομάδες βομβαρδιζόμουν, κάθε φορά που έμπαινα στο Ιντερνετ, με διαφημίσεις –ακόμη και άρθρα– για χιονοπέδιλα!
Στην τελευταία δημοσκόπηση της Pulse για τον ΣΚΑΪ υπήρχε ένα γράφημα που συσχέτιζε το κύριο μέσο ενημέρωσης του ερωτώμενου με την ανησυχία που έχει εκείνος για τις μεταλλάξεις. Εδειχνε ότι όσοι ανησυχούν περισσότερο π.χ. για τη μετάλλαξη «Δέλτα» ενημερώνονται καθημερινά κατά κύριο λόγο από την τηλεόραση, το ραδιόφωνο, τις εφημερίδες και τα ενημερωτικά sites. Αντίθετα, αυτοί που ανησυχούν λιγότερο για τις μεταλλάξεις ενημερώνονται κατά κύριο λόγο από τα κοινωνικά δίκτυα και το Ιντερνετ. Μάλιστα, σχεδόν το ένα τρίτο (28%) όσων ενημερώνονται καθημερινά από τα κοινωνικά δίκτυα δεν ανησυχεί για τις μεταλλάξεις παρά «λίγο, ελάχιστα έως καθόλου»!
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι οι αρνητές του εμβολίου, αλλά και διάφοροι άλλοι συνωμοσιολόγοι που πιστεύουν ότι με το εμβόλιο μας φυτεύουν τσιπάκι ή μας αλλάζουν το DNA και διάφορα άλλα κωμικοτραγικά, έχουν μεγάλο ακροατήριο στο Ιντερνετ και στα κοινωνικά δίκτυα. Και ως γνωστόν, όπως δείχνει η ιστορία με τα χιονοπέδιλα, ο αλγόριθμος του δικτύου που αποφασίζει τι θα ανεβάσει στον «τοίχο» του καθενός από εμάς που μπαίνει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιλέγει εκείνα τα θέματα που θεωρεί ότι ο καθένας μας διαβάζει περισσότερο – σύμφωνα με τις προηγούμενες αναζητήσεις του στο Διαδίκτυο.
Αρα εάν κάποιος αρχίζει να διαβάζει αντιεμβολιαστικά κείμενα, θα βρίσκει συνεχώς μπροστά του –λόγω του αλγορίθμου– αρνητές του εμβολίου και μυστικές δυνάμεις των φαρμακευτικών εταιρειών που θέλουν να κυριεύσουν τον κόσμο. Ενα μικρό θέμα –αντικειμενικά– αποκτάει ξαφνικά υπόσταση στα κοινωνικά δίκτυα. Οπως είχε πει στην «Κ» ο Κρίστοφερ Γουάιλι, ο οποίος είχε αποκαλύψει το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, ένα ψευδές αφήγημα, μία θεωρία συνωμοσίας που επαναλαμβάνεται συνεχώς κάθε φορά που μπαίνεις στο Ιντερνετ, σε κάνει να πιστεύεις ότι είναι ένα μεγάλο ζήτημα που απασχολεί χιλιάδες πολίτες. Μια ψηφιακή φαντασία καταλήγει να γίνει πραγματικότητα.