Μια απροσδόκητη χαρά στο γεμάτο δηλητήριο –αλλά και απολαυστικό– βιβλίο του Εδμόνδου Αμπου, «Η Ελλάδα του Οθωνα», βρίσκεται προς το τέλος. Αφού έχει χλευάσει με χορταστική ειρωνεία τους Ελληνες και το νέο βασίλειό τους που γνώρισε στην Αθήνα το 1852-1854, ο Γάλλος συγγραφέας βρίσκεται σε ορεινή περιοχή της Πελοποννήσου. Εντυπωσιάζεται από την καλοσύνη, την «αγαθή και ευγενική ψυχή», τη γενναιοδωρία κάποιων ανθρώπων που γνωρίζει εκεί – αξίες που δεν παρατήρησε νωρίτερα. Σημειώνει και κάτι άλλο: «Θα υπάρχει πάντα κάτι το ανεξήγητο στον ακλόνητο έρωτα των ορεσίβιων για το χώμα που δεν θέλει να τους θρέψει. Οι κάτοικοι των βουνών της Ελλάδας αρνούνται να μεταναστεύσουν, και όταν τελικά το αποφασίζουν θέλουν να επιστρέψουν και πάλι στις πέτρες τους».
Η Ελλάδα άλλαξε ριζικά έκτοτε. Οι μετακινήσεις του πληθυσμού εντός και εκτός συνόρων, η ανάπτυξη και η ενσωμάτωση (έως κάποιο βαθμό) στην Ευρώπη έφεραν κέρδη και απώλειες. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η αγάπη των Ελλήνων για τον τόπο καταγωγής τους, είτε βρίσκεται στα όρη, είτε στις πόλεις, είτε στις παραλίες της σκληρής και όμορφης πατρίδας. Αυτό δείχνει η ειλικρινής και διαχρονική θέληση των απανταχού Ελλήνων να προσφέρουν στη χώρα από την οποία έφυγαν ή από την οποία κατάγονται. Τι είναι αυτό το νήμα που μας συνδέει με μια ιδανική Ελλάδα μέσα στους λαβυρίνθους που βρίσκεται ενίοτε ο καθένας αλλά και η χώρα; Είναι απλώς οι «πέτρες» που μας καλούν; Είναι η συλλογική μνήμη και οι τελετές που μας ενώνουν όλους, μέσω Ορθοδοξίας, γλώσσας, μουσικής, θρύλων της Ιστορίας; Για τους νεότερους, πέρα από τον θαυμασμό για τις ομορφιές της χώρας και για το «αρχαίο κλέος», μήπως η αγάπη για την Ελλάδα πηγάζει από τη νοσταλγία που εξέφραζαν αγαπημένοι γονείς, παππούδες και γιαγιάδες;
Κοινό στοιχείο σε κάθε πρωτοβουλία προσφοράς (όπως αυτή που εκδηλώνεται σήμερα με τον «Κόμβο: Δίκτυα του Παγκόσμιου Ελληνισμού») είναι η αίσθηση ότι η Ελλάδα μπορεί να πετύχει περισσότερα, ότι η προσπάθεια αξίζει, ότι μπορούμε να τη σηκώσουμε λίγο ψηλότερα. Το «ανεξήγητο και ακλόνητο» του έρωτα αυτού είναι η αναζήτηση μιας ιδανικής κοινωνίας που, είτε πίσω είτε μπροστά, μας είναι πάντα ποθητή.