Θεωρητικά δεν χρειάζονταν ποινές. Οσοι ασχολούνται με την παραγωγή φέτας θα φρόντιζαν να προστατέψουν την ποιότητα που παράγουν και εξάγουν και φυσικά τα χαρακτηριστικά που την καθιστούν αληθινή… φέτα. Πρόκειται για πασίγνωστο προϊόν, το σημαντικότερο από τα ελληνικά προϊόντα που προστατεύεται με γεωγραφική ένδειξη και αποτελεί περίπου το 10% των εξαγωγών τροφίμων. Θεωρητικά, οι ίδιοι οι παραγωγοί έπρεπε να εξασφαλίζουν ότι δεν θα παράγεται «φέτα» που δεν ανταποκρίνεται στις προδιαγραφές. Ωστόσο η αυτορρύθμιση δεν δουλεύει. Ούτε ο κρατικός έλεγχος φαίνε-
ται αποτελεσματικός.
Απλά, υπάρχει μια ψευδαίσθηση(!) που σημαίνει ότι κάποιοι κάνουν ότι ελέγχουν και οι άλλοι κάνουν ότι τους πίστεψαν. Και όλα αυτά επειδή η φέτα είναι ένα δημοφιλές προϊόν που έχει ζήτηση διεθνώς. Το αγάπησαν εκατομμύρια τουριστών που επισκέφθηκαν την Ελλάδα, το «διαφημίζουν» Ελληνες της διασποράς. Κάποιοι την προτιμούν για την ελαφρώς πιπεράτη γεύση της, άλλοι επειδή έχει λιγότερα λιπαρά από τα κίτρινα τυριά.
Από το 2002 ισχύει ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός 1829, που προστατεύει τη φέτα και ορίζει ότι παράγεται στην Ελλάδα από πρόβειο γάλα ή μείγμα έως και 30% με αίγειο. Το γάλα πρέπει να προέρχεται από αυτόχθονες φυλές αιγοπροβάτων, να συλλέγεται συγκεκριμένη εποχή, να είναι παστεριωμένο ή και όχι, αλλά να έχει περιεκτικότητα τουλάχιστον 6% σε λιπαρές ουσίες.
Υποτίθεται ότι η φέτα αποκτά ιδιαίτερη γεύση μόνο όταν τα αιγοπρόβατα βόσκουν στη μοναδική χλωρίδα της Ελλάδας. Στη χώρα φυτρώνουν πάνω από 6.000 διαφορετικά είδη φυτών, το 15% των οποίων εμφανίζεται μόνο στην Ελλάδα – ποσοστό πολύ υψηλότερο από ό,τι σε χώρες με μεγαλύτερη έκταση. Αυτή η βιοποικιλότητα, σε συνδυασμό με τις παραδοσιακές μεθόδους παραγωγής, είναι από τους βασικούς λόγους για τους οποίους το τυρί φέτα μπορεί να παρασκευαστεί μόνο στην Ελλάδα. Αυτά λέμε και ήταν ο λόγος που έχουμε το προνόμιο να παράγουμε αυθεντική φέτα και να την πωλούμε παντού.
Το ουσιαστικό ερώτημα είναι πόσο αυθεντική είναι η φέτα που παράγεται. Πριν από λίγους μήνες μια εταιρεία με την αρχαιοπρεπή επωνυμία Ομηρος εξήγαγε στη Γερμανία παρτίδα φέτας που, σύμφωνα με εργαστηριακή έρευνα, δεν έγινε μόνον από αιγοπρόβειο αλλά από (φθηνότερο) αγελαδινό γάλα. Πλήρωσε μεγάλο πρόστιμο και συνεχίζει τη νόμιμη (ελπίζουμε) δραστηριότητά της.
Στο μεταξύ, η τεχνολογία εξελίσσεται και πριν από λίγες μέρες εργαστήριο στη Σουηδία έκανε μοριακό έλεγχο σε φέτα που έστειλε άλλη εταιρεία από τη Θεσσαλία, ας την πούμε φάρμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν υπήρχε ίχνος αιγοπρόβειου γάλακτος και υποθέτουμε ότι θα γίνουν τα ίδια, θα επιβληθεί πρόστιμο για το «λάθος». Στο αρμόδιο υπουργείο υπάρχουν πάνω από εκατό υποθέσεις εταιρειών που έχουν υποτροπιάσει, δηλαδή πώλησαν επανειλημμένως νοθευμένο προϊόν ως αυθεντική φέτα.
Η ελληνική φέτα είναι δέσμια της επιτυχίας της. Θέλουμε να υπάρχει φέτα σε όλες τις κουζίνες του κόσμου και υπάρχουν ήδη σε πάρα πολλές. Εφθασε η στιγμή να απαντηθεί το σκληρό ερώτημα: Πού είναι τα κοπάδια προβάτων και κατσικιών από το γάλα των οποίων παράγεται η μεγάλη ποσότητα φέτας; Πού βόσκουν; Τι τρώνε; Σε ποιους ανήκουν;
Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει αναγνωρίσει την αυθεντικότητα πολλών τυριών με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά πρώτων υλών, μεθόδων παραγωγής, συντήρησης. Τα περισσότερα είναι ακριβότερα από τη φέτα και οι παραγωγοί τους ευημερούν.
Προτού οι παραγωγοί φέτας παραδοθούν στη γοητεία της απάτης, ο κλάδος πρέπει να προβληματιστεί για το μέλλον του. Η φέτα, να είναι γνήσια αλλά να υπακούει στον φυσικό κανόνα της σπανιότητας. Ας είναι ακριβότερη εφόσον υπάρχει ζήτηση, αλλά να είναι βέβαιη η αυθεντικότητά της. Αλλιώς ο κλάδος θα καταστραφεί.