Οι μεταμορφώσεις των κεντρικών πλατειών στην Αθήνα αφηγούνται με τον δικό τους τρόπο τις μεταβολές στην πόλη. Τα έργα που θα αρχίσουν σύντομα στην κάτω πλευρά της πλατείας Συντάγματος, στην αρχή της οδού Ερμού, θα εφαρμόσουν την παλαιά μελέτη του αρχιτέκτονα Δημήτρη Μανίκα και θα φέρουν περισσότερο πράσινο, καλύτερο σχεδιασμό και –ελπίζουμε– σταθερά φροντισμένη καθαριότητα. Το κομμάτι από την Καραγεώργη Σερβίας έως την αρχή της οδού Φιλελλήνων ήταν εντυπωσιακά ρυπαρό. Για ποιο λόγο; Κανείς δεν ξέρει.
Αλλά ας πούμε ότι θα γίνει μια νέα αρχή που θα έρθει να προσθέσει νέες σελίδες στην ιστορία της πλατείας Συντάγματος. Ακόμη κι αν αυτό το νέο έργο αφορά κυρίως ανάπλαση ενός τμήματος της πλατείας, δεν παύει να προκαλεί την προσοχή, όπως προκαλούν το ενδιαφέρον μας τα παλαιότερα έργα στην πλατεία, από τον 19ο αιώνα έως σήμερα. Αν μείνει κανείς στην εποχή μετά το 1950, αρκεί να φέρει στον νου την τόσο χαρακτηριστική φωτογραφία του Δημήτρη Χαρισιάδη (από τα αρχεία του Φωτογραφικού Αρχείου του Μουσείου Μπενάκη) με τα τραπεζοκαθίσματα σε μια φαινομενικά αχανή και άδενδρη πλατεία με όλα τα παλιά κτίρια στη θέση τους. Λίγο μετά και έως το 1963, τα περισσότερα από τα οικεία στους παλιούς Αθηναίους αρχοντικά θα είχαν κατεδαφιστεί.
Η πλατεία Συντάγματος ήταν εξαρχής συνυφασμένη με την εξουσία μέσω Ανακτόρων και μετά το 1935 με τη Βουλή, και με την πολιτική ιστορία από τη διεκδίκηση του Συντάγματος το 1844 έως τον λόγο του Γεωργίου Παπανδρέου στην απελευθέρωση έναν αιώνα μετά, και από τις μεγάλες κομματικές συγκεντρώσεις έως τους «Αγανακτισμένους». Αλλά ήταν και ένα κέντρο της αστικής ζωής, καθώς όριζε τις επεκτάσεις της νέας πόλης, όπως ήταν και κέντρο γαστρονομίας, καφενείων και τουριστικής υποδομής. Η κατεδάφιση της παλιάς «Μεγάλης Βρεταννίας» και η αντικατάστασή της από το νέο κτίριο με την πρόσοψη ενός αθηναϊκού νεοϊστορισμού ήταν ισχυρό σύμβολο τουριστικής αισιοδοξίας, όπως και η ανέγερση του «Χίλτον» την ίδια περίοδο. Παράλληλα, η κατεδάφιση του Μεγάρου Βούρου με το ιστορικό καφενείο του Ζαχαράτου, το 1963, ήταν η επισφράγιση της σκυταλοδρομίας δύο κόσμων.
Αλλά η πλατεία Συντάγματος παραμένει κάτι ευρύτερο όσων συνέβησαν και όσων συμβαίνουν. Απηχεί και μια άυλη παρακαταθήκη όσο και μια συνεκτική αστική παράδοση, πολύτιμη για το σύνολο της χώρας, γι’ αυτό και κάθε παρέμβαση στην πλατεία πρέπει να λαμβάνει υπόψη τις σύνθετες όσο και ευαίσθητες αυτές παραμέτρους.