Σε συνθήκες κλιματικής κρίσης, τα ακραία καιρικά φαινόμενα αλληλοσυνδέονται κι αλληλοεπιδρούν, καθένα τροφοδοτεί κι ενδυναμώνει το άλλο, οι καταστροφές που προξένησε το ένα γίνονται ευνοϊκό πεδίο για τη μεγέθυνση των καταστροφών που θα επιφέρει το επόμενο, πυκνώνει η αλληλοδιαδοχή τους σε πολύ συντομότερο χρόνο, ελαχιστοποιούνται τα περιθώρια επούλωσης όσων πληγών καθένα ανοίγει.
Οι όροι του προβλήματος δεν εξαρτώνται από εμάς. Σήμερα, πια, είναι δύσκολο να βρεθεί κάποιος που αμφιβάλλει για το ανθρωπογενές της κλιματικής κρίσης. Εκπέμποντας, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, 52 δισ. μετρικούς τόνους/χρόνο διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια του θερμοκηπίου, έχουμε τυλίξει ασφυκτικά τη Γη με μια «κουβέρτα αερίων» και την υπερθερμαίνουμε. Το 2020 ήταν το θερμότερο έτος, με επίκεντρο την Ευρώπη, με επίκεντρο του επίκεντρου τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Εδώ είμαστε. Και είμαστε ανοχύρωτοι. Η αλήθεια είναι ότι δεν είμαστε οι μόνοι αδύναμοι μπροστά στα ακραία καιρικά φαινόμενα. Είδαμε πόσο ευάλωτη αποδείχτηκε η Γερμανία στις πρόσφατες πλημμύρες. Στην Ιταλία κάηκε ολοσχερώς ο δρυμός της Πινέτα. Στην Τουρκία οι πυρκαγιές έχουν κάψει δέκα φορές περισσότερες εκτάσεις από τον μέσο όρο των τελευταίων ετών. Στη Σαρδηνία έγιναν στάχτη περισσότερα από 80.000 στρέμματα δάσους και ελαιώνων. Στις ΗΠΑ κάθε 24 δευτερόλεπτα ξεσπά μία πυρκαγιά και μέσα στην τελευταία 20ετία έχει καταστραφεί το 15% των δασών τους. Το πρόβλημα είναι παγκόσμιο και τεράστιο.
Το πρώτο που θα έπρεπε να κάνουμε είναι θεσμικού χαρακτήρα. Μια μαύρη τρύπα υπάρχει στη θεσμική, νομική και επιχειρησιακή ετοιμότητα, στην αποτελεσματική πρόληψη με σχέδιο και επιμέλεια, στην αυστηρή τήρηση των νόμων για τη δόμηση και για την προστασία του δάσους, στην κατάρτιση σχεδίων για το χειρότερο ενδεχόμενο – μια υποχρέωση κράτους και αυτοδιοίκησης, που προβλέπεται από τους νόμους, αλλά δεν εφαρμόζεται. Αν θέλουμε να σταθούμε όρθιοι ως χώρα πρέπει εξαρχής να σχεδιάσουμε το θεσμικό και επιχειρησιακό μας οπλοστάσιο, ώστε να αντιστοιχεί στην ένταση και τη συχνότητα όλων εκείνων που έως τώρα θεωρούσαμε σπάνια φαινόμενα.
Το δεύτερο που θα έπρεπε να κάνουμε είναι να ενισχύσουμε τις υποδομές μας, ώστε να αντέχουν να αντιμετωπίσουν τέτοιες καταστάσεις. Είναι ζωτικής σημασίας να προσαρμοστεί η χώρα στις νέες συνθήκες της κλιματικής κρίσης, γιατί αυτή η κρίση θα συνεχιστεί και (ας μην έχουμε αυταπάτες…) θα οξυνθεί τις επόμενες δύο – τρεις δεκαετίες.
Η διαδικασία αυτής της προσαρμογής δεν είναι «στιγμιαία», δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη. Θα είναι μακρά, ωστόσο θα έπρεπε να αρχίσει «χθες». Μια σοβαρή προσπάθεια προσαρμογής θα περιείχε μακροπρόθεσμες πολιτικές και δράσεις με ορίζοντα για την προστασία των ανθρώπων, των υποδομών και των οικοσυστημάτων, αναπροσαρμογή του πλέγματος κινήτρων στην κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης και, άμεσα, την έναρξη μιας διαδικασίας τολμηρής αναθεώρησης των δαπανών που θα γίνουν τα αμέσως επόμενα χρόνια από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ 2021-2027.