Πώς είναι να ξυπνάς στον τόπο σου αλλά ο τόπος σου να μην είναι πια εκεί; Το σπίτι όπου μεγάλωσες ή όπου συνόδευσες το πρώτο βήμα του παιδιού σου. Το καταφύγιο των διακοπών σου. Η εκκλησία στην κορυφή όπου στηνόταν κάθε καλοκαίρι πανηγύρι. Ο κήπος που φρόντιζες με τα χέρια σου. Το δάσος που έμπαινε ώς τις αυλές – που έφθανε μέχρι τη θάλασσα. Πώς είναι όταν αυτά εξαϋλώνονται; Οταν γίνονται κυριολεκτικά καπνός;
Ο τόπος σου δεν είναι χώρος που μετριέται με το στρέμμα. Είναι κόσμος – χωριά και πλατείες κοινού βίου και σπίτια νοτισμένα από προηγούμενες ζωές και κορνίζες με παλιές φωτογραφίες πάνω σε κληρονομημένα έπιπλα. Είναι ο κόσμος που σε υποδέχεται στη ζωή και που θα μένει όταν εσύ δεν θα είσαι πια στη ζωή.
Αυτό που συνέβη στη Βόρεια Εύβοια, την καμένη από τη μία ώς την άλλη θάλασσα, είναι η βίαιη διάρρηξη αυτής της συνέχειας: η καταστροφή ενός κόσμου.
Σώθηκαν, βέβαια, οι άνθρωποι. Σώθηκαν, αλλά για πολλούς η ζωή κόπηκε. Θα πρέπει να πιάσουν το νήμα της από την αρχή. Να ξαναζήσουν αλλού. Στις ίδιες γεωγραφικές συντεταγμένες, αλλά αλλού.
Η οδύνη αυτού του απόλεμου ξεριζωμού αποτυπώθηκε στις εικόνες των πλοιαρίων με τους σκυφτούς ανθρώπους που με μια τσάντα στο χέρι έφευγαν κυνηγημένοι από τον τόπο τους.
Αποτυπώθηκε και στο πρόσωπο της γυναίκας από τις Γούβες που χτυπά το στήθος της ψάχνοντας ανάσα, ενώ πίσω της η φωτιά ετοιμάζεται να «φάει» το χωριό.
Το πρόσωπο αυτό, που απαθανάτισε ο φωτογράφος Κωνσταντίνος Τσακαλίδης, δεν είναι μόνο ένα σπαρακτικό τεκμήριο –ένας απαράγραπτος απολογισμός– της καταστροφής. Είναι και ένας δείκτης για το τι οφείλει να κάνει η πολιτεία όταν θα κάτσει η στάχτη.
Η Βόρεια Εύβοια δεν έχει ανάγκη μόνο τις αποζημιώσεις. Στο νησί θα δοκιμαστεί η ικανότητα ενός παράκτιου –περιβαλλοντικά ευάλωτου– κράτους να απαντήσει στην απειλή.
Θα δοκιμαστεί η ικανότητά του να οργανώσει αλλιώς τη ζωή εκεί που την έπληξε η κλιματική κρίση. Να σχεδιάσει και να υλοποιήσει το εγχείρημα οικιστικής, ενεργειακής, οικονομικής αναγέννησης ενός τόπου όπου οι άνθρωποι δεν θα αισθάνονται πάλι την αρχαϊκή ανασφάλεια ότι βρίσκονται στο έλεος της φύσης.
Το χώμα που απέμεινε στη Βόρεια Εύβοια μπορεί να γίνει η έδρα ενός πειράματος πράσινης ανοικοδόμησης. Θα λέγαμε ότι το εγχείρημα πρέπει να είναι εθνικό – να διοχετευθεί σε αυτό όλο το ταλέντο και η πολιτική ενέργεια του έθνους. Θα το λέγαμε, αν δεν ήταν αφελές ευχολόγιο.
Αν υπάρξει τέτοιο σχέδιο, θα προκύψει πάλι από τον ζήλο των λίγων. Δεν μπορούν να μην το προσπαθήσουν.
Η γυναίκα στις Γούβες: Κόσμοι
1' 59" χρόνος ανάγνωσης
