Η Ιστορία δυστυχώς δεν μας διδάσκει. Το 2007, μετά τις φονικές πυρκαγιές στην Ηλεία, η τότε κυβέρνηση μιλούσε για «ασύμμετρη απειλή» και επικήρυσσε τους εμπρηστές κάνοντας λόγο ακόμη και για πιθανά μέλη εγκληματικής οργάνωσης. Οπως διαβάζω όμως στις 270 σελίδες με το σκεπτικό της απόφασης του Αρείου Πάγου, εκείνη η πυρκαγιά δεν είχε μπει από μια σκιώδη ομάδα, δεν οφειλόταν σε κάποιο δόλιο σχέδιο, αλλά σε μια σειρά εγκληματικών αμελειών.
Η φωτιά είχε ξεκινήσει από σπίτι στον οικισμό Παλαιοχωρίου, όπου μια 77χρονη ετοίμαζε κόλλυβα για το μνημόσυνο του συζύγου της. Είχε αφήσει το σκεύος στη φιάλη υγραερίου χωρίς επίβλεψη και δίπλα του βρίσκονταν δοχεία με 800 κιλά λάδι και κρασί. Επικρατούσε καύσωνας, το θερμόμετρο έδειχνε 41 βαθμούς Κελσίου. Στο δάσος ολόγυρα δεν διεξάγονταν δασοκομικές εργασίες από το 1980. Τα δέντρα ήταν ηλικίας άνω των 100 ετών και είχε σχηματιστεί ανάμεσά τους παχύ στρώμα ξερών χόρτων, κλαδιών και φύλλων. Εκείνο το καλοκαίρι ήταν πολύ ξηρό, με υψηλές θερμοκρασίες και ισχυρούς ανέμους. Το μείγμα ήταν εκρηκτικό.
Το 2018, αμέσως μετά την πολύνεκρη πυρκαγιά στο Μάτι, στο Κόκκινο Λιμανάκι και στον Νέο Βουτζά, έγινε ξανά μια βιαστική απόπειρα να χτιστεί ένα σχεδόν παρόμοιο αφήγημα, κάνοντας λόγο για πολλές εστίες που είχαν εκδηλωθεί σχεδόν ταυτόχρονα, γεγονός που σχολιαζόταν ως ύποπτο και δημιουργούσε υπόνοιες για εμπρησμό. Η υπόθεση ακόμη εκκρεμεί ποινικά, αλλά τα στοιχεία της έρευνας έδειξαν και πάλι ολέθρια αμέλεια. Η έρευνα του πραγματογνώμονα της Πυροσβεστικής επιβεβαίωσε ότι η πρώτη σπίθα ξεκίνησε σε ανοιχτό οικοπεδικό χώρο επί της οδού Ανδρούτσου, στην περιοχή Νταού Πεντέλης, όπου κάποιος είχε αποφασίσει να κάψει ξερά χόρτα παρά την επικινδυνότητα της ημέρας.
Την περασμένη Δευτέρα, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Βασίλειος Πλιώτας διέταξε έρευνα για οργανωμένο σχέδιο εμπρησμών με κεντρικό σχεδιασμό για τις πρόσφατες μεγάλες πυρκαγιές στην Αττική, στην Εύβοια, στην Ηλεία και σε άλλα σημεία της χώρας. Μπορεί να πρόκειται απλά για μια τυπική εισαγγελική κίνηση, καθώς μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει αντίστοιχος υπαινιγμός από αρμόδιους αξιωματούχους, για οργανωμένο σχέδιο. Δεν θα προδικάσω την έρευνα. Ωστόσο αυτού του τύπου οι προσεγγίσεις αποπροσανατολίζουν. Το βάρος θα πρέπει να δοθεί στην αναζήτηση παραλείψεων αρμοδίων φορέων. Οσο ψάχνουμε για οργανωμένα σχέδια και πυρομανείς, αποστρέφουμε το βλέμμα από τις αδυναμίες που πυροδοτούν τις πυρκαγιές. Η συντήρηση του δικτύου της ΔΕΗ, ο έγκαιρος και πλήρης καθαρισμός της καύσιμης ύλης με δασοκομικές εργασίες προτού ξεκινήσει η αντιπυρική περίοδος τον Μάιο, η εντατική ενημέρωση και εκπαίδευση πολιτών, ώστε να μην επιδεικνύουν επικίνδυνη αμέλεια, είναι ορισμένα από τα θέματα που πρέπει να κοιτάξουμε σε βάθος. Δυστυχώς, αυτή η συζήτηση ανακυκλώνεται εδώ και δεκαετίες χωρίς να καταλήγει πουθενά. Ας μη λειτουργήσει η αναζήτηση εμπρηστών ως άλλοθι, ούτε και να κρυφτούμε πίσω από την «άνιση μάχη με την κλιματική κρίση». Ας αναλάβει ο καθένας τις ευθύνες του.