Οι συνθήκες εθνικού πένθους για την τεράστια καταστροφή, οικολογική, κοινωνική, οικονομική, οδηγούν σε επιτάχυνση κάποιων κινήσεων μέσα στην ίδια την κοινωνία. Οι πυρκαγιές αφήνουν βαθύ τραύμα, προκαλούν ρήγματα πίστης απέναντι σε έναν κόσμο που ουδέποτε ήταν ασφαλής. Ωστόσο, αναπόφευκτα, οι ευρύτατες καταστροφές στον φυσικό πλούτο, σε περιουσίες, αλλά και στη δυναμική του τουρισμού και της τοπικής οικονομίας, αγγίζουν και ταράζουν ένα βαθύ υπόστρωμα ψυχικής ισορροπίας. Ρηγματώνουν συναισθηματικούς δεσμούς, ενώ επαναπροσδιορίζουν ερμηνείες κοινωνικής αλληλεγγύης και κρατικής προστασίας.
Σε ένα επίπεδο ψυχολογικών μετατοπίσεων, που ενδέχεται να εκβάλουν και σε συμπεριφορές κοινωνικές και πολιτικές, οι πυρκαγιές του Αυγούστου επιταχύνουν το ήδη δυναμικό αίτημα για εκσυγχρονισμό του κράτους και εντέλει του κοινωνικού μοντέλου. Μόνο που ο εκσυγχρονισμός ως αίτημα διαφέρει πλέον σημαντικά από αντίστοιχα αιτήματα της προ του 2008 εποχής, καθώς η πολυετής, τραυματική, αλλά και πολλαπλώς χρήσιμη εμπειρία της κρίσης και της πανδημίας έχει ενσωματώσει νέα κοινωνικά κινήματα, νέες κοινωνικές συστοιχίσεις και νέα κοινωνικά χάσματα. Ολα αυτά αντανακλώνται σε καταγεγραμμένες ήδη κατευθύνσεις, που τώρα γίνονται πιο εμφανείς. Η πιο σημαντική και ελπιδοφόρος είναι μια βασική, οριακή έστω, πλειοψηφία που ζητεί να προχωρήσει η χώρα στο αύριο. Η διχαστική γλώσσα της δεκαετίας του 2010 μοιάζει ολοένα και πιο παρωχημένη και εκτός τόπου και χρόνου. Αυτή η πολυσυλλεκτική πλειοψηφία αντλεί από το ευρύ φάσμα Κεντροαριστεράς – Κεντροδεξιάς, έχει υγιή πατριωτισμό, επαρκή κοσμοπολιτισμό και ενστερνίζεται τις βασικές αξίες της εργασίας και της κοινωνικής ανταποδοτικότητας.
Κοντά σε αυτόν τον βασικό κορμό επιζεί η διχαστική και αντιπατριωτική ρητορεία του πρόσφατου παρελθόντος, ολοένα και πιο γραφική λόγω περιθωριοποίησης από το κάδρο της εξουσίας αλλά με επαρκείς αντοχές για να οργανώνει έναν αδύναμο αντιπολιτευτικό λόγο. Η απουσία σοβαρής αντιπολίτευσης αναδεικνύεται σε γενικότερη αδυναμία του πολιτικού συστήματος.
Η γενική αβεβαιότητα που συντηρείται από φαινόμενα όπως η πανδημία και οι φυσικές καταστροφές, αναδεικνύει επίσης και την όχι αμελητέα μειοψηφία όσων ακολουθούν την ανορθολογική ρητορεία μίσους και παραλογισμού. Με δεξαμενές από την άκρα Δεξιά ώς την άκρα Αριστερά και με διαύλους σε όλο το σώμα της κοινωνίας, αυτή η ειδική κατηγορία ενισχύεται όσο πιο «ακατανόητη» γίνεται η πραγματικότητα. Οι συνθήκες ακραίας ανατροπής (οικονομική κρίση, πανδημία, φυσικές καταστροφές) συντηρούν, διεθνώς, τους μαχητές της λογικής και της επιστήμης.
Το σοκ από τις πυρκαγιές, πάντως, είναι πιθανόν να επιταχύνει όλες αυτές τις κινήσεις. Η επιθυμία για μια Ελλάδα πέρα από αγκυλώσεις είναι πιο επιτακτική παρά ποτέ.