Δεν το διαβάσαμε πουθενά, μπορεί και να μη γράφτηκε, αλλά η επέμβαση στο Αφγανιστάν τον Οκτώβριο του 2001 δεν ήταν αμιγώς αμερικανική, ούτε στενώς δυτική. Ηταν οικουμενική. Η πρώτη απόφαση για εισβολή του Συμβουλίου Ασφαλείας (1373, Σεπτέμβριος 2001) ήταν ομόφωνη, το ίδιο και οι επόμενες, που επιβεβαίωσαν το ορθόν της επέμβασης (1378, Νοέμβριος 2001, 1383 και 1386, Δεκέμβριος 2001). Ουδείς καταψήφισε και ουδείς απείχε από τα 15 μέλη του Συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένων της Κίνας και της Ρωσίας.
Σαφώς οι ΗΠΑ ηγήθηκαν της εισβολής και οι δυτικές σύμμαχες χώρες του ΝΑΤΟ είχαν την εμπλοκή, αφού μετά την 11η Σεπτεμβρίου ενεργοποιήθηκε το άρθρο 5 της Συμμαχίας, που περιέχει τη δέσμευση της συλλογικής άμυνας. Αλλά εκτός από τις 28 χώρες του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, υπήρξαν άλλες 24 χώρες (από τη Μογγολία μέχρι το Αζερμπαϊτζάν και από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα μέχρι την Ταϊλάνδη) που κατά την αμερικανική έκφραση «έβαλαν μπότες στο έδαφος».
Υπάρχει και μια άλλη παράμετρος που υπογραμμίζει το οικουμενικόν αυτής της ήττας. Πριν από το «Αμερικανικό Αφγανιστάν του 2020», υπήρξε το «Σοβιετικό Αφγανιστάν του 1989» και πριν από αυτό υπήρξαν άλλα τρία «Βρετανικά Αφγανιστάν» κατά τον 19ο αιώνα. Τρεις αυτοκρατορίες έσπασαν τα μούτρα τους εκεί, διότι ισχύει πάντα αυτό που έλεγε ο Χένρι Κίσιγκερ: «Στο Βιετνάμ ξεχάσαμε ότι οι μεν αντάρτες κερδίζουν όταν δεν χάνουν, ο δε τακτικός στρατός χάνει όταν δεν κερδίζει».
Στον μιντιοκρατούμενο κόσμο μας, όπου ακόμη και μεμονωμένα τουίτ «γράφουν ιστορία», οι εικόνες από το αεροδρόμιο της Καμπούλ ήταν ένα μεγάλο σοκ. Ειδικώς για όσους δεν παρακολουθούσαν τι γινόταν στο Αφγανιστάν τα τελευταία είκοσι χρόνια και δεν γνώριζαν τη συμφωνία που έκανε ο τέως πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ για συντεταγμένη αποχώρηση (ήτοι ζαχαρωμένη ήττα) της διεθνούς δύναμης αρωγής για την ασφάλεια. Πολλοί θυμήθηκαν την αντίστοιχη φωτογραφία με το ελικόπτερο στη Σαϊγκόν, αλλά ξέχασαν πόσο βραχύβια ήταν η ήττα του 1975. Παρά το τεράστιο βάρος που έχει το Βιετνάμ στην ποπ συνείδηση των ΗΠΑ, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι 15 χρόνια μετά την πτώση της Σαϊγκόν οι ΗΠΑ κέρδισαν τον πόλεμο για τον οποίο έστειλαν στρατό στη νοτιοανατολική Ασία. Και η πτώση της Καμπούλ με τις εικόνες των έμφορτων με δυστυχισμένους Αφγανούς μεταγωγικών έχει τεράστια συμβολική σημασία, αλλά μπορεί να αποδειχθεί μια υποσημείωση στην παγκόσμια ιστορία.
Μένει να δούμε…
Το άλλο που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι η σοβιετική ήττα στο Αφγανιστάν απλώς συνετέλεσε στην επιτάχυνση της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ. Οι βαρείς τροχοί της Ιστορίας ήδη κινούνταν και συνέθλιβαν το κομμουνιστικό πείραμα που ξεκίνησε το 1917. Εξάλλου, οι πολέμαρχοι του σημερινού Αφγανιστάν νίκησαν τρεις φορές την κραταιά Βρετανική Αυτοκρατορία, κατά τον 19ο αιώνα, αλλά η τελευταία δεν κατέρρευσε από αυτές τις ήττες. Δεν είχε έρθει η ώρα της ακόμη…
Αυτό που φοβίζει είναι ότι οι εικόνες από την Καμπούλ σηματοδοτούν κάτι περισσότερο από μια τοπική ήττα: τη συρρίκνωση της ισχύος της Δύσης και ιδίως των ΗΠΑ. Και αυτό διότι μπορεί να τους βρίζουμε, αλλά δεν έχουμε απάντηση το ερώτημα: «Και τώρα τι θα γενούμε χωρίς Αμερικανούς. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις…».