Πολλοί θα διάλεγαν το διάγγελμα του ΓΑΠ στο Καστελλόριζο. Ή την ομιλία του Τσίπρα στο Σύνταγμα για το δημοψήφισμα. Αν η μεταπολίτευση είναι περίοδος με αρχή και τέλος –και όχι ένα διαρκές, εκκρεμές εγχείρημα–, τότε ως στιγμή του τέλους της θα μπορούσε να είναι η πιο άδοξη: η σύλληψη του Ακη Τσοχατζόπουλου σε ζωντανή σύνδεση τον Απρίλιο του 2012. Εκείνη η σκηνή, κάτω από το παράθυρο που κοιτούσε κατάφατσα την Ακρόπολη, προοιωνιζόταν τον εκλογικό κατακλυσμό που θα ακολουθούσε ένα μήνα μετά – και που έμελλε να σαρώσει τις σταθερές του μεταπολιτευτικού κομματικού συστήματος.
Οσοι επέσπευσαν τότε τη θεατρική σύλληψη του Ακη είχαν υπολογίσει ότι θα πλήξουν το κόμμα, που τον είχε ήδη, χρόνια πριν, αποπέμψει από τις λίστες του. Οι αισιόδοξοι είχαν πιστέψει ότι το θέαμα θα λειτουργούσε ως καταλύτης εξιλασμού. Οι χειροπέδες, έλεγαν, θα εκτόνωναν την αντισυστημική αγανάκτηση που είχε προκαλέσει η χρεοκοπία.
Η διάψευση αμφοτέρων ήταν συντριπτική. Ο Ακης δικαίωσε τις κρεμάλες έξω από τη Βουλή και προκάλεσε ένα απονομιμοποιητικό κύμα, από το οποίο δεν γλίτωσε καμία «συστημική» πολιτική δύναμη. Με μια δόση υπερβολής, θα έλεγε κανείς ότι, ναυαγώντας, ο Ακης τους πήρε όλους μαζί του. Γιατί;
Διότι, αν προσπαθήσει να ανατρέξει κανείς πριν από το ράκος που κατέλειπε η ποινική περιπέτεια και το κοινωνικό ανάθεμα, δεν θα βρει ένα απλό στέλεχος που παραστράτησε. Θα βρει έναν πρωταγωνιστή – όχι κομματικό γραφειοκράτη, αλλά εκφραστή ενός υπαρκτού ρεύματος. Οσο ζούσε, ο ιδρυτής του ΠΑΣΟΚ ήταν ο φορέας και των δύο ρευμάτων που συμβίωναν στο προσωποπαγές κόμμα – ήταν ο ίδιος και αντιευρωπαϊστής και ευρωπαϊστής, και κοσμοπολίτης και λαϊκιστής, και Μπέρκλεϊ και «Περιβόλι τ’ Ουρανού». Ο θάνατος του ιδρυτή σήμανε την αποκόλληση και την αναμέτρηση των ρευμάτων – αναμέτρηση που ο Ακης έχασε παρά τρίχα.
Η εσωκομματική ήττα το 1996 δεν έφερε όμως και την αποδυνάμωση του Τσοχατζόπουλου. Αντιθέτως. Εξακολουθούσε να διατηρεί αξίωση «συνιδιοκτησίας», προκαλώντας ένα μόνιμο –αν και υπερβολικό– άγχος διάσπασης στους σημιτικούς. Γι’ αυτό ο σχηματισμός της κυβέρνησης ξεκινούσε από το πoιο χαρτοφυλάκιο θα πάρει ο Ακης.
Ο πολυ-υπουργός δεν απέκτησε πάντως πολιτική ισχύ επειδή ήταν διεφθαρμένος. Εξαργύρωσε μάλλον το πολιτικό κεφάλαιο που είχε αποκτήσει, επειδή όντως διέθετε ερείσματα στην κομματική βάση. Γι’ αυτό και ο προσωπικός του εξοστρακισμός συμπαρέσυρε το παλιό του κόμμα, αλλά δεν σκότωσε αυτό που ο ίδιος γνησίως εκπροσωπούσε. Το τσοχατζοπουλικό ΠΑΣΟΚ επέζησε του ΠΑΣΟΚ. Μετενσαρκώθηκε.
Το είχε πει, μετά την πρώτη του αποφυλάκιση. Είχε πει ότι όταν βρέθηκε κατάδικος, με ξηλωμένα γαλόνια, σαν απλός ψηφοφόρος στο παραβάν του εκλογικού τμήματος στον Κορυδαλλό, δεν δυσκολεύτηκε να αποφασίσει.