«Να μη δίνεις σημασία στα υφάσματα και στο χρώμα της ενδυμασίας σου».
Προσωπικά, δεν γνωρίζω κανέναν και φυσικά καμιά που να ακολουθεί τη νουθεσία αυτή του διακεκριμένου φιλοσόφου αυτοκράτορα, του «στωικού» άνδρα που πολεμούσε περίπου επί είκοσι χρόνια τους «βαρβάρους» σε Βορρά και Ανατολή του απέραντου πολυεθνικού κράτους του. Η φανταχτερή ενδυμασία, το πολυτελές αυτοκίνητο, το γυμνασμένο σώμα και γενικώς η επίδειξη και η υποκρισία (παρά την απουσία επαρκούς εγκεφαλικής μάζας) αποτελούν, ειδικά σήμερα, πρακτική που εντυπωσιάζει και ως κλειδί πασπαρτού ανοίγει θύρες (εφήμερες πιστεύω) στην πολιτική, σε θέσεις εργασίας και σε «πλούσιους» γάμους.
Ανάλογες είναι και οι εξής νουθεσίες του ίδιου αυτοκράτορα:
«Να δυσπιστείς σε τερατολογίες και ξόρκια», όπως αυτές και αυτά πολλών αντιεμβολιαστών και «ψεκασμένων».
«Να γράφεις και να μιλάς με απλότητα χωρίς στόμφο, φαντασιοπληξίες και ανακρίβειες», όπως πολλοί «ρήτορες» λαοπλάνοι πολιτικοί.
«Να μην παριστάνεις τον απασχολημένο», όταν κατέχεις θώκο υπουργικό.
«Να είσαι άτρωτος από την κολακεία», ο νοών νοείτω.
«Να ελπίζεις στην ευτυχή εξέλιξη των πραγμάτων» και όχι να γίνεσαι διαρκώς μάντης κακών, τρομοκρατώντας πολίτες για λόγους αντιπολιτευτικούς.
«Θα επιτύχεις, αν εκτελείς κάθε σου πράξη ωσάν να είναι η τελευταία της ζωής σου».
Αυτό σημαίνει, να είναι οι πράξεις σου ολιστικής θεώρησης με συνεργασίες και να ολοκληρώνονται με θετικά για το σύνολο αποτελέσματα.
«Και των παιδιών την αφέλεια και τη χάρη με τα δικά σου σοφά μάτια να μπορείς να διακρίνεις και να κατανοείς, όπως και της γριάς και του γέροντα τη σχετική ομορφιά και ωριμότητα».
Να αγαπάς, δηλαδή, τα παιδιά και τους ηλικιωμένους και να παρατηρείς με ενδιαφέρον και συμπάθεια κάθε δημιούργημα γύρω σου.
«Πρόσεχε τον σκοτεινό χαρακτήρα, τον ισχυρογνώμονα, τον αφελή, τον κτηνώδη, τον ηλίθιο, τον χαμερπή, τον δόλιο και τον αυταρχικό». «Σκέψου πόσοι τύραννοι έχουν χαθεί, αφού κυβέρνησαν με φοβερή αλαζονεία και σκληρότητα».
Τη νουθεσία αυτή να την ακολουθούμε κατά γράμμα, μολονότι οι περισσότεροι θεωρούν κυρίως τους ηλίθιους επικίνδυνους, λόγω απουσίας προφανών εξαρχής τεκμηρίων ηλιθιότητας, κρετινισμού. Αρετές γενικώς για τον σοφό Μάρκο Αυρήλιο είναι: «Ευγένεια χαρακτήρα, νηφαλιότητα, αιδημοσύνη, ανδροπρέπεια, θεοσέβεια, προσφορά στους άλλους γενναιόδωρα, λιτότητα στη διατροφή, ολιγάρκεια, αγάπη στις ιδιόχειρες κατασκευές, έλεγχος στις συκοφαντίες». «Η ζωή είναι πόλεμος και ταξίδι. Εισήλθες στο πέλαγος της ζωής, έκανες το ταξίδι και επανήλθες στη στεριά, αποβιβάσου λοιπόν».
* Ο κ. Πέτρος Θέμελης είναι καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας.