Περιμένουμε νέο, ισχυρό σεισμό ή όχι; Και αν ναι, πού; Ποιο ρήγμα είναι περισσότερο επικίνδυνο; Ποιο είναι περισσότερο ενεργό; Ποιο είναι περισσότερο πιθανό να ενεργοποιηθεί από τη σεισμική δραστηριότητα σε άλλα ρήγματα;
Με αφορμή τον σεισμό της Κρήτης, αλλά και την επίμονη σεισμική δραστηριότητα σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας, για άλλη μια φορά ανοίγει συζήτηση για το ενδεχόμενο ισχυρού σεισμού. Και για άλλη μια φορά, όχι με τους καλύτερους δυνατούς όρους. Δεν είναι πολύ καθησυχαστικό ο διάλογος μεταξύ επιστημόνων που ασχολούνται με τη μελέτη των σεισμών, να γίνεται δημοσίως. Σαν ένα «παζάρι», με τιμές Ρίχτερ και πιθανότητες σεισμικής εκδήλωσης να ακούγονται εκατέρωθεν από τηλεοράσεως, προκαλώντας εύλογη ανησυχία σε όσους παρακολουθούν τις επιστημονικές αντιδικίες, που φτάνουν σε σημείο επίκλησης της ανάγκης εισαγγελικής παρέμβασης.
Στη χώρα μας δεν υπάρχει πιθανότητα εκδήλωσης ισχυρού σεισμού· υπάρχει βεβαιότητα. Το σεισμικό ιστορικό της χώρας και το σημείο στο οποίο βρίσκεται, σημείο συνάντησης τεκτονικών πλακών, τα σεισμικά ρήγματα, τα ηφαίστεια, όλα συνθέτουν την εικόνα μιας περιοχής που έδωσε, δίνει και θα εξακολουθήσει να δίνει σεισμούς, αρκετές φορές ισχυρούς. Μάλιστα, η πρόσφατη εμπειρία δείχνει ότι, παρά τη σεισμικότητα της περιοχής και την πολυετή επιστημονική και ερευνητική καταγραφή της, ακόμη δεν υπάρχει πλήρης εικόνα. Τόσο στον σεισμό της Ελασσόνας, τον περασμένο Μάρτιο, όσο και σε αυτόν της Κρήτης ακούσαμε για άγνωστα ρήγματα που προκάλεσαν την καταστροφή.
Με αυτά τα δεδομένα, η συζήτηση για τους σεισμούς δεν μπορεί να γίνεται αποσπασματικά και ευκαιριακά. Η σεισμική δραστηριότητα στη χώρα μας είναι μια διαρκής πραγματικότητα με την οποία θα πρέπει να μάθουμε να ζούμε. Με διαρκή υπόμνηση των κινδύνων, με μαθήματα στα σχολεία για τα παιδιά, με υπενθύμιση προς όλους για τις αναγκαίες προσαρμογές στο εσωτερικό των κτιρίων, ώστε να ελαχιστοποιείται ο κίνδυνος, με ασκήσεις ετοιμότητας. Και με πρόληψη σε επίπεδο υποδομών. Η καταπόνηση κτιρίων, ιδιαίτερα σε σεισμογενείς περιοχές, είναι δεδομένη και απαραίτητες οι παρεμβάσεις για την ενίσχυση της στατικότητας. Επειτα από κάθε σεισμό ακούγονται οι σχετικές επισημάνσεις, ιδιαίτερα για υποδομές όπως τα σχολεία. Τα γερασμένα κτίρια δεν έχουν αντοχές, είναι σαφές και διαπιστωμένο. Οπως σαφές είναι ότι απέναντι στους σεισμούς η πρόληψη και η γνώση βασικών κανόνων προστασίας είναι τα μόνα όπλα που έχουμε.
Υπάρχει δυνατότητα πρόγνωσης των σεισμών; Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι η με βεβαιότητα πρόγνωση αφορά διαστήματα πολύ μικρά πριν από την εκδήλωση του σεισμού, χρόνο δευτερολέπτων – κρίσιμο, πάντως, για να σωθούν ζωές. Σίγουρα, πάντως, εάν υπάρχει δυνατότητα επιστημονικής εκτίμησης της εκδήλωσης μεγάλου σεισμού σε κάποια περιοχή, δεν μπορεί αυτό να αποτελεί αντικείμενο διαλόγου που πραγματοποιείται από τηλεοράσεως μεταξύ των ειδικών. Συζητήσεις που μόνο σύγχυση και ανησυχία προκαλούν στους κατοίκους των περιοχών στις οποίες γίνεται αναφορά. Και οι οποίοι δεν έχουν και πολλές επιλογές, πέρα από το να τηρούν βασικούς κανόνες αυτοπροστασίας. Δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τις πόλεις τους και να φύγουν.