Γεγονότα, μικρά και μεγάλα, που συμβαίνουν καθημερινά, μας δείχνουν τις αλλαγές στον τρόπο που βλέπει κανείς την Ελλάδα. Από έξω προς τα μέσα. Η έξω ματιά ενδιέφερε πάντα και, παραδοσιακά, όσο πιο υπανάπτυκτη είναι μια χώρα ή, για να το πούμε με όρους πολιτισμικής διπλωματίας, όσο πιο μακριά είναι από τον πυρήνα των δικτύων και τα κέντρα αποφάσεων, τόσο μεγαλύτερη είναι η ψυχική και συναισθηματική επένδυση που γίνεται στις μαρτυρίες και τις εντυπώσεις των μη γηγενών. Είναι όμως μια αντίδραση φυσική και σχεδόν αυθόρμητη. Και ο τρόπος που ένας άνθρωπος ή ένας λαός βλέπει και ζυγίζει το δικό σου αποτύπωμα, ενδιαφέρει. Είτε είσαι μια μεγάλη χώρα είτε μια μικρή με γνώμονα τη γεωστρατηγική σημασία. Η Αθήνα δείχνει εδώ και λίγα χρόνια να μετακινείται στον αόρατο χάρτη των πολιτισμικών ζωνών και από περιφερειακό κέντρο να ανελκύεται στην πρώτη κατηγορία. Το ετήσιο συνέδριο του περιοδικού Monocle, που έγινε προ ημερών στην Αθήνα, ήρθε να επιβεβαιώσει μια τάση. Και η τάση λέει πως η Αθήνα έχει ενδιαφέρον, γι’ αυτό που είναι και γι’ αυτό που μπορεί να γίνει.
Το θέμα επιδέχεται μεγάλη συζήτηση, αλλά πέρα από τα δημοσιογραφικά κλισέ και τον θόρυβο που προκαλούν για λίγο καιρό, ας πούμε ότι κάτι ανάλογο θα ήταν αδιανόητο πριν από 20 ή 30 χρόνια… Ωστόσο, το χρηματιστήριο των πόλεων δεν είναι φαινόμενο της εποχής μας. Παρουσίασε μεγάλη ένταση στη δεκαετία του ’80, όταν η νέα φιλελεύθερη ιδεολογία στη Δύση γεννούσε αστικές αναπλάσεις, νέες υποδομές και νέες αντιλήψεις. Η Ελλάδα είχε μείνει τότε εκτός. Αλλά αν πάει κανείς πιο πίσω θα σταθεί στις μεγάλες εκσυγχρονιστικές τομές του Μεσοπολέμου και αν κυλήσει ακόμη πιο πίσω, θα φτάσει στην αστική επανάσταση της βικτωριανής εποχής.
Αλλά οι χάρτες που διαρκώς μεταλλάσσονται αφηγούνται ιστορίες, επιτυχίας και αποτυχίας. Αφηγούνται και μετατοπίσεις. Η νέα έκθεση στο Λούβρο για τη γέννηση της σύγχρονης Ελλάδας είναι μεγάλη διπλωματική επιτυχία γιατί παρουσιάζει με τρόπο θεσμικό και συνάμα ελκυστικό την ευρεία αποδοχή της αλλαγής ενός κοινού βλέμματος πάνω στην ελληνική περίπτωση. Παλαιά στερεότυπα σαρώνονται για να αντικατασταθούν από νέα. Η διεθνής δημοσιότητα της έκθεσης παρασύρει με ολοένα και μεγαλύτερη πειθώ την Ελλάδα στον πυρήνα μιας νέας ευρωπαϊκής αφήγησης. Κατά τρόπο αντίστοιχο, η Αθήνα κινείται με τη βοήθεια των μηχανισμών μαζικής προβολής από την περιφέρεια προς ένα νέο πολυκεντρικό σύστημα κατανομής της ισχύος. Τα βλέμματα εθίζονται σε νέες αναγνώσεις.