Η ανθρωπότητα μοιάζει να τρέχει διχασμένη προς δύο αντίθετες κατευθύνσεις. Τον απρόσδεκτο υπερπληθυσμό και την καλπάζουσα ατεκνία. Από τις προσθαφαιρέσεις (μεγέθυνση αναπτυσσόμενου κόσμου + συρρίκνωση ανεπτυγμένου) δεν προκύπτει σαφής τελική αύξηση ή μείωση του παγκόσμιου πληθυσμού – πολλοί οι άγνωστοι Χ και τα σενάρια ποικίλλουν. Πρόσφατα, το αμερικανικό περιοδικό The Atlantic κατέδειξε τη δραστική συμβολή των (συχνά ανεπιθύμητων, όμως απαραίτητων) μεταναστών στη διατήρηση των αξιών, των προνομίων, του τρόπου ζωής των ανεπτυγμένων κοινωνιών. Πραγματικότητα που όμως δείχνει να παραβιάζει τα ιδεώδη του πολιτισμένου κόσμου για περισσότερη ισότητα, ελευθερία και δικαιοσύνη στον κόσμο. Διότι οι ελεύθερες δημοκρατικές κοινωνίες λύνουν το δημογραφικό στηριζόμενες στις συνθήκες φτώχειας, αναλφαβητισμού και καταπίεσης σε άλλες χώρες· αν η ζωή βελτιωνόταν αισθητά στους τόπους προέλευσης των μεταναστών, αυτοί δεν θα μετανάστευαν μαζικά. Η λύση του δημογραφικού με συντελεστή τη διακηρυγμένη επιδίωξη της ευημερίας, της καθολικής εκπαίδευσης, του κράτους δικαίου, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε κάθε γωνιά της Γης συνιστά το λιγότερο πιθανό σενάριο, καθώς στηρίζεται σε αναιμικές πράξεις και παχυλές ευχές.
Αντιθέτως, οι ανισότητες στον κόσμο οξύνονται, ενώ νέες μεγάλες απειλές διευρύνουν τις υπαρκτές αβύσσους. Η πανδημία επέφερε μείωση έως και 10% των γεννήσεων, ενώ αναμένεται περαιτέρω συρρίκνωσή τους λόγω της γενικής αβεβαιότητας και των επαπειλούμενων κλιματικών καταστροφών, των συνθηκών (και των νέων χασμάτων;) που θα διαμορφώσει ο θαυμαστός ψηφιακός αυτοματοποιημένος κόσμος, με ρομποτικούς βοηθούς σε κάθε βήμα, εντολές αλγόριθμων και κυρίαρχη την άυλη υπερ-μηχανή. Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, 57 στις 63 χώρες υψηλού εισοδήματος βρίσκονται κάτω από το όριο αναπλήρωσης των γενεών (2,1 παιδιά ανά γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας). Το ερευνητικό κέντρο Pew προέβλεψε ότι σε 60 με 70 χρόνια, δηλαδή πριν από τη λήξη του αιώνα, ο παγκόσμιος δείκτης γονιμότητας θα έχει κατέλθει στο 1,9 της σταδιακής πληθυσμιακής συρρίκνωσης.
Τα δεδομένα σκιαγραφούν έναν κόσμο που φθίνει ή ισορροπεί μετά βίας στα όρια της δημογραφικής αναπλήρωσης, όμως και που ταυτόχρονα αλλάζει δραματικά. Πολιτικές ενάντια στα ακραία καιρικά φαινόμενα, όσα κινούν ήδη τις μηχανές της τέταρτης βιομηχανικές επανάστασης θα τροποποιήσουν ριζικά (και πιο ισότιμα;) το σύστημα παραγωγής, διακυβέρνησης, όλη τη γνώριμη πολιτικοκοινωνική τάξη πραγμάτων. Θεωρητικά, την τύχη του πλανήτη κρατάει ακόμη στα χέρια του το μεγάλο πλήθος των ανθρώπων, που διαθέτει άφθονα νέα όπλα ενάντια σε όλα τα δεινά, άρα και ενάντια στον αριθμητικό μαρασμό του είδους. Στην πράξη, η βούληση, ακόμη ασθενεί.
Το φθίνον μέγα πλήθος
1' 51" χρόνος ανάγνωσης
