Ισως, δεκαετίες από σήμερα, οι ιστορικοί του μέλλοντος να βλέπουν στη συμμαχία Ελλάδας – Γαλλίας το πρώτο βήμα για τον ευρωπαϊκό στρατό. Αλλά η σχετική δήλωση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη είναι μάλλον πρόωρη. Για την ώρα, η συμφωνία στηρίζει την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, αφού προβλέπει ότι η Ελλάδα θα αγοράσει τρεις γαλλικές φρεγάτες.
Παράλληλα, όμως, η ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής ταράζει τα λιμνάζοντα ύδατα εντός του ΝΑΤΟ, φέρνοντας στο προσκήνιο τις υφέρπουσες προκλήσεις στη νότια πτέρυγα της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Στα χαρτιά, το σχετικό άρθρο μοιάζει πολύ με το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ, με το βλέμμα στραμμένο στην ασταθή περιοχή της Μεσογείου και στις πολλαπλές προκλήσεις ασφαλείας της περιοχής. Ο Ελληνας πρωθυπουργός μίλησε μάλιστα για συμφωνία «που πηγαίνει πέρα από τις υποχρεώσεις» των δύο χωρών εντός του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ωστόσο, εάν στην Ε.Ε. οι πολλαπλές ταχύτητες είναι τρόπος λειτουργίας, αν όχι και θεσμικό της χαρακτηριστικό, αυτό δεν συνηθίζεται μεταξύ μελών του ΝΑΤΟ. Και η πιθανότητα αυτή η συμφωνία να στραφεί εναντίον της Τουρκίας θα μπορούσε να οδηγήσει τη Συμμαχία σε μια εσωτερική κρίση. Η θέση του ΝΑΤΟ θα ήταν, ούτως ή άλλως, περίπλοκη σε περίπτωση σύγκρουσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Πλέον, είναι ορατό το ενδεχόμενο η Γαλλία να βρεθεί στο πλευρό της Ελλάδας, εφόσον και οι δύο συμφωνήσουν ότι υπήρξε παραβίαση εθνικής κυριαρχίας.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες όχι μόνο δεν φάνηκε να προβληματίζονται, αλλά τόνισαν ότι καλωσορίζουν την ενίσχυση του ρόλου της Ελλάδας στην ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου. Η εθνική στρατηγική ασφαλείας των ΗΠΑ προωθεί τις πολυμερείς συνεργασίες των συμμάχων τους στην Ανατολική Μεσόγειο, αφού τα αμερικανικά στρατεύματα αποχωρούν από την ευρύτερη περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο έχουν υποστηρίξει το East Med Gas Forum και τις τριμερείς συνεργασίες της Ελλάδας και της Κύπρου με την Αίγυπτο και το Ισραήλ.
Η συμμαχία Ελλάδας – Γαλλίας μπορεί να ενταχθεί στο ίδιο πλαίσιο της ενίσχυσης των συνεργασιών των συμμάχων των ΗΠΑ στην περιοχή. Πιθανό ενδιαφέρον της Γαλλίας να αποκτήσει μία ναυτική βάση στην περιοχή θα μπορούσε να συνδράμει το έργο του ΝΑΤΟ στη νότια πτέρυγα και να συμβάλει στην αποτροπή μιας κρίσης με την Τουρκία στο Αιγαίο ή στην Ανατολική Μεσόγειο.
Μάλιστα, έρχεται σε μια εποχή που η αμυντική συνεργασία της Ελλάδας με τις ΗΠΑ ενισχύεται με την υπογραφή νέας συμφωνίας, η οποία θα παρατείνει τη διάρκεια των συμβάσεων για τη χρήση των βάσεων, επιτρέποντας μακροχρόνιες επενδύσεις σε ένα στρατηγικό σημείο για την ασφάλεια της Μεσογείου.
Προωθώντας το δόγμα της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας, ο πρόεδρος Μακρόν είπε ότι η Ευρώπη πρέπει να βγει από την αφέλεια και ότι οι ΗΠΑ έχουν λάβει την απόφαση να στραφούν στην Ασία – αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι οι Αμερικανοί εγκαταλείπουν τα συμφέροντά τους στην περιοχή. Ισως η στρατηγική κυριαρχία να είναι μια πιο δόκιμη περιγραφή, όπως έχει προτείνει ο Γάλλος πρέσβης στην Ουάσιγκτον, από τη στρατηγική αυτονομία και για την ελληνογαλλική συμφωνία, καθώς δεν υπονοεί μια ξεχωριστή πορεία της Ευρώπης, αλλά την ενεργητική υποστήριξη των κοινών προτεραιοτήτων Ευρώπης και Αμερικής στη γειτονιά μας, που δεν είναι άλλες από τη σταθερότητα στην περιοχή.
* Η κ. Κατερίνα Σώκου είναι Nonresident Senior Fellow στο Atlantic Council.