Ησχέση που έχει η Δυτική Ευρώπη με τα Βαλκάνια είναι μια σχέση μακραίωνης ψυχολογικής ακαταστασίας. Από τη ρωμαϊκή εποχή μέχρι το απόγειο της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και από τη φάση της δυαδικής μοναρχίας της Αυστροουγγαρίας και του μεθοριακού ανταγωνισμού με την Οθωμανική Αυτοκρατορία μέχρι τη φημολογούμενη διαπίστωση του Μπίσμαρκ περί της αξίας των οστών των Πομερανών γρεναδιέρων, αυτός ο κατεξοχήν ευρωπαϊκός χώρος, αντιμετωπίστηκε διαχρονικά ως ένα πρόβλημα.
Ο κανόνας επιβεβαιώθηκε κατά τον διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας, την επιλεκτική ενσωμάτωση της Σλοβενίας και της Κροατίας στην Ε.Ε., τη βουλγαρική και ρουμανική εξαίρεση (μέλος με μειωμένα δικαιώματα) και, βεβαίως, την ατέρμονη ενταξιακή διαδικασία για όλους τους υπόλοιπους. Η απουσία της ευρωπαϊκής προοπτικής, αλλά και η αδυναμία της Ε.Ε. να επιβάλει τη δυτική αντίληψη για το κράτος δικαίου, αποτυπώνονται και στις κυβερνήσεις των κρατών που βρίσκονται μεταξύ Αδριατικής και Μαύρης Θάλασσας, όπου η διαφθορά, η αναποτελεσματικότητα και η αστάθεια είναι ο κανόνας, με ελάχιστες, φαεινές εξαιρέσεις.
Σε αυτή την περιοχή των περίπου ανεπιθύμητων, δεν είναι διόλου τυχαίο ότι τα προηγούμενα χρόνια κατόρθωσαν να επανέλθουν στην περιοχή παίκτες που, ούτως ή άλλως, είχαν παραδοσιακή επιρροή. Κατ’ αρχάς ενισχύθηκε κατακόρυφα η παρουσία της Ρωσίας, η οποία, βεβαίως ουδέποτε απώλεσε την ιστορική επιρροή της στο σύνολο της χερσονήσου, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας. Κενό, όμως, καλύπτει και η Τουρκία, η οποία με βάση ένα –όχι και τόσο έωλο–ιστορικό επιχείρημα περί οθωμανικού αυτοκρατορικού παρελθόντος, έχει κατορθώσει τα προηγούμενα χρόνια να εδραιώσει ζώνες επιρροής που πριν από το 2000 απλούστατα απουσίαζαν.
Οι δυτικότροπες ελίτ των Δυτικών Βαλκανίων έπειτα από σχεδόν δέκα χρόνια αρχίζουν να δείχνουν σημάδια κόπωσης. Ηδη στις περισσότερες των περιπτώσεων βρίσκονται είτε εκτός εξουσίας είτε σε σχήματα κυβερνήσεων οι οποίες πρακτικά αδυνατούν να ελέγξουν οτιδήποτε. Η απομάγευση της Ε.Ε. συντελείται.
Αυτή η διαδικασία περαιτέρω… βαλκανοποίησης των Βαλκανίων εκ των πραγμάτων περνάει σε δεύτερη μοίρα και στην Αθήνα, η οποία από ανάγκη σπαταλά το πλεόνασμα των πάσης φύσεως πόρων της για την αντιμετώπιση του αντικειμενικού τουρκικού κινδύνου. Παρά τη σαφή προσπάθεια για ενασχόληση με τα Βαλκάνια, τα κατά καιρούς σκαμπανεβάσματα της τουρκικής επιθετικότητας δείχνουν και τα όρια της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Τα άμεσα «βαθιά»Βαλκάνια, δηλαδή η Αλβανία, η Βόρεια Μακεδονία, η Βουλγαρία, η Σερβία, το Μαυροβούνιο και το Κόσοβο, είναι χώρες ύψιστης προτεραιότητας για τη χάραξη εξωτερικής πολιτικής και θα πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος ούτως ώστε το ενδιαφέρον, αλλά και η εμπλοκή στη περιοχή, να μην εξαρτάται από τις διαθέσεις και την ατμόσφαιρα στην Αγκυρα.