Το διατύπωνε με όρους στοιχηματζίδικους: Οταν ένα κόμμα, έλεγε, έχει για χρόνια πάνω από 80% πιθανότητες να κερδίσει τις εκλογές –όταν δηλαδή ο δεύτερος έχει ουσιαστικά τεθεί εκτός διεκδίκησης της εξουσίας–, τότε δεν λειτουργεί κανονικά η δημοκρατία. Το παπανδρεϊκό στέλεχος άρθρωνε έτσι το σκεπτικό του – το οποίο επιστράτευσε για να πείσει και τον ίδιο τον Παπανδρέου να προβεί στο διάβημα της ανάνηψής του. Ο Τσίπρας δεν μπορεί. Η Κεντροαριστερά πρέπει να ανασυγκροτηθεί για να αποτελεί εναλλακτική εξουσίας.
Ποιος στο ΚΙΝΑΛ θα διαφωνούσε με αυτή την ευχολογική ενατένιση; Το ερώτημα δεν είναι τι θέλει να γίνει το ΚΙΝΑΛ όταν μεγαλώσει. Το ερώτημα είναι αν το εγχείρημα αυτό, που καρκινοβατεί από τις εκλογές του 2012, μπορεί να το αναλάβει ένας ηττημένος πρωθυπουργός· ένας πολιτικός που μπήκε στη Βουλή πρώτη φορά πριν από 40 χρόνια· ένας πρώην πρόεδρος που διέσπασε το κόμμα του για να παλιννοστήσει σε αυτό ως εξωκοινοβουλευτική συνιστώσα;
Η κίνηση του ΓΑΠ παρουσιάζεται ως προϊόν στρατηγικής προμελέτης. Φαίνεται όμως ότι η «στρατηγική» ήρθε εκ των υστέρων να ντύσει τον βολονταρισμό της υποψηφιότητας, που δεν υπήρχε καν ως σκέψη πριν από την απόσυρση της Γεννηματά. Τον πρώην πρωθυπουργό τον έσπρωξαν οι φωνές της αυλής. Πρώην πολιτικοί, με σύνδρομο πρόωρης ματαίωσης, έπεισαν έναν πρώην πρωθυπουργό να ηγηθεί μιας καμπάνιας αυτοδικαίωσης – της δικής τους και της δικής του. Ακόμη κι αν τα ψυχοπολιτικά ελατήρια της υποψηφιότητας είναι ιδιοτελή, οι παράπλευρες συνέπειες μπορεί όντως να λάβουν διαστάσεις δημιουργικής καταστροφής. Πώς;
Αυτοί που διαβάζουν τις δημοσκοπήσεις, ξέρουν ότι οι ψηφοφόροι του ΚΙΝΑΛ εμφανίζουν συντριπτικά ποσοστά αποδοχής της κυβέρνησης. Αρα, λέει μια νεοπαπανδρεϊκή ανάλυση, αυτοί δεν πρόκειται να ψηφίσουν τον «αντιμητσοτακικό» ΓΑΠ. Ο πρώην πρωθυπουργός δεν μπορεί να αρκεστεί στις δυνάμεις της Γεννηματά, που πλέον έχουν διασπαρεί. Θα πρέπει να κινητοποιήσει κεντροαριστερούς, που δεν ψήφισαν ΚΙΝΑΛ. Πρέπει να αφυπνίσει παλιές πελατείες. «Αν δεις χαμηλή συμμετοχή, θα ξέρεις ότι ο Παπανδρέου απέτυχε», λέει υποκινητής του. Το εκλογικό σώμα πρέπει να προσεγγίσει το αντίστοιχο του 2017 – τις 200.000. Πώς μπορεί να επιτευχθεί αυτό; Πώς αλλιώς, παρά με τον επαναπατρισμό κάποιων από αυτούς που εξέλεξαν, ας πούμε, τον Ραγκούση ή την Ξενογιαννακοπούλου;
Η εκλογική αριθμητική δείχνει ότι αν η υποψηφιότητα Παπανδρέου τελεσφορήσει –αν αποδειχθεί κάτι περισσότερο από ντουλάπα πολιτικής νοσταλγίας– θα έχει πετύχει εις βάρος του ΣΥΡΙΖΑ.
Ναφθαλίνη
Μήπως αυτό που βλέπαμε ήταν το εσωτερικό της ντουλάπας;
Ρωγμές
Η αφορμή δεν είναι πολιτική. Αλλά με αυτή την εντελώς ανθρώπινη, εξωπολιτική αφορμή μπήκε και στη σφαίρα της πολιτικής λίγη –με το συμπάθιο– ανθρωπιά. Ο τρόπος που η Φώφη Γεννηματά και η Ντόρα Μπακογιάννη μοιράστηκαν τις προσωπικές τους περιπέτειες λειτούργησε ως αντίδοτο στην τοξική ρουτίνα του δημόσιου λόγου. Μέχρι και η Αυτού Αψύτητα ένιωσε την ανάγκη να κάνει ένα διάλειμμα από τον διαδικτυακό κανιβαλισμό για να αρθρώσει δυο λόγια συμπάθειας. Μπαίνει κανείς στον πειρασμό να αναρωτηθεί αν είναι τυχαίο που η ρωγμή αυτή άνοιξε από δύο γυναίκες πολιτικούς. Θα είχαν καταφέρει να μιλήσουν έτσι για την ασθένειά τους πολιτικοί που υπακούουν ακόμη στο πατριαρχικό στερεότυπο της άτρωτης ισχύος; Δεν θα είχαν φοβηθεί μήπως «εκτεθούν»; Η «ανθρώπινη» εξομολόγηση μπορεί να διαβαστεί και ως ένα νέο υπόδειγμα δημόσιου λόγου, που δεν έχει ανάγκη προσχημάτων για να διατηρεί το κύρος του. Που δεν χρειάζεται να ενορχηστρωθεί «επικοινωνιακά» για να έχει απήχηση. Ισχύς του είναι η φυσικότητα. Δηλαδή, η φυσική ευθραυστότητα.