Παντοιοτρόπως κατηγγέλθη εδώ και περίπου διακόσια χρόνια το καθεστώς των «προστάτιδων δυνάμεων» –Αγγλίας, Ρωσίας και Γαλλίας– που βάσει της Συνθήκης του Λονδίνου, το 1827, αποφάσισαν την ειρήνευση της περιοχής προτείνοντας στον σουλτάνο Μαχμούτ Β΄ την παραχώρηση ανεξαρτησίας στους Ελληνες.
Παράδοξο, ωστόσο, είναι και ομολογία αδυναμίας το γεγονός ότι η προμήθεια αμυντικών συστημάτων από τη Γαλλία, καθώς και η νέα αμυντική συμφωνία με τις ΗΠΑ –δύο ενέργειες απολύτως αναγκαίες για την ασφάλεια της χώρας παρά τις επιπόλαιες αντιρρήσεις του ΣΥΡΙΖΑ–, εκλαμβάνονται λόγω συνοδευτικών εγγράφων ότι εξασφαλίζουν την Ελλάδα έναντι της Τουρκίας.
Θα ήταν, όμως, φρόνιμο να έχει κανείς υπ’ όψιν ότι εμείς οι Ελληνες θα πολεμήσουμε εάν εκεί οδηγηθούν τα πράγματα και ότι οι «ρήτρες» των συνοδευτικών εγγράφων έχουν περιεχόμενο συμβολικό.
Ειδικότερα, μια στρατιωτική σύγκρουση με την Τουρκία θα είναι αεροναυτική –και όχι πόλεμος χαρακωμάτων– με αλόγιστη χρήση πυρός και συντομότατης διάρκειας. Δεν θα υπάρχει καν ο χρόνος για γαλλική στρατιωτική συνδρομή.
Οι ΗΠΑ και η Γαλλία είναι πολύτιμοι σύμμαχοί μας, αλλά όχι «προστάτιδες δυνάμεις», όπως περίπου εμφανίζονται από πολιτικούς και αναλυτές.
Από την άλλη πλευρά, οι αμερικανικές βάσεις στην Ελλάδα έχουν ως στόχο την ανάσχεση της ρωσικής στρατιωτικής καθόδου προς τον Νότο. Η πρόταση της ελληνικής κυβερνήσεως να χρησιμοποιηθεί η Σκύρος ως βάση αεροπορική των ΗΠΑ στο κέντρο του Αιγαίου θα καθιστούσε την Ουάσιγκτον «επιδιαιτητή» της ελληνοτουρκικής διαμάχης γύρω από τον έλεγχο του εναερίου χώρου στο Αιγαίο. Γι’ αυτό και απερρίφθη.
Εν ολίγοις, οι ΗΠΑ και η Γαλλία είναι πολύτιμοι σύμμαχοί μας, αλλά όχι «προστάτιδες δυνάμεις», όπως περίπου εμφανίζονται από πολιτικούς και αναλυτές. Εχουν η κάθε μία ευρύτερες στρατηγικές επιδιώξεις, που κάποιες από αυτές συμπίπτουν –ή απλώς αυτό υποθέτουμε εμείς– με τα ειδικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα μας.
Καθ’ όσον αφορά την Τουρκία και ανεξαρτήτως από τις νεοοθωμανικές προθέσεις που της αποδίδονται, πάσχει εμφανώς –-δικαίως ή αδίκως, αδιάφορο– από σύνδρομο περικυκλώσεως. Η επιδίωξη της Αγκυρας να επιτύχει απόλυτη ασφάλεια δημιουργεί ανασφάλεια στις χώρες της περιοχής. Η ρήση ανήκει στο πρώην υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Χένρι Κίσινγκερ και αφορούσε την ΕΣΣΔ. Ισχύει απολύτως και για την Τουρκία. Αλλά με αυτόν τον τρόπο προκύπτει φαύλος κύκλος.
Το μείζον διακύβευμα στην παρούσα συγκυρία και με άμεση αναφορά στα ευρύτερα ελληνικά συμφέροντα είναι η Κύπρος. Και είναι σφάλμα να αποδίδεται η κρίση στον αυταρχισμό ή στον μεγαλοϊδεατισμό του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Διότι και ο ευρωπαϊστής Αχμέτ Νταβούτογλου κατέστησε σαφές στο έργο του «Στρατηγικό βάθος» ότι «μια χώρα που αγνοεί την Κύπρο δεν μπορεί να ενεργεί στις παγκόσμιες και περιφερειακές πολιτικές». Γεωστρατηγική είναι, λοιπόν, η προσέγγιση της Τουρκίας. Νομοκρατούμενη η ελληνική. Ετσι προκύπτει και ο δεύτερος φαύλος κύκλος.
Πριν από περίπου διακόσια χρόνια, τρεις Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής που ονομάσθηκαν «προστάτιδες» απαίτησαν από τον σουλτάνο να αναγνωρίσει την ανεξαρτησία των Ελλήνων. Σήμερα, Μεγάλες Δυνάμεις που δεν είναι «προστάτιδες» αλλά «σύμμαχοι» δεν έχουν αποφασίσει για τη θέση της Τουρκίας στη νέα τάξη πραγμάτων. Ο τελευταίος φαύλος κύκλος.