Οταν ρώτησαν κάποτε την Αγκελα Μέρκελ τι θέλει να γράφουν γι’ αυτήν τα βιβλία της Ιστορίας, απάντησε: «Οτι προσπάθησα». Με αυτήν τη φράση ολοκληρώνεται το βιβλίο-πορτρέτο για την καγκελάριο, που κυκλοφόρησε πρόσφατα στα ελληνικά· το ίδιο «αγαπημένο ρήμα της» θύμισε και ο Ελληνας πρωθυπουργός στη χθεσινή κοινή συνέντευξη Τύπου.
Πόσο δύσκολο είναι για ένα τόσο προβεβλημένο πρόσωπο, αλλά και καθοριστικό για τη μοίρα της Ευρώπης, να επιλέξει το «προσπάθησα» από το «επέτυχα» ως επίλογο σε μια 16χρονη θητεία στο τιμόνι της ισχυρότερης ευρωπαϊκής χώρας;
Συγκρατημένη, (αυτο)πειθαρχημένη, μετριοπαθής, ηγεμονική, αλλά όχι δεσποτική.
Μόνο θετικά θα επισήμανε κάποιος σε αυτήν την παράθεση επιθέτων που συνοδεύουν το όνομά της και την υπερπαραγωγή απολογισμών. Ειδικά σε μια εποχή που οι δημαγωγοί και οι λαϊκιστές, δεξιοί και αριστεροί, δίνουν όλο και πιο συχνά τον τόνο στην πολιτική ζωή.
«Χαίρομαι που είστε γυναίκα. Νομίζω ότι αυτό θα αποτελέσει κανονικότητα σιγά σιγά στην πολιτική», είπε η Αγκελα Μέρκελ, χθες το πρωί, στην Κατερίνα Σακελλαροπούλου, στη διάρκεια της επίσκεψής της στο Προεδρικό Μέγαρο.
Με τον τρόπο της η απερχόμενη καγκελάριος εξακολουθεί να μιλάει για το ευρωπαϊκό μέλλον που επιθυμεί, επιλέγοντας από την πραγματικότητα αυτό που θέλει να ξεχωρίσει.
Στην εβδομάδα που διανύουμε, το γυναικείο αποτύπωμα ήταν έντονο και συγκινησιακά φορτισμένο (με τον θάνατο της Φώφης Γεννηματά). Περάσματα γυναικών, το καθένα με το δικό του βάρος και επιρροή, ζώντα ή απελθόντα (αλλά όχι παρελθόντα), αφήνουν στη διαρκώς οξυμένη καθημερινότητά μας ένα, θεραπευτικό, επίθεμα ηπιότητας και μέτρου. Το έχουμε απόλυτη ανάγκη.
Επί χρόνια –και ακόμη– το μέτρο, η μετριοπάθεια, αν δεν απαξιώνονταν ως συντήρηση, υποβαθμίζονταν ως έλλειψη άποψης, ίσες αποστάσεις ή δειλία. Στον φόβο ότι όποιος δεν κραυγάζει (και επί του περιεχομένου) δεν ακούγεται, η προσήνεια, η αξιοπρέπεια, η συναινετική διάθεση, εισπράττονται ως αδυναμία ή μετριότητα.
Και έρχεται πού και πού κάποια υποδειγματική θητεία ή απόσυρση από την ενεργό δράση ή αποδημία, ως υπόμνηση ενός –διαρκούς– ελλείμματος: πώς ακούμε και τι βλέπουμε. Η σιωπή βοηθά καμιά φορά. Κυρίως, γιατί μας φέρνει ενώπιον εαυτού.