Η δημοκρατία στη μάχη για το μέλλον

Η δημοκρατία στη μάχη για το μέλλον

3' 48" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η Σύνοδος της Δημοκρατίας που διοργανώνει ο Τζο Μπάιντεν στις 9-10 Δεκεμβρίου φιλοδοξεί να «παράσχει την ευκαιρία να στοχαστούμε, να ακούσουμε, να μάθουμε, καθώς και να σχεδιάσουμε και να πράξουμε, ώστε να χτίσουμε μια κοινή βάση για τη διεθνή δημοκρατική ανανέωση», δηλώνει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ υπενθυμίζει τη ρήση του Αμερικανού προέδρου: «Η Δημοκρατία δεν προκύπτει τυχαίως. Πρέπει να την προστατεύσουμε, να πολεμήσουμε γι’ αυτήν, να την ενισχύσουμε, να την ανανεώσουμε». Αρχηγοί κυβερνήσεων, εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών και στελέχη επιχειρήσεων θα συμμετάσχουν στη σύνοδο, η οποία θα διεξαχθεί διαδικτυακά. Ο Μπάιντεν ευελπιστεί ότι, έπειτα από ένα χρόνο διαβουλεύσεων και πρωτοβουλιών, η δεύτερη σύνοδος θα είναι διά ζώσης. Παρότι η σύνοδος πλησιάζει, η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν έχει αποσαφηνίσει τι ακριβώς θα συμπεριλάβει. Οι τρεις γενικές κατευθύνσεις είναι η αντιμετώπιση αυταρχικών καθεστώτων, ο πόλεμος κατά της διαφθοράς και η υπεράσπιση και προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ομως, ο κατάλογος των καλεσμένων που διέρρευσε στον Τύπο (στο Politico) αυτές τις ημέρες δείχνει τη διεθνή πολιτική διάσταση της διαδικασίας και εγείρει ενδιαφέροντα ερωτήματα. Ενώ, ως αναμενόταν, η Κίνα και η Ρωσία δεν είναι καλεσμένες, η Ταϊβάν και η Ουκρανία είναι. Η Τουρκία και η Ουγγαρία, παρότι μέλη του ΝΑΤΟ, απουσιάζουν. Οι Φιλιππίνες (με εκλεγμένο πρόεδρο, ο οποίος, ωστόσο, ενθαρρύνει δολοφονίες πολιτών) είναι μεταξύ των καλεσμένων. Από τη Μέση Ανατολή και τη Β. Αφρική, μόνο το Ισραήλ και το Ιράκ έχουν κληθεί. Είναι εμφανές (έως τώρα, τουλάχιστον) ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν διστάζει να προκαλέσει ούτε αντίπαλες δυνάμεις ούτε συμμάχους. Οσον αφορά την Τουρκία και την Ουγγαρία, το Politico σημείωσε ότι «εδώ και χρόνια οι ηγέτες τους υπονομεύουν το δημοκρατικό τους σύστημα».

Ο κόσμος βαίνει προς μια εποχή που όλοι θα συνεργάζονται (όσο συνεργάζονται) εκεί που δεν έχουν άλλη επιλογή, ενώ θα επι- δεινώνεται η πόλωση στα υπόλοιπα μέτωπα.

Η Σύνοδος της Δημοκρατίας συγκαταλέγεται στις συλλογικές προσπάθειες να αντιμετωπιστούν οι μεγάλες απειλές της εποχής. Ενώ οι σύνοδοι των G20 και COP26 καταπιάνονται με τις επιπτώσεις της πανδημίας και με την κλιματική κρίση, η σύνοδος του Μπάιντεν θέτει και ένα στοιχείο ανταγωνισμού στην κοινή προσπάθεια. «Οι δημοκρατίες πρέπει να συνεργαστούν… για να αντιμετωπίσουν τις πιο επείγουσες κρίσεις της εποχής μας», σημειώνει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Μεταξύ των προβλημάτων κατονομάζει την πολιτική πόλωση και την άνοδο ηγετών που υπονομεύουν δημοκρατικούς κανόνες και θεσμούς, την αποδυνάμωση της ευνομίας και των θεσμών, την ολοένα μεγαλύτερη ανισότητα μεταξύ πολιτών, τη διαφθορά. Ολα αυτά υποσκάπτουν τη δημοκρατία, την ώρα που αυταρχικά καθεστώτα «παραβιάζουν σύνορα για να υπονομεύσουν τη δημοκρατία – από το να απειλούν δημοσιογράφους και υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έως την ανάμειξή τους σε εκλογές, ενώ ισχυρίζονται ότι το μοντέλο τους είναι καταλληλότερο», προσθέτει το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Ενώ, λοιπόν, είναι απαραίτητη η διεθνής συνεργασία για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως η πανδημία (με την αναστάτωση στις εφοδιαστικές αλυσίδες και στο εμπόριο) και το κλίμα, οι ΗΠΑ προσβλέπουν στη δημιουργία ενός ευρέως διεθνούς μετώπου εναντίον αυταρχικών καθεστώτων και συμπεριφορών. Μετά την αιφνίδια έξοδο από το Αφγανιστάν και τη νέα συμμαχία με την Αυστραλία και τη Βρετανία, εις βάρος άλλων συμμάχων, φαίνεται καθησυχαστικό το κάλεσμα της Ουάσιγκτον σε συστράτευση σε ζητήματα δημοκρατίας, ευνομίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Οπως και η πρόταση για κοινή θωράκιση εναντίον της επιθετικής εκμετάλλευσης τεχνολογικών μέσων από αυταρχικά καθεστώτα. Εγείρει, όμως, σοβαρά ερωτήματα: Θα είναι πράγματι συλλογική η προσπάθεια ή κάποιοι σύμμαχοι θα βρεθούν απέξω κάποια στιγμή; Τι θα γίνει με τις χώρες που αυτή την ώρα βρίσκονται εκτός συνόδου; Θα παραμείνουν αποκλεισμένες ή θα υπάρξει δίαυλος επικοινωνίας που θα τις ενθαρρύνει να βελτιώσουν τις αποδόσεις τους στη δημοκρατική διακυβέρνηση; Επειδή είναι απίθανο η Κίνα, η Ρωσία και άλλες χώρες θα συμμορφωθούν με τις υποδείξεις των ΗΠΑ, φαίνεται ότι ο κόσμος βαίνει προς μια εποχή που όλοι θα συνεργάζονται (όσο συνεργάζονται) εκεί που δεν έχουν άλλη επιλογή (κυρίως στην πανδημία και στο κλίμα), ενώ θα επιδεινώνεται η πόλωση στα υπόλοιπα μέτωπα. «Εχει σημασία τι θα κάνουν οι δημοκρατίες», σχολίασε στο Politico η Σάρα Ρεπούτσι, στέλεχος του οργανισμού Freedom House, που παρακολουθεί την ποιότητα της δημοκρατίας διεθνώς. «Πρέπει να δώσουν το καλό παράδειγμα και να συνεργαστούν. Επειδή οι δικτατορίες συνεργάζονται».

Στους πιο κυνικούς η Σύνοδος της Δημοκρατίας μπορεί να μοιάζει με τέχνασμα των ΗΠΑ να συσπειρώσουν όσο περισσότερες χώρες μπορούν γύρω τους για την κλιμακούμενη διαμάχη με την Κίνα. Ομως, με το να τίθεται ευθέως το ερώτημα εάν τα δημοκρατικά πολιτεύματα ή τα αυταρχικά καθεστώτα είναι πιο αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση προβλημάτων, αυτός ο ανταγωνισμός μάς αφορά όλους. Το διακύβευμα είναι η ελευθερία και η ποιότητα ζωής όλων. Οσα λάθη και αν κάνουν οι δημοκρατίες, το πολίτευμα τις αναγκάζει να τα διορθώσουν. Στις δικτατορίες, η επιδείνωση κάθε προβλήματος είναι μονόδρομος.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή