Πολυσήμαντη και με πολλά μηνύματα, για την Αθήνα και την ελληνική πολιτική τάξη, η «ταρατατζούμ» επίσκεψη του πρωθυπουργού της Ισπανίας Πέδρο Σάντσεθ στην Τουρκία. «Ταρατατζούμ» γιατί τον Ισπανό πρωθυπουργό συνόδευσαν 5-6 υπουργοί, υπογράφηκαν και κατά δική του ομολογία πέντε συμφωνίες, προπαγανδιστικής σημασίας στην ουσία τους για την Αγκυρα και κυρίως γιατί είναι σαφές ότι πίσω από όλα αυτά εγκυμονούνται «deals» που αφορούν εξοπλιστικά προγράμματα και τραπεζικές συναλλαγές. Ο μεν Πέδρο Σάντσεθ απέφυγε να αναφερθεί στα πρώτα, αλλά ο Ταγίπ Ερντογάν φρόντισε να διαλαλήσει την αγορά μεγάλου πολεμικού σκάφους πολλαπλών δυνατοτήτων –ελικοπτεροφόρο και όχι μόνο– ισπανικής κατασκευής, αλλά και να δηλώσει ότι στα σκαριά βρίσκεται η παραγγελία ενός ακόμη μεγαλύτερου, παρόμοιας χρήσης, μαζί με ένα υποβρύχιο. Δεν υπάρχει αμφιβολία, πάντως, ότι η Μαδρίτη τού έδωσε «assist» για να δείξει ότι έχει ερείσματα στην Ευρώπη / Δύση και δεν βρίσκεται σε απομόνωση.
Κανονικά η Αθήνα δεν πρέπει να εξεπλάγη από αυτή την εξέλιξη. Ηταν γνωστό ότι η Ισπανία κατασκευάζει το συγκεκριμένο σκάφος κατά παραγγελία της Αγκυρας και πρόκειται να το παραδώσει μέσα στο 2022. Οπως είναι γνωστό και ότι ισπανικές τράπεζες είναι υπερεκτεθειμένες με δάνεια προς την Τουρκία. Αυτά όμως δεν μειώνουν τη σημασία του γεγονότος, που αποδεικνύει ότι: α) οι διακηρύξεις των Βρυξελλών και η ευρωπαϊκή συνοχή είναι απλώς λόγια ακόμη, μπροστά στα εθνικά συμφέροντα των εταίρων, β) οι ιδεολογίες υποκύπτουν συνεχώς όταν το επιβάλλουν πρακτικές και στρατηγικές της εξωτερικής πολιτικής (Ο Σάντσεθ δηλώνει σοσιαλιστής…), γ) η κρατική ηθική στην εξωτερική πολιτική είναι διαχρονικά χαρακτηριστικό σε ανεπάρκεια, δ) η συμπεριφορά της μεσογειακής Ισπανίας υπονομεύει τα συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ενωσης στην Ανατολική Μεσόγειο, ε) η Τουρκία του Ερντογάν δεν είναι τόσο απομονωμένη όσο συμπεραίνεται στο εσωτερικό της Ελλάδας, στ) οι καιροί είναι υπερβολικά ρευστοί διεθνώς.
Οι διακηρύξεις των Βρυξελλών και η ευρωπαϊκή συνοχή είναι απλώς λόγια ακόμη, μπροστά στα εθνικά συμφέροντα των εταίρων.
Τα παραπάνω δεν αποτελούν ασφαλώς σοφίες. Απλώς υπενθυμίζουν την πολυπλοκότητα και το αστάθμητο μέλλον των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ώστε κυβέρνηση, το σύνολο της πολιτικής τάξης, μίντια και δημοσιογράφοι, αλλά και η ελληνική κοινή γνώμη, να επιδεικνύουν ανάλογη σοβαρότητα. Είναι εθνικά αναγκαίο να γίνει αντιληπτό από τους πάντες μέσα στην Ελλάδα ότι το μέγεθος της τουρκικής απειλής είναι μεγάλο, αντίστοιχο των εδαφικών και πληθυσμιακών διαστάσεων της Τουρκίας. Επομένως πρέπει να εκλαμβάνεται και να ερμηνεύεται με ωμό ρεαλισμό, χωρίς φανφάρες και ανόητους παλικαρισμούς, η ενημέρωση της κοινής γνώμης να στοχεύει στην πλήρη και ειλικρινή επίγνωση του προβλήματος, ώστε να αποφεύγονται κατά το δυνατόν οι επιπόλαιες εκτιμήσεις, αναλύσεις ή οι ανούσιες μικροκομματικές αντιπαραθέσεις.
Αντίθετα, οι συμπεριφορές της Τουρκίας απαιτούν σοβαρές σκέψεις και ενιαία αντιμετώπιση από την ελληνική πλευρά. Για παράδειγμα, η Τουρκία εδραιώνει καθημερινά με ενέργειες επί του πεδίου το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», που προϋποθέτει κυριαρχία, υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο –και στο Αιγαίο– όπως αυτή τις καθορίζει, αδιαφορώντας για επικλήσεις διεθνούς δικαίου και διαμαρτυρίες της δικής μας πλευράς. Δεν φαίνεται επίσης να την ανησυχούν οι κούρσες εξοπλισμών, αφού η ίδια παράγει αρκετά (και εξελιγμένα) οπλικά συστήματα, δείχνοντας ταυτόχρονα αποφασισμένη να προμηθευτεί όσα έχει ανάγκη, ανεξαρτήτως οικονομικού κόστους. Τα drones, ας πούμε, που παράγει και διαθέτει είναι μεγάλος πονοκέφαλος, όταν επί χρόνια η ελληνική στρατιωτική και πολιτική ηγεσία δεν αντιλαμβανόταν την εξέλιξη της στρατιωτικής τεχνολογίας. Δεν είναι για πέταμα και η άποψη πως ο Ερντογάν κρατάει χαμηλά τα επιτόκια, ρίχνοντας συνεχώς την ισοτιμία της τουρκικής λίρας, με στόχο να προσελκύσει επενδύσεις (ακόμη φθηνότερα εργατικά) και αγοραστές γης (ακόμη χαμηλότερες τιμές) από το εξωτερικό. Καθιστώντας έτσι πολύ δυσκολότερη την απομόνωση ή και τον εξοβελισμό του από τη Δύση και τις οικονομίες της. Η ανοχή στις «καντρίλιες» του έχει και τέτοια διάσταση. Τέλος, δεν είναι απορριπτέα η βάσιμη υπόνοια ότι είναι ιδέα της Αγκυρας η έκθεση που φιλοξενείται στο προεδρικό μέγαρο της Αλβανίας, περί γενοκτονίας των Τσάμηδων στην Ελλάδα, μετά χαρτών που παρουσιάζουν ως αλβανικά εδάφη μεγάλο μέρος της ελληνικής επικράτειας. Γνωρίζοντας την επιρροή που ασκεί η Τουρκία στην πολιτική τάξη της Αλβανίας, είναι πιθανό να έπεισε τον ήδη έκπτωτο (με απόφαση της Βουλής) πρόεδρο, τον Ιλίρ Μέτα (σοσιαλιστής και αυτός…), να συμβάλει στην πλαγιοκόπηση της Ελλάδας.
Τροφή για σκέψεις όλα αυτά…