Αληθινή ιστορία: Ενας άντρας είχε συστηματικά κακοποιητική συμπεριφορά προς τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Στο χωριό όπου έμενε όλοι γνώριζαν. Συχνά ο ίδιος στο καφενείο, όταν έπινε ένα-δυο τσίπουρα παραπάνω, άνοιγε το στόμα του και μιλούσε, τον παρότρυναν και οι συγχωριανοί του να διηγείται «πικάντικες» ιστορίες, διασκέδαζαν να τον ακούν. Ποτέ κανείς τους δεν σκέφτηκε να κάνει επίσημη αναφορά, να ειδοποιήσει τις Αρχές, να τηλεφωνήσει σε κάποια υπηρεσία για γυναίκες και παιδιά-θύματα βίας, σε ένα συμβουλευτικό κέντρο.
Αρκετές φορές, έπειτα από ένα τρομερό επεισόδιο ενδοοικογενειακής βίας ή μια γυναικοκτονία που μας συγκλονίζει, αποκαλύπτεται ότι κάποιοι γνώριζαν. Εκ των υστέρων το περιβάλλον, στενό και ευρύτερο, θυμάται συμπεριφορές των δραστών οξύθυμες ή χειριστικές, επιθετικές αντιδράσεις και αδικαιολόγητες εκρήξεις θυμού, ανακαλεί στη μνήμη του περιστατικά βίας στο σχολείο, στον χώρο εργασίας, στο σπίτι. Μιλάει. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση των δύο δολοφόνων της Ελένης Τοπαλούδη στη Ρόδο. Μετά τη φρικτή δολοφονία βγήκαν στο φως πολλές καταγγελίες για τον χαρακτήρα και τη δράση τους. Γιατί μετά και όχι πριν; Γιατί οι άνθρωποι αποφεύγουν να εμπλακούν;
Ο μηχανισμός της άρνησης υπερισχύει, μας ακινητοποιεί. Μαθαίνουμε κάτι που μας σοκάρει, αλλά επιλέγουμε να το ξεχάσουμε, να μην αναλάβουμε την ευθύνη της καταγγελίας. Επιλέγουμε τη σιωπή αντί να μπλέξουμε. Με αφορμή τη χθεσινή παγκόσμια ημέρα για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, παρουσιάστηκαν στοιχεία του 2020, για την Ελλάδα και την Ευρώπη. Σύμφωνα με έρευνα του Οργανισμού Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε., μία στις τρεις γυναίκες έχει υποστεί σωματική βία, σεξουαλική βία ή και τις δύο μορφές βίας από την ηλικία των 15 ετών και έπειτα. Το 55% των γυναικών έχει βρεθεί αντιμέτωπο με μία ή περισσότερες μορφές σεξουαλικής παρενόχλησης, ενώ το 11% έχει υποστεί ψηφιακή παρενόχληση. Μία στις είκοσι γυναίκες έχει βιαστεί. Στην Ελλάδα, συγκεκριμένα, σε ποσοστό 68% η κακοποίηση είναι ενδοοικογενειακή υπόθεση. Είναι ευθύνη της πολιτείας να δημιουργήσει ένα ισχυρό δίχτυ προστασίας για τις γυναίκες που βρίσκουν το θάρρος να καταγγείλουν και να ζητήσουν βοήθεια και προστασία. Είναι ευθύνη όλων μας να μιλάμε, να κινητοποιούμαστε, να ξεβολευόμαστε προτού να είναι αργά.
Η ιστορία που γράφω στην αρχή είχε συνέχεια. Η σύζυγος βρήκε το κουράγιο να καταγγείλει τον άντρα της, την υπόθεση ανέλαβε η Εισαγγελία και άρχισε η διερεύνηση της υπόθεσης. Κάποια στιγμή, ένας εμπλεκόμενος από την Εισαγγελία στις έρευνες δέχθηκε τηλεφώνημα από τον κοινοτάρχη του χωριού· ήθελε να διαμαρτυρηθεί εντόνως ότι του κακολογούν το χωριό.