Υπάρχει μια ερασιτεχνική φωτογραφία που κυκλοφορεί στο Διαδίκτυο από τον περασμένο Οκτώβριο και δείχνει αρχαιότητες τυλιγμένες σε προστατευτικό κάλυμμα πάνω στην καρότσα ενός φορτηγού στο μετρό της Βενιζέλου. Είναι ίσως η πιο πολυπαιγμένη φωτογραφία τού τι σημαίνει «απόσπαση αρχαιοτήτων» από τη Βενιζέλου, με όλες τις αρνητικές συνδηλώσεις που μπορεί να έχει μια εικόνα τραβηγμένη βράδυ πίσω από τις λαμαρίνες του μετρό.
Κάπως έτσι όμως είναι οι πληροφορίες και οι εικόνες που συνοδεύουν το έργο. Βγαίνουν με το τσιγκέλι από τους αρμόδιους φορείς και τα υπουργεία και υπάρχει μια μυστικοπάθεια στην ατμόσφαιρα, ειδικά στο θέμα των αρχαιοτήτων. Με όρους επικοινωνίας, το έργο είναι «κόκκινο» για την κυβέρνηση και κάθε φορά που έρχεται στο προσκήνιο τροφοδοτεί νέο κύκλο σφοδρών αντιπαραθέσεων. Αδικος, πολλές φορές, ο θόρυβος, αλλά όταν οι κυβερνητικές ανακοινώσεις έρχονται πριν από τις επιστημονικές γνωμοδοτήσεις, τι να περιμένει κανείς; Αλλά αυτά τα σφάλματα έγιναν στην αρχή. Τώρα είμαστε αλλού.
Πού αλλού; Απ’ ό,τι φαίνεται, μπροστά σε νέα δεδομένα. To υπουργείο Υποδομών παρουσίασε στη Βουλή το σχέδιο μιας νέας συμπληρωματικής σύμβασης ύψους 45,3 εκατομμυρίων ευρώ για πρόσθετες εργασίες στο έργο. Αναμενόμενα, άνοιξε ο ασκός του Αιόλου για το γνωστό θέμα περί απόσπασης ή μη των αρχαιοτήτων, των σχετικών προσφυγών και για τις καθυστερήσεις του έργου που παρουσιάζει αναλυτικά η «Κ» (26/11/2021).
Πέρα από αυτό, όμως, η ίδια η σύμβαση έχει ενδιαφέρον. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, τα χρήματα θα καλύψουν τις νέες ανασκαφές (που προκύπτουν από την απόσπαση) και τις εργασίες ανάδειξης των αρχαιοτήτων. Τα υπόλοιπα όμως έργα αφορούν τις αρχαιότητες της Αγίας Σοφίας, την αναστήλωση του Αλκαζάρ και τη διαμόρφωση νέου χώρου στη «Διασταύρωση Σιντριβάνι» για την επανατοποθέτηση αρχαιολογικών ευρημάτων.
Η ταπεινή μου γνώμη είναι πως στο θέμα «αρχαία και μετρό» η συζήτηση αξίζει να εστιαστεί σε δύο ζητήματα.
Το ένα είναι η ορθή επανατοποθέτηση των ευρημάτων στη Βενιζέλου. Φυσικά, το ΣτΕ μπορεί να τα αλλάξει όλα αν κάνει δεκτές τις πρόσφατες προσφυγές, αλλά στην πράξη –και με δεδομένο ότι έχει αποσπαστεί πάνω από το 50% των αρχαιοτήτων, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες της «Κ»–, πάλι για μια τρόπον τινά επανατοποθέτηση θα μιλάμε.
Το δεύτερο είναι το «Σιντριβάνι» και τα ερωτήματα που προκύπτουν. Τι είδους αρχαιότητες αφορά, πώς θα τοποθετηθούν και από ποιον, θα γίνει μουσείο ή θα συνυπάρχει με κάτι άλλο; Ας μη βγουν και αυτά με το τσιγκέλι.